“Công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS - Hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030”

Mít tinh được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Tại đầu cầu Trung ương, có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long - Chủ tịch Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm; Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan; Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương; ông Eamonn Murphy, Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và khu vực Đông Âu và Trung Á; ông Marc. E. Knapper, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hợp chủng quốc Hoa Kỳ tại Việt Nam; các thành viên Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm; lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương; đại diện Đại sứ quán các nước tại Việt Nam và các tổ chức quốc tế; đại diện người sống chung với HIV, các cơ quan thông tấn, báo chí; đại diện lãnh đạo 14 tỉnh phía Bắc và đầu cầu trực tuyến từ 49 tỉnh, thành phố.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết: Sau gần 35 năm triển khai thực hiện, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, sự vào cuộc tích cực của các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, các địa phương, sự hỗ trợ to lớn của các tổ chức quốc tế, chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thu hút được sự quan tâm đặc biệt của các tổ chức trong và ngoài nước, trở thành một trong những điểm sáng về công tác phòng, chống HIV/AIDS tại khu vực và toàn cầu. Bộ Y tế đã cùng các địa phương trên cả nước triển khai mạnh mẽ và đồng bộ các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS theo hướng tiếp cận toàn diện, cung cấp đầy đủ các dịch vụ từ dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV/AIDS; mở rộng độ bao phủ chương trình. 

Năm 2024, toàn quốc có gần 48.000 người tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, có gần 70.000 người được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP). Năm 2023, Việt Nam là quốc gia dẫn đầu Châu Á - Thái Bình Dương về số người được điều trị PrEP, giúp kiểm soát được 97% người sử dụng tránh được nguy cơ lây nhiễm HIV. Chương trình tư vấn và xét nghiệm HIV được triển khai từ cơ sở y tế đến cộng đồng với nhiều mô hình đa dạng, hàng năm cung cấp dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV cho khoảng hơn 2 triệu lượt người, phát hiện khoảng 11.000 trường hợp nhiễm HIV. 
Điều trị HIV/AIDS đạt được nhiều thành tựu, hiện tại toàn quốc có gần 183.000 bệnh nhân được điều trị ARV. Việt Nam cũng là một trong những nước đứng đầu Thế giới về chất lượng điều trị HIV với trên 97% người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng HIV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện. 
Thời gian qua, Việt Nam cũng đã nỗ lực huy động nguồn lực tài chính trong nước cho công tác phòng, chống HIV/AIDS nhất là việc chi trả các dịch vụ điều trị HIV/AIDS thông qua Quỹ bảo hiểm y tế, các địa phương cũng đã tăng cường ngân sách cho chương trình thông qua các đề án hoặc kế hoạch đảm bảo tài chính, đẩy mạnh sự tham gia của khu vực tư nhân vào phòng, chống HIV/AIDS. Cùng với đó, chúng ta cũng đã và đang tiếp tục huy động và nhận được một nguồn lực đáng kể từ các tổ chức quốc tế. Nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực hỗ trợ quý báu này cũng như thể hiện cam kết đối với cộng đồng tài trợ quốc tế, Việt Nam đã tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với các đơn vị, tổ chức có liên quan để kiện toàn Ban Điều phối quốc gia Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV, Lao và Sốt Rét - CCM.
Ông Bùi Ngọc Quý, Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương trong bài phát biểu của mình cho biết: Ngay từ những ngày đầu của đại dịch HIV/AIDS, Đảng và Nhà nước đã xác định phòng, chống HIV/AIDS là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài và cần sự tham gia đồng bộ của toàn xã hội. Đầu tư cho công tác phòng, chống HIV/AIDS không chỉ bảo vệ sức khỏe Nhân dân, mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Quyết tâm của Đảng được thể hiện trong nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo: Chỉ thị số 52-CT/TW, ngày 11/3/1995; Chỉ thị số 54-CT/TW, ngày 30/11/2005 của Ban Bí thư; Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 25/10/2017, Hội nghị lần thứ VI Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Và gần đây, tại Chỉ thị số 07-CT/TW, ngày 6/7/2021 của Ban Bí thư về tăng cường lãnh đạo công tác phòng, chống HIV/AIDS tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam trước năm 2030. 
Tại buổi mít tinh, ông Eamonn Murphy, Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và khu vực Đông Âu và Trung Á kêu gọi: “Hơn bao giờ hết, bây giờ chính là lúc Việt Nam cần dồn tổng lực để đẩy mạnh đáp ứng với HIV nhằm thực hiện được mục tiêu của quốc gia. Các can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV có hiệu quả cao cần được mở rộng hơn nữa. Khoảng trống còn lớn giữa số người được chẩn đoán nhiễm HIV và số người tham gia điều trị kháng HIV cần được lấp đầy. Các hành động để giảm kỳ thị, phân biệt đối xử và đảm bảo mọi người dân có nhu cầu đều có thể tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV cần phải mạnh mẽ hơn nữa. Và để làm được như vậy, Việt Nam sẽ cần gia tăng nỗ lực trong công tác xây dựng chính sách và phối hợp liên ngành phòng, chống HIV”.

Tại buổi mít tinh, ông Eamonn Murphy, Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và khu vực Đông Âu và Trung Á kêu gọi: “Hơn bao giờ hết, bây giờ chính là lúc Việt Nam cần dồn tổng lực để đẩy mạnh đáp ứng với HIV nhằm thực hiện được mục tiêu của quốc gia. Các can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV có hiệu quả cao cần được mở rộng hơn nữa. Khoảng trống còn lớn giữa số người được chẩn đoán nhiễm HIV và số người tham gia điều trị kháng HIV cần được lấp đầy. Các hành động để giảm kỳ thị, phân biệt đối xử và đảm bảo mọi người dân có nhu cầu đều có thể tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV cần phải mạnh mẽ hơn nữa. Và để làm được như vậy, Việt Nam sẽ cần gia tăng nỗ lực trong công tác xây dựng chính sách và phối hợp liên ngành phòng, chống HIV”.

Phát biểu tại mít tinh, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long - Chủ tịch Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm khẳng định: Lễ Mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống AIDS - một sự kiện quan trọng được tổ chức hằng năm trên thế giới nhằm "nâng cao nhận thức, nhắc nhở mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng và mỗi người chúng ta về trách nhiệm chung tay đẩy lùi HIV/AIDS, đồng thời thể hiện quyết tâm trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng tới một xã hội không còn nỗi sợ hãi và kỳ thị với những người sống chung với HIV". HIV/AIDS là một đại dịch nguy hiểm, là mối hiểm họa đối với tính mạng, sức khỏe con người và tương lai nòi giống. Phòng, chống HIV/AIDS là mối quan tâm lớn của toàn nhân loại. Nhận thức rõ sự nguy hiểm của HIV/AIDS, những năm qua, thế giới đã cùng chung tay ứng phó hiệu quả với đại dịch này. Nhiều tiến bộ khoa học đã được phát minh; nhiều sáng kiến và mô hình tốt đã được triển khai và nhân rộng; hàng trăm triệu người đã tránh khỏi lây nhiễm HIV; hàng chục triệu người đã tránh khỏi tử vong do HIV/AIDS. Ở Việt Nam, công tác phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được những thành tựu quan trọng. Nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và nhân dân được nâng lên; hệ thống pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS ngày càng đồng bộ; tổ chức bộ máy được củng cố, kiện toàn; các chương trình điều trị và dự phòng HIV được mở rộng... Nhìn chung, Việt Nam đã đạt được mục tiêu: Giảm số người nhiễm HIV; giảm số người chuyển sang giai đoạn AIDS và giảm số người tử vong do AIDS. Việt Nam đã cùng cộng đồng quốc tế thông qua tuyên bố chính trị với mục tiêu: "Chấm dứt các bất bình đẳng và trở lại đúng hướng để kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030".

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Lê Thành Long, cuộc chiến chống HIV/AIDS vẫn còn nhiều thách thức. Theo Liên Hợp Quốc, tính đến hết năm 2023, thế giới có khoảng 39,9 triệu người đang sống chung với HIV; trong đó, khu vực châu Á - Thái Bình Dương là khoảng 6,7 triệu người. Đại dịch HIV/AIDS vẫn là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người; ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội và tương lai nòi giống. Vẫn tồn tại sự kỳ thị và phân biệt đối xử đối với người sống chung với HIV...

Phó Thủ tướng cho rằng, chủ đề của Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS năm nay là "Đồng hành - Chia sẻ - Kiên cường" chính là lời kêu gọi mỗi người dân, mỗi tổ chức, mỗi cộng đồng, mỗi quốc gia hãy cùng chung tay hành động, sẻ chia trách nhiệm và thể hiện tinh thần kiên cường để bảo vệ sức khỏe của chính mình và cộng đồng.
Để đạt được mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS tại Việt Nam trước năm 2030, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và địa phương, các tổ chức chính trị-xã hội xác định công tác phòng, chống HIV/AIDS là một nội dung trong chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội; tiếp tục thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, tăng cường đầu tư, phân bổ ngân sách, bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS. Rà soát, bổ sung, hoàn thiện pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS bảo đảm phù hợp, đồng bộ. Ban hành cơ chế, chính sách, tạo môi trường thuận lợi để tăng cường sự tham gia của các tổ chức, cá nhân; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng thông tin, tuyên truyền, giáo dục, nhất là chống kỳ thị, phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS. Đối với ngành Y tế cần huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, các thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 cho phòng, chống HIV/AIDS. Tập trung triển khai các giải pháp chuyên môn phòng, chống HIV/AIDS, ưu tiên các cơ sở, địa bàn có nguy cơ lây nhiễm cao. Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS. Huy động sự tham gia của y tế tư nhân trong điều trị dịch bệnh. Nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và có chính sách đãi ngộ thỏa đáng cho đội ngũ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS. Những người đang sống chung với HIV cần có cái nhìn tích cực, tư duy mới về việc sống chung với HIV, thúc đẩy quyền lợi và chăm sóc sức khỏe cho bản thân và những người cùng hoàn cảnh; hướng tới một xã hội không còn phân biệt và một tương lai không còn HIV/AIDS.

Nhân dịp này, Phó Thủ tướng Lê Thành Long bày tỏ cảm ơn và mong muốn các quốc gia, tổ chức quốc tế tiếp tục đồng hành, hỗ trợ Việt Nam trong phòng, chống HIV/AIDS, nhất là về tài chính, kỹ thuật, cập nhật tiến bộ khoa học, ứng dụng thực hành tốt nhất để đạt được mục tiêu đề ra.Phó Thủ tướng khẳng định: Chính phủ Việt Nam cam kết tiếp tục ưu tiên nguồn lực, xây dựng các chính sách đồng bộ và chỉ đạo triển khai hiệu quả hơn nữa công tác phòng, chống HIV/AIDS; đồng thời, kêu gọi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp, người dân và sự phối hợp, hỗ trợ của cộng đồng quốc tế.

Với quyết tâm và tinh thần đoàn kết, Phó Thủ tướng tin tưởng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục đạt được những thành tựu lớn hơn nữa trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS, hoàn thành mục tiêu "chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030"; qua đó, tiếp tục đóng góp có trách nhiệm cùng cộng đồng quốc tế kiểm soát thành công đại dịch này.

Hoàng Hiền