Phát biểu khai mạc cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết bệnh không lây nhiễm chiếm tỷ lệ tử vong cao, đang ngày càng gia tăng nhanh về số lượng và trẻ hóa về độ tuổi, tạo nên gánh nặng lớn cho ngành y tế. Họp Nhóm Đối tác Y tế với chủ đề: “Hợp tác liên ngành trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm” nhằm rà soát và nhấn mạnh vai trò then chốt của hợp tác liên ngành trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm. Đồng thời kêu gọi, vận động và đảm bảo sự cam kết cũng như tham gia của các ngành ngoài y tế có liên quan trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh không lây nhiễm. Đây cũng là diễn đàn để các bên cùng thảo luận các giải pháp/cách tiếp cận cho hợp tác liên ngành có hệ thống và hiệu quả trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh không lây nhiễm.
Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Cục Phòng bệnh cho biết, các bệnh không lây nhiễm phổ biến ở Việt Nam thuộc 4 nhóm bệnh lý như tim mạch, ung thư, đái tháo đường và biến chứng, phổi tắc nghẽn mãn tính. Các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Ước tính năm 2021 tử vong do bệnh không lây nhiễm là hơn 78% tổng số ca tử vong. Tỷ lệ mắc các bệnh lý tăng huyết áp, đái tháo đường đang càng gia tăng nhanh. Trong khi đó, việc quản lý, điều trị các bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam như tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, hô hấp mãn tính…đang là một thách thức lớn đối với hệ thống y tế. Thực trạng việc quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm hiện nay đang gặp phải khó khăn do nhận thức của người dân và năng lực của trạm y tế cấp xã còn nhiều hạn chế. Người dân chủ quan, không hoàn toàn tuân thủ phác đồ điều trị. Trạm y tế cấp xã kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ, không được đào tạp, tập huấn thường xuyên, thiếu thiết bị y tế cơ bản, chưa bảo đảm danh mục, số lượng thuốc thiết yếu cho quản lý, điều trị bệnh, sự không ổn định về danh mục thuốc cũng như thiếu cơ chế tài chính để động viên khích lệ tuyến xã.
Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân được ban hành là cơ hội cho công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm. Thực hiện tinh thần của Nghị quyết, Bộ Y tế đã đưa ra các định hướng và giải pháp trong thời gian tới. Định hướng tập trung vào các nhóm giải pháp như: nhóm giải pháp về chính sách; nhóm giải pháp về chuyên môn kỹ thuật gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035; nhóm giải pháp Nhóm giải pháp đảm bảo về tài chính. Đối với Nhóm giải pháp về chuyên môn kỹ thuật gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, có các mục tiêu cụ thể như: Đến năm 2030: 100% người dân được lập sổ sức khỏe điện tử và quản lý sức khỏe theo vòng đời đạt 100% từ năm 2030; Tỷ lệ trạm y tế xã, phường, đặc khu trên toàn quốc triển khai thực hiện dự phòng, quản lý, điều trị một số bệnh không lây nhiễm theo hướng dẫn của Bộ Y tế đến năm 2030 đạt 100% và duy trì đến năm 2035; 80% người từ 18 đến 69 tuổi được đánh giá nguy cơ, sàng lọc lồng ghép các bệnh không lây nhiễm (tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, rối loạn sức khỏe tâm thần) theo hướng dẫn của Bộ Y tế ít nhất 1 lần trong mỗi giai đoạn 5 năm.
Đồng chủ trì cuộc họp, bà Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, bệnh không lây nhiễm là một gánh nặng toàn cầu về y tế. WHO khuyến nghị ngành y tế Việt Nam cần đẩy mạnh việc thực hiện tất cả các biện pháp can thiệp hiệu quả về chi phí của WHO đối với bệnh không lây nhiễm thông qua việc tang cường thực thi, nâng cao chăm sóc sức khỏe ban đầu và hành động phối hợp liên ngành. Bao gồm: Tăng cường tuân thủ và thực thi, bao gồm các quy định liên quan đến cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, vận hành hiệu quả Quỹ Phòng bệnh; Tăng cường năng lực các trạm y tế xã để phát hiện và điều trị sớm các trường hợp bệnh nhẹ và trung bình, đồng thời cung cấp tư vấn phòng ngừa; Thể chế hóa quản trị liên ngành, ví dụ như phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các ngành, cơ quan, tăng cường cơ chế phối hợp.
M.P
