Tăng năng lực ứng phó dịch bệnh cho y tế cơ sở

Tại buổi làm việc của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH và CN) với các bộ, ngành liên quan và các nhà khoa học sáng 18/10, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Bộ Y tế, Bộ KH và CN khẩn trương xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở để sẵn sàng ứng phó các tình huống dịch bệnh trong tương lai.

Cuộc họp được đánh giá là rất cần thiết để trao đổi, đánh giá và đề xuất định hướng, giải pháp toàn diện của ngành khoa học, công nghệ phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong trạng thái bình thường mới.

Theo báo cáo của Bộ KH và CN, gần hai năm qua, từ những ngày đầu xuất hiện dịch Covid-19, các nhà khoa học Việt Nam đã nỗ lực từ những ngày đầu, có đóng góp mang tính quyết định thành công trong phòng, chống dịch Covid-19. Các nhà khoa học Việt Nam vào cuộc kịp thời thực hiện phân lập, nuôi cấy thành công chủng mới của vi-rút corona, sau này gọi là SARS-CoV-2. Kết quả này giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới phân lập, nuôi cấy thành công vi-rút SARS-CoV-2. Đây là dấu ấn đặc biệt quan trọng, tạo tiền đề cho việc nghiên cứu sản xuất bộ kit chẩn đoán, sản xuất vắc-xin và nghiên cứu sâu hơn về vi-rút.

Bộ sinh phẩm realtime RT-PCR cũng được Học viện Quân y phối hợp Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu, sản xuất thành công sau một tháng. Đến nay, hàng triệu test đã được cung cấp cho hầu hết các tỉnh, thành phố trong cả nước, góp phần đặc biệt quan trọng vào công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong các đợt dịch bùng phát vừa qua. Nhiều loại kit test nhanh cũng được nghiên cứu và sản xuất thành công sau đó. Vắc-xin phòng Covid-19 cũng đang được nghiên cứu, hiện vắc-xin Nanocovax do Công ty cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen nghiên cứu sản xuất đã được đánh giá giữa kỳ giai đoạn ba, đang trình Hội đồng cấp phép sử dụng khẩn cấp. Ở lĩnh vực thuốc điều trị, cũng đã có sản phẩm của nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, hiện đang được nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2...

Thứ trưởng KH và CN Bùi Thế Duy cho rằng, hiện nay, tỷ lệ người dân được tiêm vắc-xin phòng Covid-19 ngày càng tăng, tuy nhiên do vi-rút thường xuyên biến đổi tạo ra các chủng mới có nguy cơ kháng lại vắc-xin, do vậy dịch bệnh luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát. Giai đoạn tới ngành khoa học tập trung bảy hướng nghiên cứu, trong đó có vắc-xin và thuốc điều trị; hội chứng hậu Covid; hỗ trợ hoàn thiện công nghệ máy thở ô-xy dòng cao (HFNC), hệ thống làm giàu ô-xy và khí nén sử dụng trong y tế di động; các phương pháp xét nghiệm mới phát hiện nCoV qua mẫu bệnh phẩm là nước bọt, hơi thở, các nghiên cứu đánh giá tác động đến kinh tế và khuyến nghị các mô hình hoạt động giáo dục, y tế thích ứng trong giai đoạn mới.

Cụ thể, Việt Nam sẽ nghiên cứu sản xuất vắc-xin và thuốc điều trị Covid-19, mục tiêu làm chủ được công nghệ sản xuất 15 loại vắc-xin và sản xuất được ít nhất năm loại vắc-xin, trong đó ưu tiên các loại vắc-xin: Covid-19, ung thư; vắc-xin phối hợp nhiều thành phần. Các nghiên cứu sản xuất kit định lượng và khả năng trung hòa của kháng thể kháng vi-rút SARS-CoV-2 cũng được triển khai…

Đóng góp ý kiến với Chính phủ, ông Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Y tế dự phòng (Bộ Y tế), Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho rằng, dịch Covid-19 sẽ còn kéo dài cho nên việc thích ứng, sống chung với dịch, thiết lập trạng thái bình thường mới là cần thiết. Theo đó, mỗi khu vực, mỗi vùng phải áp dụng các biện pháp khác nhau. Vắc-xin chỉ làm giảm triệu chứng cho người mắc, khả năng lây nhiễm vẫn còn. Ông nhấn mạnh, với những người đã tiêm vắc-xin vẫn cần bảo đảm công tác phòng dịch. Việc xét nghiệm cũng cần tập trung vào người ho, sốt, lái xe, người có dịch tễ phức tạp thay vì xét nghiệm ồ ạt... gây lãng phí.

PGS, TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi T.Ư cho rằng: Bình thường mới không có nghĩa để dịch phát triển tự do. Để sống chung với dịch bệnh, cần hệ thống giám sát dịch đủ mạnh, phát hiện sớm, truy vết, khoanh vùng, dập từng ổ dịch ngay lập tức và hệ thống điều trị ứng phó phù hợp. Để làm được điều này, PGS, TS Nguyễn Viết Nhung đề xuất một chương trình chiến lược tổng thể quốc gia về Covid-19 gồm nghiên cứu cơ bản, dịch tễ, xét nghiệm, vắc-xin, các dữ liệu lâm sàng, phác đồ điều trị, phát triển thuốc, trang thiết bị y tế...

GS, TS Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện Quân y mong muốn các ngành mở rộng hình thức đặt hàng các cơ sở nghiên cứu. Từ đó, các nhà khoa học sẽ tập trung giải quyết. Để thích ứng an toàn, kiểm soát dịch, GS, TS Đỗ Quyết đề xuất, ngay lúc này cần xây dựng kế hoạch ngắn hạn và dài hạn để ứng phó với Covid-19. Ngắn hạn, trong lúc dịch tạm yên ắng, cần tăng cường y tế cơ sở ngay, rà soát lại hệ thống. Trong vòng ba tháng, từ mạng lưới y tế cấp tỉnh, phối hợp giữa y tá, y sĩ, người dân, xây dựng thành tổ, đội nhóm từ dưới lên, từ trên xuống. Khi xong, nếu xuất hiện các biến thể vi-rút khác, cùng với triển khai vắc-xin thì đã có hệ thống ứng phó từ cấp cơ sở làm tốt ngay lúc ban đầu. Chung quan điểm về đặt hàng nghiên cứu, GS, Viện sĩ Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam mong muốn nhận được đặt hàng từ Bộ Y tế. Ông cho rằng, khi đó các nhà khoa học sẽ biết rõ Bộ Y tế đang cần gì để lực lượng nghiên cứu sẵn sàng chia sẻ. Cách này cũng là để các đơn vị nghiên cứu tránh được tình trạng nghiên cứu chồng chéo, gây lãng phí nguồn lực.

Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn đề xuất Chính phủ xem xét bổ sung ngân sách cho khoa học và công nghệ ngành y tế, đặc biệt là các nghiên cứu phục vụ phòng, chống Covid-19. Cần xây dựng Trung tâm an toàn sinh học cấp III, cấp IV đầy đủ, phục vụ thực hiện các hoạt động thực nghiệm và thử nghiệm lâm sàng, đáp ứng cho các nghiên cứu.

Từ thực tế dịch Covid-19 đã tác động trực tiếp đến nhiều lĩnh vực như kinh tế, xã hội, chính trị, ngoại giao ở quy mô toàn cầu..., Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam giao các cơ quan nghiên cứu khẩn trương đánh giá tác động toàn diện của dịch Covid-19 từ y tế, sức khỏe, kinh tế, xã hội, tâm lý xã hội, giáo dục đến quản lý, điều hành, vận hành một đất nước, một cơ quan, một nhà máy xí nghiệp, đưa ra dự báo xu thế tương lai. Bộ KH và CN cần duy trì cơ chế mở để giao nhiệm vụ KH và CN mới ngay khi có yêu cầu từ thực tế. Mặt khác, các bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ trong thử nghiệm lâm sàng, cấp phép lưu hành, sử dụng các loại vắc-xin, thuốc, sinh phẩm, trang thiết bị điều trị…

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế, Bộ KH và CN khẩn trương xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở để sẵn sàng ứng phó dịch Covid-19 với bất kỳ biến chủng nào hoặc dịch bệnh khác lây nhiễm qua đường hô hấp trong tình huống khác nhau từ mức độ bình thường đến sự cố y tế công cộng nghiêm trọng, thậm chí tới mức thảm họa. Việc nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở phải kế thừa, kết hợp được những lợi thế hiện nay, lực lượng y tế tại chỗ (bao gồm y, bác sĩ nghỉ hưu, sinh viên trường y, quân y, dân y), ứng dụng công nghệ và một số biện pháp khác để giám sát dịch bệnh tốt hơn trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng mong muốn các nghiên cứu của giới khoa học nước nhà đặt trong tổng thể chung của thế giới cũng như điều kiện kinh tế, xã hội Việt Nam, đề ra những khuyến nghị lớn để thích ứng an toàn, linh hoạt với dịch bệnh, không làm mất đi những cơ hội phát triển (Nhân dân, trang 7).

 

Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn ghi nhận những cống hiến, hy sinh của đội ngũ y, bác sĩ chống dịch

Chiều 18/10, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 gặp mặt đại diện lực lượng y tế tuyến đầu tiêu biểu trong công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Cùng dự có đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Vũ Đức Đam, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; điểm cầu 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phát biểu ý kiến mở đầu cuộc gặp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đất nước ta trải qua 4 đợt dịch, trong đó đợt dịch thứ 4 vẫn còn đang diễn ra nhưng chúng ta từng bước kiểm soát được tình hình. Đảng, Nhà nước và nhân dân thấu hiểu những gì các y, bác sĩ đã cống hiến trong suốt 2 năm vừa qua, nhất là đợt dịch thứ 4 này diễn ra hết sức khốc liệt với biến chủng Delta lây lan nhanh, nguy hiểm.

Với sự đồng lòng, ủng hộ của nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và các cơ quan chức năng, lực lượng y tế đã có đóng góp hết sức quan trọng, là lực lượng tuyến đầu có vai trò hết sức quan trọng với nhiệm vụ nặng nề, cùng với các lực lượng quân đội, công an... trong công cuộc phòng, chống dịch.

Thủ tướng nêu rõ, mặc dù không có điều kiện gặp mặt hết được các y, bác sĩ tham gia chống dịch từ bắc chí nam, nhưng đến hôm nay dịch tạm lắng xuống, chúng ta đã kiểm soát được tình hình; đồng thời cần đánh giá kỹ, tổng thể hơn, hội thảo đầy đủ hơn, xin ý kiến các nhà khoa học, chuyên gia, những người trực tiếp tham gia phòng, chống dịch để có cái nhìn toàn diện, kỹ càng, tổng thể hơn để chuẩn bị cho cuộc chiến chống dịch mới.

Theo Thủ tướng, cuộc gặp này cũng nhằm chia sẻ khó khăn, đề ra những bước tiếp theo trong công cuộc phòng, chống dịch. Thủ tướng cho rằng, cần phải khen thưởng bước đầu một số tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc; sau đó tiếp tục rà soát, đánh giá, đề xuất các hình thức khen thưởng phù hợp để tôn vinh những tấm gương cống hiến, hy sinh trong công cuộc chống đại dịch này.

Tại buổi lễ, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh, với ngành y tế, hơn 5 tháng qua là thời gian thật sự khó khăn và đầy thử thách trong lịch sử của ngành. Cùng một lúc, chúng ta phải thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ: thần tốc chống dịch, hạn chế số lượng ca mắc, điều trị giành giật sự sống cho các bệnh nhân, giảm thiểu số ca tử vong; đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng bảo đảm hiệu quả, an toàn để sớm bao phủ vaccine cho người dân. Bên cạnh đó, phải tiếp tục củng cố vững chắc thành trì an toàn tại các địa phương không có dịch và duy trì công tác chăm sóc sức khỏe khám và điều trị bệnh cho người dân.

Thực hiện lời hiệu triệu lần thứ hai của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, ngành y đã cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân kết thành một khối vững chắc, chung sức, đồng lòng, quyết tâm chiến thắng dịch bệnh. Hàng trăm nghìn cán bộ, y bác sĩ, kỹ thuật viên, nhân viên y tế tại các tỉnh, thành phố có dịch và gần 20 nghìn lực lượng thầy thuốc chi viện từ các đơn vị y tế tuyến Trung ương và địa phương trong hơn 5 tháng qua đã kề vai sát cánh cùng các lực lượng tuyến đầu quân đội, công an và tình nguyện viên xung phong vào các điểm nóng dịch Covid-19, phát huy tinh thần trách nhiệm cao độ của người thầy thuốc, bền bỉ vượt qua khó khăn, gian khó, dũng cảm đương đầu với dịch bệnh để ngăn chặn dịch bệnh lây lan và giảm thiểu số ca tử vong. Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ và của Bộ Y tế, các thầy thuốc, các y bác sĩ, các nhân viên, cán bộ y tế của chúng ta với tinh thần tình nguyện xung phong, sẵn sàng lên đường ngay để hỗ trợ cho các địa phương chống dịch.

Tinh thần ấy được thể hiện với những câu chuyện có thật chứa đựng sự hy sinh lớn lao. Cả lý trí và tình cảm của họ đều thôi thúc rằng người thầy thuốc phải luôn có mặt tại điểm nóng dịch bệnh. Đó không chỉ là nghĩa vụ với nghề, mà còn là trách nhiệm công dân khi Tổ quốc cần, là nghĩa đồng bào cao cả. Đến ngày hôm nay, những cố gắng, nỗ lực, đóng góp, hy sinh các thầy thuốc, các y bác sĩ, các nhân viên, cán bộ y tế đã góp phần mang lại kết quả: chúng ta đã bước đầu thành công, dịch bệnh được khống chế tại tâm dịch và được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc.

Không thể kể hết những nỗ lực phi thường mà đội ngũ thầy thuốc đã thực hiện trong đợt dịch Covid-19 lần này. Các bệnh viện tuyến Trung ương trong thời gian ngắn kỷ lục đã thiết lập các trung tâm hồi sức tích cực người bệnh Covid-19, huy động lực lượng y tế tinh nhuệ và trang thiết bị hiện đại để giành giật sự sống cho hàng chục nghìn bệnh nhân nặng và nguy kịch; đồng thời hướng dẫn các bệnh viện cấp quận/huyện kỹ năng điều trị để kịp thời xử trí những trường hợp chuyển nặng, giảm tối đa số ca tử vong.

Đội ngũ cán bộ, y bác sĩ, nhân viên y tế tham gia chống dịch vừa qua đều có những nỗ lực gấp 2-3 lần so với bình thường. Họ không chỉ phải vượt qua những khó khăn vì phải cứu người trong những hoàn cảnh ngặt nghèo và thiếu thốn, mà còn phải chịu nhiều áp lực khi số lượng bệnh nhân tăng lên quá nhanh, phải giành giật sự sống cho nhiều bệnh nhân cùng lúc. Bên cạnh đó là những gian khổ do phải xa gia đình, người thân; làm việc dài ngày trong môi trường lây nhiễm và căng thẳng.

Nhưng những khó khăn đó đều không cản trở được tinh thần của người thầy thuốc chân chính với phương châm “coi sức khỏe và tính mạng của con người là trên hết”. Các thầy thuốc đều tự nhủ “Không được phép buông tay”, vượt lên mọi gian khổ, sẵn sàng đón nhận rủi ro về phía mình, cống hiến hết mình, phát huy sáng tạo, đoàn kết hiệp lực để chiến thắng dịch bệnh. Hàng nghìn cán bộ y bác sĩ, nhân viên y tế đã bị nhiễm Covid-19, có người đã vĩnh viễn ra đi khi vẫn đang tràn đầy hoài bão và cháy bỏng khát vọng cống hiến. ​

Thay mặt Bộ Y tế, Bộ trưởng ghi nhận và biểu dương những cống hiến to lớn, tinh thần xả thân và nhiệt huyết của tất cả các chiến sĩ áo trắng đã tham gia chống dịch. Xin chân thành cảm ơn các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể ở các địa phương đã phối hợp chặt chẽ và tạo mọi điều kiện để lực lượng y tế thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Xin cảm ơn các lực lượng tuyến đầu quân đội, công an, dân quân, các tình nguyện viên, các lực lượng chức năng địa phương, các tổ chức tôn giáo, cộng đồng doanh nghiệp và cả những người mắc Covid-19 khỏi bệnh... đã luôn đồng sức đồng lòng kề vai sát cánh với đội ngũ thầy thuốc để hoàn thành sứ mệnh cao cả này. Đặc biệt, Bộ trưởng gửi lời cảm ơn tới gia đình của các thầy thuốc mặc dù phải chịu sự xa cách và luôn lo lắng cho sự an toàn của người thân của mình, nhưng đã luôn ở bên cạnh, động viên, khích lệ, là điểm tựa, là niềm tin để các thầy thuốc vượt qua những gian khổ, hiểm nguy, hết lòng vì sức khỏe nhân dân. Đồng chí cho rằng, đây là lúc đội ngũ thầy thuốc cần đúc rút những kinh nghiệm quý báu đã có được từ thực tế chống dịch để tăng cường năng lực và kỹ năng phòng, chống dịch cũng như tổ chức điều trị; đồng thời phối hợp các cấp, các ngành thực hiện tốt các hoạt động sẵn sàng ứng phó với dịch bệnh, hướng dẫn người dân chấp hành các quy định phòng dịch và xây dựng những thói quen có lợi cho sức khỏe. Tại buổi gặp mặt, đại diện một số bác sĩ, sinh viên trường y tiêu biểu đã nêu những tâm tư, nguyện vọng, khó khăn, gian khổ, vất vả của lực lượng y tế tuyến đầu; nêu những bài học kinh nghiệm hay trong công tác phòng, chống dịch vừa qua; bày tỏ quyết tâm hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, nhân dân tin tưởng giao phó.

Phát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Phạm Minh Chính  bày tỏ xúc động được cùng nhiều đồng chí lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành T.Ư và địa phương chào đón những giáo sư, bác sĩ, cán bộ, nhân viên y tế, các thầy thuốc tiêu biểu, đại diện cho lực lượng y tế tuyến đầu như chào đón chiến sĩ áo trắng từ thắng lợi quan trọng trên mặt trận phòng, chống dịch Covid-19, dù cuộc chiến vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức.

Thủ tướng nêu rõ, gần 2 năm qua, cả dân tộc ta đã dần dần đi qua dịch bệnh một cách kiên cường. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước với quan điểm xuyên suốt là đặt sức khỏe, tính mạng người dân lên trên hết, trước hết, cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân đã vào cuộc quyết liệt, thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch. Đến nay, dịch bệnh ở nước ta cơ bản đã được kiểm soát, đang thực hiện lộ trình thực hiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh  để vừa phòng, chống dịch thành công, khôi phục và phát triển kinh tế-xã hội.

Trong hành trình của gần 600 ngày chống dịch, chúng ta đã sống trong sức mạnh của sự đoàn kết, sự đồng lòng mọi tầng lớp nhân dân với sự quyết liệt, quyết tâm của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị, của sự chia sẻ, của tình yêu thương và nhân ái… Điều đặc biệt, chúng ta đã chứng kiến những nghĩa sống cao cả, đẹp đẽ, những đức hy sinh cao cả, những trái tim nhiệt huyết, những tấm lòng nhân ái tỏa sáng… Đội ngũ y, bác sĩ không chỉ có trái tim nhân ái, trí tuệ mà còn tinh thần bền bỉ, chịu đựng. Những con người ấy đã quên hiểm nguy để chữa trị cho đồng bào nhiễm bệnh nhất là giai đoạn đầu dịch bệnh chưa có vaccine. Những y, bác sĩ đã gác lại hạnh phúc riêng tư, gác lại cuộc sống yên bình để đi vào tâm dịch, quên đi giấc ngủ, quên những bữa ăn, quên đi sự nóng nực của những bộ đồ bảo hộ giữa mùa hè đổ lửa, quên đi nỗi sợ hãi, ám ảnh khi chứng kiến những phút giây sinh tử… Và những con người ấy dẫu có nghị lực kiên cường cũng đã rơi nước mắt khi những bệnh nhân nặng không qua khỏi… Tất cả tiếp thêm nghị lực cho họ để sống đúng với lời dạy của Bác Hồ kính yêu “Lương y như từ mẫu” để chữa bệnh, cứu người dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. Nhưng cũng chính trong hành trình gian nan ấy, chúng ta đã chứng kiến nhiều anh chị em đã bị nhiễm bệnh và có những người đã ra đi mãi mãi.

 Đảng, Nhà nước và nhân dân đã đánh giá cao, ghi nhận, tri ân tất cả sự đóng góp ý nghĩa, cao cả của đội ngũ y, bác sĩ, cán bộ và nhân viên y tế; chia sẻ, thấu hiểu những hy sinh, mất mát của các y bác sĩ, các lực lượng tuyến đầu trong thời gian vừa qua.

Với tinh thần sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì khi tính mạng, sức khỏe của nhân dân bị dịch bệnh đe dọa, chỉ riêng trong đợt dịch thứ 4, đã có hơn 20 nghìn cán bộ, nhân viên y tế, kể cả những học viên và sinh viên ngành y ở nhiều địa phương trên cả nước đã hăng hái trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, điều trị người bệnh, lấy mẫu xét nghiệm ở những địa bàn nguy hiểm nhất, nóng bỏng nhất và những nơi mà nhân dân cần nhất.

Hơn 24 nghìn người thuộc ngành y trực tiếp tham gia chống dịch là hơn 24 nghìn những bông hoa đẹp, truyền cảm hứng về đức hy sinh, về trách nhiệm với đồng bào, đồng chí, truyền niềm tin để vượt lên nghịch cảnh, truyền năng lượng tích cực để đi qua những ngày khó khăn của dịch bệnh, bồi đắp thêm truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta "tình đồng chí, nghĩa đồng bào". Cũng qua thử thách này, đội ngũ y, bác sĩ qua đây lại trưởng thành cả về đạo đức, chuyên môn.

Nhân dịp này, Thủ tướng cũng chia sẻ, đánh giá cao và cảm ơn người thân, gia đình của các y, bác sĩ, nhân viên y tế thời gian qua đã luôn là chỗ dựa tinh thần, là hậu phương vững chắc để mỗi nhân viên y tế nơi tuyến đầu yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ cao cả của mình.

Để thực hiện thành công chủ trương “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, vừa bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong trạng thái mới, vai trò của lực lượng tuyến đầu vẫn là thường trực, thường xuyên và vẫn còn rất nặng nề.

Thủ tướng đề nghị và mong muốn lực lượng y tế tuyến đầu tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp và những kết quả tích cực, những kinh nghiệm quý thời gian qua, tiếp tục cống hiến, tích cực cho công tác phòng, chống dịch cũng như công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước và nhân dân đã rất biết ơn và quan tâm đến đội ngũ cán bộ và nhân viên y tế. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đánh giá cao và động viên tuyến đầu chống dịch, đặc biệt là đội ngũ nhân viên y tế. Chính phủ đã chỉ đạo; các bộ, ngành khẩn trương hoàn chỉnh các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho lực lượng tuyến đầu, nhất là lực lượng y tế. Đề nghị các bộ, ngành khẩn trương thực hiện việc này phù hợp tình hình, bảo đảm công bằng, bình đẳng.

Trong thời gian tới, dự báo tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến khó lường, nguy cơ xuất hiện biến chủng mới lây lan nhanh, phức tạp, nguy hiểm hơn. Chúng ta cần dự báo đúng tình hình để không bị động, bất ngờ. Đội ngũ cán bộ y tế sẽ còn rất nhiều gian nan, vất vả. Vì vậy Thủ tướng yêu cầu:

Ngành y tế cùng các lực lượng khác tiếp tục tập trung thực hiện hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch, kiểm soát dịch bệnh; trong đó, hết sức chú trọng thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn cho đội ngũ tuyến đầu chống dịch, nhất là các y, bác sĩ, nhân viên y tế; ưu tiên tiêm vaccine. Đẩy mạnh chiến dịch tiêm chủng vaccine toàn quốc an toàn, khoa học, hiệu quả; thực hiện thứ tự ưu tiên tiêm hợp lý; thúc đẩy triển khai tiêm vaccine cho trẻ em. Tính toán nhu cầu vaccine cho năm 2022 để không bị động; vừa nhập khẩu, vừa nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vaccine trong nước; bảo đảm thuốc điều trị Covid-19. Ngành y tế phải vào cuộc để lo việc này. Bộ Y tế có đề án xây dựng ngành Covid học để kiểm soát hiệu quả dịch bệnh.

Các bộ, ngành, địa phương hỗ trợ, tạo điều kiện, bảo đảm các điều kiện thuận lợi kể cả về vật chất và tinh thần để các lực lượng y tế hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ cao cả của mình; động viên, khen thưởng, tôn vinh kịp thời các tấm gương tiêu biểu trong phòng, chống dịch vừa qua. Phổ biến, nhân rộng cách làm hay, mô hình tốt trong phòng, chống dịch.

Thủ tướng  kêu gọi đồng bào, đồng chí, các cấp, các ngành tiếp tục ủng hộ, đoàn kết, đề cao ý thức trách nhiệm, tính chủ động, tự giác thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch, coi đó là hành động thiết thực tri ân lực lượng tuyến đầu; nhất là lực lượng y tế tiếp tục đóng góp, hỗ trợ thiết thực cho công tác phòng, chống dịch hiệu quả. Chúc các anh chị em y, bác sĩ, cán bộ, nhân viên y tế, thầy thuốc, những chiến sĩ trên mặt trận chống Covid, những người gánh vác sứ mệnh cao cả nhưng rất đáng tự hào luôn mạnh khoẻ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, đặt sứ mệnh và lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết.

Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các cá nhân tiêu biểu có thành tích xuất sắc trong phòng, chống dịch Covid-19 (Nhân dân, trang 2; Hà Nội mới, trang 2; Lao động, trang 2, Công an nhân dân, trang 1). 

 

Chưa hẳn an toàn nhưng có niềm tin

Sau 5 tháng bùng phát, đợt dịch COVID-19 thứ 4 tại TP.HCM và nhiều địa phương đã có dấu hiệu giảm. Dù có thể dịch còn diễn biến phức tạp trên cả nước nhưng với những gì đã trải qua, các chuyên gia y tế tin tưởng sẽ có cách xử lý tốt hơn.

Rất nhiều câu hỏi gửi đến Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức và phó giám đốc Trung tâm hồi sức COVID-19 Bệnh viện Đại học Y dược Lê Minh Khôi, trong cuộc trò chuyện trực tuyến với bạn đọc Tuổi Trẻ do Bộ Y tế, báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 18-10. Qua đó cũng gợi mở nhiều điều về tình hình sắp tới.

Có lúc tưởng đã bất lực

Gương mặt Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn nhiều lần chùng xuống tại buổi trò chuyện khi nói về những thời điểm khó khăn nhất trong đợt dịch này. Theo ông Sơn, thời điểm khó khăn nhất trong đợt dịch này là cuối tháng 8, đầu tháng 9 vừa qua, khi số bệnh nhân tử vong hằng ngày tăng rất cao, có ngày riêng TP.HCM lên tới 340 ca.

"Có những lúc chúng tôi tưởng là bất lực, cá nhân tôi đã một mình đi đến Bình Hưng Hòa, đến các trung tâm hồi sức bệnh nhân COVID-19... Với tinh thần nhìn thẳng vào diễn biến của dịch, điều chỉnh các chính sách, đề nghị ngành y tế TP xây dựng mô hình "bệnh viện chị em", giữa 3 tuyến có sự phối hợp để chuyển lên tuyến trên bệnh nhân nặng, chuyển tuyến dưới bệnh nhân nhẹ, hỗ trợ chuyên môn qua hội chẩn tại chỗ, từ xa, phát hiện ca nặng kịp thời" - ông Sơn chia sẻ.

Một thời điểm then chốt nữa mà ông Sơn nhắc đến trong 5 tháng khó khăn vừa qua tại TP.HCM là thời điểm cách ly F0 tại nhà, khi xét nghiệm nhanh dương tính coi như xác định F0, kể cả dương tính phát hiện qua mẫu gộp. "Đây cũng là quyết định táo bạo, là thời điểm hết sức có ý nghĩa trong cuộc đời của chúng tôi" - ông Sơn trải lòng.

Bây giờ chưa an toàn hẳn

Tỉ lệ F0 tại cộng đồng qua xét nghiệm cuối tháng 9 vừa qua ở TP.HCM đã giảm xuống còn 0,1%, thấp hơn rất nhiều so với tháng 8 và đầu tháng 9. TP.HCM và khu vực Đông Nam Bộ đang hồi sinh, dòng người quay trở lại TP làm việc đang đông dần.

Tuy nhiên theo Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn, hiện vẫn chưa an toàn hẳn. Quan điểm của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19 là an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch COVID-19. Đây là những điểm nhấn trong nghị quyết 128 của Chính phủ và hướng dẫn 4800 của Bộ Y tế. "Giai đoạn này nếu chúng ta thực hiện tốt sẽ có kết quả tốt, nếu lơ là, chủ quan, tiêm vắc xin không đủ liều, tụ tập đông người thì sẽ đánh mất cơ hội" - ông Sơn nói.

Ông Sơn cũng đánh giá hiện tại lực lượng, đội ngũ nhân lực, thiết bị y tế, kinh nghiệm chống dịch... đã tốt hơn rất nhiều ở giai đoạn đầu dịch bùng phát ở khu vực phía Nam. "Những ngày vừa qua, các đồng nghiệp y khoa cả nước đã tập trung về khu vực phía Nam, cùng tổ chức bệnh viện, phổ biến phương pháp theo dõi điều trị bệnh nhân hồi sức, tâm thế chống dịch hiện nay đã khác vì số lượng người có

kinh nghiệm đã gia tăng. Nếu dịch bùng phát trở lại, sẽ không xảy ra tình trạng thiếu hụt y bác sĩ hồi sức cấp cứu như thời gian đầu" - ông Sơn khẳng định.

Nhưng hy vọng sẽ không còn những ngày "xấu, đen"

Thứ trưởng Bộ Y tế chia sẻ bản thân ông rất đau xót và đã chứng kiến nhiều hình ảnh người nhiễm COVID-19 tử vong. Để không xảy ra tình trạng này, từ các cấp chính quyền đến người dân cần phải có ý thức cùng nhau phòng chống dịch COVID-19 và thực hiện tốt những khuyến cáo trong giai đoạn thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19.

"Với ý thức mỗi cá nhân và cộng đồng được nâng cao và sự mạnh mẽ của các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương trong việc triển khai các biện pháp thích ứng an toàn, đặc biệt khi có vắc xin và những loại thuốc điều trị mới, tôi tin tưởng rằng tương lai "xấu, đen" (đợt dịch mới bùng phát - PV) không xảy ra nữa" - ông Sơn nói.

TS.BS Nguyễn Tri Thức - giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM - cũng tin rằng với nghị quyết 128 của Chính phủ, hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế, đặc biệt là chiến dịch tiêm vắc xin phòng COVID-19 đang diễn ra trên diện rộng... sẽ không làm bùng phát dịch thêm lần nữa.

"Tôi mong muốn tất cả người dân Việt Nam sẽ được tiêm vắc xin trong thời gian sớm nhất. Nếu xảy ra điều không mong muốn thì chắc chắn tỉ lệ chuyển nặng và tử vong cũng sẽ giảm, giống như thời điểm hiện tại" - bác sĩ Thức nói. Đồng thời cho biết hiện tại Bệnh viện Chợ Rẫy và Hồi sức COVID-19 TP.HCM, số bệnh nhân mới, chuyển nặng và tử vong nhập viện giảm rõ rệt.

Vẫn phải "5K + vắc xin"

Trong buổi trò chuyện, bạn đọc có hỏi trường hợp bệnh nhân đã hết bệnh, nếu không bị tái nhiễm thì không lây cho người khác, như vậy có cần thực hiện biện pháp 5K không? PGS.TS Lê Minh Khôi - phó giám đốc Trung tâm hồi sức COVID-19 Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM - cho biết theo tiêu chuẩn Bộ Y tế, F0 hết bệnh thì không còn khả năng lây nhiễm. Tuy nhiên, để đánh giá một người bệnh có tái nhiễm hay không rất khó bởi virus vô hình.

Như vậy, về mặt khoa học, người hết bệnh sẽ không lây cho người tiếp xúc nếu họ không thực hiện 5K, tuy nhiên khi ra ngoài cộng đồng không biết được mình có mang virus hay không dù trước đó có kết quả âm tính.

"Hai biện pháp cực kỳ quan trọng vào trước, trong và đến bây giờ là 5K và vắc xin. 5K giúp tránh lây nhiễm, còn vắc xin giúp tránh chuyển nặng. Chúng ta đừng nghĩ rằng âm tính rồi thì không lây vì không biết lúc nào tái dương tính và không hình dung là vật mang mầm bệnh" - ông Khôi lý giải (Tuổi trẻ, trang 2).

 

Chỉ tiêm cho trẻ bằng vắc xin riêng cho trẻ

Theo Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn, riêng tại TP.HCM thời gian qua có một số trẻ em nhiễm bệnh và diễn biến nặng trên cơ địa có bệnh nền. Việc tiêm chủng cho trẻ em đang được gấp rút chuẩn bị. Về loại vắc xin, ông Sơn cho biết hiện chưa quyết định, nhưng sẽ chỉ sử dụng loại vắc xin có chỉ định tiêm chủng cho trẻ em, vắc xin đã được nghiên cứu và thử nghiệm, đã được phê duyệt sử dụng ở nhiều quốc gia.

"Tất nhiên so với các nghiên cứu vắc xin truyền thống, vắc xin ngừa COVID-19 đến nay mới chỉ có 2 năm vừa nghiên cứu vừa sử dụng, thời gian như vậy là chưa dài, chưa thể theo dõi hết một cách toàn diện. Chúng tôi chia sẻ lo lắng của các bậc cha mẹ. Nhưng như tôi đã nói, chúng ta chỉ sử dụng vắc xin đã có thử nghiệm, đã được sử dụng trên thế giới, được phê duyệt và có chỉ định sử dụng cho trẻ em" - ông Sơn nói (Tuổi trẻ, trang 2).

 

Cà Mau: cần chi viện

Ngày 18-10, tỉnh Cà Mau đã có buổi làm việc với đoàn công tác của Bệnh viện Chợ Rẫy để nghe đoàn đóng góp cho tỉnh về công tác điều trị bệnh nhân COVID-19 trong bối cảnh số ca mắc tăng cao những ngày gần đây. Bác sĩ Trần Thanh Linh - trưởng khoa hồi sức cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, trưởng đoàn công tác - cho biết sau khi khảo sát, đoàn sẽ tham gia điều trị và có những buổi tập huấn, giúp tỉnh có chiến lược lâu dài trong phòng chống dịch.

Theo tính toán, nếu Cà Mau xây dựng kịch bản phòng chống dịch COVID-19 ở mức độ thấp thì số giường ở tầng 1 tối thiểu 1.194 giường, tầng 2 là 134 giường và tầng 3 là 62 giường. Còn mức độ dịch trung bình thì số giường bệnh tầng 1 của chúng ta ít nhất là 2.508 giường, tầng 2 là 401 giường và tầng 3 là 186 giường.

Tuy nhiên, đánh giá chung của đoàn công tác, Cà Mau đang ở mức độ thấp đến trung bình, như vậy công suất chuẩn bị cho số giường tầng 2 và tầng 3 của tỉnh bắt buộc phải nâng cấp. Đặc biệt, hiện nay Cà Mau đang thiếu rất nhiều máy thở oxy dòng cao HFNC, toàn tỉnh chỉ có 6 máy. Với số lượng này thì quá thấp so với tình hình dịch COVID-19 của tỉnh.

Ông Nguyễn Văn Dũng - giám đốc Sở Y tế tỉnh Cà Mau - cho biết kinh nghiệm điều trị ca mắc COVID-19 nặng ở Cà Mau là chưa nhiều. Chính vì vậy, ngành y tế mong muốn đoàn công tác của Bệnh viện Chợ Rẫy có thêm buổi tập huấn; trong đó có những cảnh báo, đánh giá nguy cơ trong điều trị để điều chuyển bệnh nhân cho phù hợp. Bên cạnh đó là kinh nghiệm trong việc sử dụng các loại thuốc cho bệnh nhân.

Câu hỏi lo lắng về khả năng có đợt dịch thứ 5 hay không mà bạn đọc báo Tuổi Trẻ gửi đến các chuyên gia y tế khi có thực tế ở một số địa phương ghi nhận nhiều ca nhiễm trong những ngày qua (Tuổi trẻ, trang 2).

 

Trong 24 giờ qua, nước ta ghi nhận 3.159 ca nhiễm mới tại 45 tỉnh, thành phố

Theo tin từ Bộ Y tế, trong 24 giờ qua, nước ta ghi nhận 3.168 ca nhiễm mới, trong đó có 9 ca nhập cảnh và 3.159 ca ghi nhận trong nước (giảm 16 ca so với ngày trước đó).

Các địa phương ghi nhận số ca nhiễm giảm nhiều nhất so với ngày trước đó là Tây Ninh (giảm 138 ca), Đồng Nai (giảm 124 ca), Bình Dương (giảm 98 ca). Các địa phương ghi nhận số ca nhiễm tăng cao nhất so với ngày trước đó là Sóc Trăng (tăng 110 ca), Phú Thọ (tăng 50 ca), Tiền Giang (tăng 48 ca). Trung bình, số ca nhiễm mới trong nước ghi nhận trong 7 ngày qua là 3.260 ca/ngày.

Cụ thể, tính từ 17h ngày 17-10 đến 17h ngày 18-10, trên Hệ thống quốc gia quản lý ca bệnh Covid-19 ghi nhận 3.168 ca nhiễm mới, trong đó có 9 ca nhập cảnh và 3.159 ca ghi nhận trong nước tại 45 tỉnh, thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh (968), Bình Dương (439), Đồng Nai (393), Sóc Trăng (174), An Giang (109), Kiên Giang (99), Tiền Giang (94), Cà Mau (77), Long An (68), Đồng Tháp (61), Phú Thọ (58), Bạc Liêu (48), Đắk Lắk (46), Quảng Nam (45), Thanh Hóa (42), Gia Lai (40), Trà Vinh (33), Khánh Hòa (31), Hậu Giang (28), Bình Thuận (28), Cần Thơ (27), Nghệ An (25), Nam Định (22), Kon Tum (20), Hà Nam (20), Quảng Ngãi (19), Tây Ninh (18), Bình Định (15), Quảng Bình (15), Vĩnh Long (14), Thừa Thiên - Huế (12), Bến Tre (9), Bình Phước (9), Bà Rịa - Vũng Tàu (8 ), Quảng Trị (8), Phú Yên (6), Ninh Thuận (6), Tuyên Quang (6), Hà Nội (6), Đắk Nông (4), Bắc Ninh (4), Thái Bình (3), Ninh Bình (1), Hà Giang (1); trong đó có 1.261 ca tại cộng đồng).

Như vậy, kể từ đầu dịch đến nay, Việt Nam có 867.221 ca nhiễm, đứng thứ 40/223 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong khi với tỷ lệ số ca nhiễm/1 triệu dân, Việt Nam đứng thứ 154/223 quốc gia và vùng lãnh thổ (bình quân cứ 1 triệu người có 8.807 ca nhiễm).

Riêng đợt dịch thứ 4 (từ ngày 27-4 đến nay), số ca nhiễm mới ghi nhận trong nước là 862.531 ca, trong đó có 790.163 bệnh nhân đã được công bố khỏi bệnh.

Hiện, có 2 tỉnh đã qua 14 ngày không ghi nhận trường hợp nhiễm mới trong nước: Bắc Kạn, Hòa Bình.

Ngoài ra, 16 tỉnh, thành phố không có ca lây nhiễm thứ phát trên địa bàn trong 14 ngày qua: Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Ninh Bình, Lạng Sơn, Sơn La, Yên Bái, Hà Giang, Lai Châu, Hải Phòng, Tuyên Quang, Thái Bình, Kon Tum, Hưng Yên, Điện Biên, Thái Nguyên.

Các địa phương ghi nhận số nhiễm tích lũy cao trong đợt dịch này: Thành phố Hồ Chí Minh (418.692), Bình Dương (225.853), Đồng Nai (59.015), Long An (33.806), Tiền Giang (15.105).

Về tình hình điều trị, có thêm 1.136 bệnh được công bố khỏi bệnh trong ngày 18-10, nâng tổng số ca được điều trị khỏi là 792.980. Ngoài ra, hiện có 3.543 bệnh nhân nặng đang điều trị tại các cơ sở y tế trên cả nước.

Cũng trong ngày 18-10, ghi nhận 75 ca tử vong tại 10 tỉnh, thành phố: Thành phố Hồ Chí Minh (51), Bình Dương (14), Đồng Nai (3), Sóc Trăng (1), Lâm Đồng (1), Cà Mau (1), Đà Nẵng (1), Tây Ninh (1), Tiền Giang (1), An Giang (1). Trung bình số tử vong ghi nhận trong 7 ngày qua là 86 ca/ngày.

Như vậy, tổng số ca tử vong do Covid-19 tại Việt Nam tính đến nay là 21.269 ca, chiếm tỷ lệ 2,5% so với tổng số ca nhiễm. So với thế giới, tổng số ca tử vong Việt Nam xếp thứ 34/223 quốc gia và vùng lãnh thổ; số ca tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 134/223 quốc gia và vùng lãnh thổ. So với châu Á, về tổng số ca tử vong, Việt Nam xếp thứ 10/49 quốc gia và vùng lãnh thổ; số ca tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 29/49 quốc gia và vùng lãnh thổ (Hà Nội mới, trang 7; Sài Gòn giải phóng, trang 7).

 

Sóc Trăng có 64% người đã được tiêm vắc xin, phần lớn là mũi 1

Ông Trần Văn Lâu - chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng - cho biết tỉnh đang tích cực thực hiện nhiều giải pháp hiệu quả nhằm ngăn chặn, phòng ngừa dịch bệnh COVID-19, đặc biệt tập trung đẩy nhanh tiến độ tiêm ngừa vắc xin và thần tốc truy vết, sàng lọc trong cộng đồng. Tính đến nay đã có gần 64% người dân Sóc Trăng được tiêm vắc xin với 640.773 người, trong đó mũi 1 gần 600.000 người (Tuổi trẻ, trang 3).