Uống nano vàng chữa ung thư: Dễ tiền mất, tật mang
Thời gian gần đây, không ít người bệnh truyền tai nhau về sản phẩm nano vàng dạng dung dịch được rao bán trên mạng có tác dụng điều trị ung thư. Thế nhưng, chưa có bất cứ bằng chứng khoa học nào chứng minh uống nano vàng chữa khỏi ung thư. Thậm chí, việc sử dụng sản phẩm này không chỉ làm mất đi “giai đoạn vàng” trong điều trị ung thư, mà còn dễ khiến người bệnh bị ngộ độc, suy gan, dẫn tới tử vong.
Chưa được cấp phép lưu hành
Cách đây gần 2 tháng, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) đã có Công văn số 9609/QLD-TTra, ngày 30-5-2018, về quảng cáo sản phẩm nano vàng trên internet gửi Cục Phát thanh, Truyền hình và thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông). Theo Cục Quản lý dược phản ánh, trên trang https://www.facebook.com/hathang.doan.3 có giới thiệu và quảng cáo sản phẩm nano vàng như một dạng thuốc chữa ung thư, kèm theo một video clip với tiêu đề “Thành công bước đầu trong thử nghiệm nano vàng”, trong đó có nội dung, nano vàng sạch vẫn đang trong quá trình thử nghiệm chuyên sâu tế bào trên chuột bạch. Qua kiểm tra xác minh, sản phẩm trên chưa được Bộ Y tế cấp phép lưu hành là thuốc chữa bệnh.
Thế nhưng, trang Facebook trên vẫn tồn tại, thậm chí còn đăng tải các công trình nghiên cứu về nano vàng chữa ung thư ở nước ngoài rất thành công với mục đích khuyến khích người bệnh sử dụng. Theo bác sĩ Đào Văn Tú, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu lâm sàng, Phó Trưởng khoa Điều trị theo yêu cầu (Bệnh viện K trung ương), nano là những hạt có kích thước ở giới hạn từ 1nm (nanomet) đến 100nm được sản xuất từ vàng nguyên chất. Trên thế giới, các nhà khoa học đang nghiên cứu tác dụng của các hạt nano vàng được gắn kháng thể đặc hiệu để tìm diệt tế bào ung thư (khác với các hạt nano vàng tự do). Điểm đáng lưu ý, hạt nano vàng không tự phát huy hiệu quả điều trị mà cần tác động của một loại tia đặc biệt có bước sóng phù hợp làm nóng chúng, qua đó để tiêu diệt tế bào. Nhiều bệnh nhân ở Việt Nam đã uống các hạt nano vàng nhưng không rõ đây là hạt nano vàng được gắn kháng thể đặc hiệu mà thế giới đang nghiên cứu hay chỉ là hạt nano vàng tự do.
Bác sĩ Đào Văn Tú cho biết thêm, hiện nay chưa thể chứng minh khi nano vàng vào cơ thể sẽ được bài tiết như thế nào. Tuy nhiên, nghiên cứu trên động vật cho thấy, có xuất hiện độc tính trên gan với liều thấp. Nếu độc tính này ở liều cao thì có thể nguy hiểm, thậm chí gây tử vong. Khi nano vàng vào cơ thể, độc tính sẽ tích lũy dần trong tất cả cơ quan như: Não, da, tinh hoàn, đặc biệt làm tăng men gan, viêm gan, suy gan... Do đó, chưa thể xác định được nano vàng là một sản phẩm điều trị ung thư hiệu quả. Hiện cơ quan quản lý dược phẩm của Mỹ, châu Âu cũng chưa cấp giấy phép để nghiên cứu thử nghiệm nano vàng trong điều trị ung thư trên người.
Theo ông Vũ Tuấn Cường, Cục trưởng Cục Quản lý dược, quy định tại Điều 6, Luật Dược năm 2016, các hành vi bị cấm trong kinh doanh dược, đó là kinh doanh thuốc thử lâm sàng; kinh doanh thuốc chưa được phép lưu hành. Ngoài ra, các hành vi bị cấm trong quảng cáo thuốc, bao gồm: Sử dụng kết quả nghiên cứu lâm sàng, kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng, kết quả kiểm nghiệm, kết quả thử tương đương sinh học chưa được Bộ Y tế công nhận để quảng cáo thuốc. Trước sự việc trang mạng xã hội có giới thiệu và quảng cáo sản phẩm nano vàng như một dạng thuốc chữa ung thư, Cục Quản lý dược đề nghị Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông có biện pháp chấm dứt hoạt động của trang mạng nói trên.
Bỏ lỡ cơ hội sống vì “bác sĩ mạng”
Ước tính mỗi năm Việt Nam có hơn 126.000 ca ung thư mới và 94.000 người tử vong vì ung thư. Các loại ung thư phổ biến mà người Việt Nam thường mắc là phổi, gan, đại trực tràng, vú, cổ tử cung, thực quản, vòm họng, hạch, tuyến tiền liệt. Thế nhưng, có tới trên 70% người bệnh đến khám và chữa trị bệnh ở giai đoạn muộn, đây là giai đoạn rất khó để chữa khỏi.
Ông Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K trung ương chia sẻ, việc điều trị khỏi ung thư phụ thuộc nhiều vào từng loại cũng như giai đoạn của bệnh. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm thì khả năng thành công càng cao. Tuy nhiên, bản thân ông từng gặp không ít trường hợp, bệnh nhân mắc ung thư sớm nhưng lại không tìm đến cơ sở y tế chữa trị mà nghe theo những phương pháp chữa trị không chính thống qua “bác sĩ mạng” để rồi bỏ lỡ cơ hội được cứu sống. Vì vậy, bệnh nhân ung thư phải đến cơ sở chuyên sâu lĩnh vực ung bướu để được khám, điều trị, không nên cả tin, nghe theo lời khuyên chưa có cơ sở khoa học mà bỏ lỡ “giai đoạn vàng” điều trị bệnh. Đặc biệt, bệnh nhân ung thư cần hỏi bác sĩ chẩn đoán, điều trị của mình thật nhiều để hiểu rõ về bệnh tình, các phương pháp điều trị, khả năng đáp ứng và tiên lượng.
Tiến sĩ Phùng Thị Huyền, Trưởng khoa Nội (Bệnh viện K trung ương) khuyến cáo, điều trị ung thư là vấn đề rất lớn, rất phức tạp và đòi hỏi chuyên môn sâu, kết hợp đa mô thức, đa chuyên khoa mới có thể hiệu quả. Người dân cũng như bệnh nhân ung thư cần tìm hiểu và tham khảo các nguồn thông tin, tài liệu chính thống về phòng, chống căn bệnh này từ các bác sĩ chuyên khoa và các cơ sở y tế khám chữa, các hiệp hội ung thư uy tín. Hiện tại, các hướng dẫn chính thống của thế giới và Việt Nam đều chưa coi nano vàng là thuốc điều trị hay hỗ trợ điều trị bệnh ung thư. Vì vậy, người bệnh không nên tự ý mua nano vàng để trị bệnh, tránh “tiền mất, tật mang”. (Hà Nội mới trang, 1)
Quy hoạch mặt bằng Nhà tang lễ Bệnh viện 108
Thủ tướng Chính phủ vừa có ý kiến về việc quy hoạch tổng thể mặt bằng Nhà tang lễ Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 tại số 5 Trần Thánh Tông, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp Bộ Xây dựng, UBND thành phố Hà Nội và các cơ quan liên quan nghiên cứu, rà soát quy hoạch khu Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 tại số 5 phố Trần Thánh Tông, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội làm cơ sở xác định quy mô mở rộng nhà tang lễ, đáp ứng yêu cầu trước mắt để phục vụ lễ tang các đồng chí lãnh đạo Ðảng, Nhà nước và các đối tượng khác khi từ trần theo hướng bảo đảm tiết kiệm, không gây ách tắc giao thông, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội của khu vực. (Nhân dân, trang 8)
Bệnh viện tư nhân đầu tiên có trung tâm phẫu thuật robot
Bệnh viện Ða khoa Quốc tế Vinmec chính thức khai trương Trung tâm phẫu thuật Robot tư nhân đầu tiên tại Việt Nam.
Robot được trang bị tại Trung tâm được sản xuất tại Hoa Kỳ. Ðây là robot tân tiến, cấu trúc tinh vi, hiện đại, có 4 cánh tay mô phỏng gần như hoàn hảo các động tác bàn tay con người, đáp ứng nhu cầu phẫu thuật với các yêu cầu cao nhất. Nhờ đặc tính này, robot phẫu thuật có thể xâm nhập những vị trí hẹp, sâu và khó tiếp cận, giải quyết được những hạn chế của phẫu thật mổ hở và nội soi cổ điển.
Với các ưu thế vượt trội: An toàn, giảm thiểu tối đa các nguy cơ biến chứng và nhiễm trùng phẫu thuật, giảm đau, ít mất máu, hồi phục nhanh, đảm bảo thẩm mỹ, robot có thể sử dụng cho hầu hết các trường hợp phải điều trị bằng phương pháp nội soi đặc biệt trong điều trị ung thư. Kỹ thuật phẫu thuật robot điều trị các bệnh lý ung thư, tiêu hóa, tiết niệu - sinh dục, phụ khoa… với tỷ lệ thành công lên đến 95 %. (Tiền phong, trang 6)
Cùng chủ đề Báo Sức khỏe & Đời sống, trang 2: “Thêm cơ sở y tế của Việt Nam làm chủ kỹ thuật phẫu thuật robot”
Không đạt “Thực hành sản xuất tốt”, hơn 3.000 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng sắp sửa phải đóng cửa
Hiện cả nước có khoảng trên 4.000 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, tuy nhiên ước tính đến 1-7-2019 (tức 1 năm nữa), khả năng chỉ có trên dưới 300 cơ sở đạt đủ điều kiện GMP để tiếp tục được hoạt động.
Sáng nay, 22-7, nhân dịp cấp giấy chứng nhận đạt yêu cầu “thực hành sản xuất tốt” (GMP) thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho cơ sở đầu tiên trong cả nước, PGS.TS Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (ATTP) – Bộ Y tế đã trả lời báo chí về vấn đề này.
Cục trưởng Cục ATTP Nguyễn Thanh Phong (bên phải) trao giấy chứng nhận đạt GMP thực phẩm bảo vệ sức khỏe cho Công ty CP dược phẩm Gia Nguyễn.
Theo Nghị định 15 của Chính phủ, từ 1-7-2019 tới đây, tất cả những cơ sở sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe nếu không đạt chuẩn GMP sẽ không được tiếp tục sản xuất. Xin ông cho biết tỷ lệ cơ sở đang sản xuất có thể đạt GMP là bao nhiêu?
Ngày 2-2-2018, Chính phủ ban hành Nghị định số 15 hướng dẫn chi tiết thi hành Luật ATTP thay thế cho Nghị định 38 trước đây. Trong Nghị định mới này có một nội dung quy định về việc, từ ngày 1-7-2019, tất cả các cơ sở sản xuất sản phẩm bảo vệ sức khỏe phải đạt tiêu chuẩn GMP.
Trước đây, chúng ta chưa có quy định riêng về tiêu chuẩn sản xuất đối với các cơ sở sản xuất sản phẩm bảo vệ sức khỏe mà vẫn quy định điều kiện sản xuất chung với tất cả các cơ sở sản xuất thực phẩm nói chung. Thực tế qua kiểm tra, rất nhiều doanh nghiệp hiện đã đạt được tiêu chuẩn GMP nhưng cũng còn rất nhiều doanh nghiệp chưa đạt tiêu chuẩn này.
Nếu kéo dài tình trạng như vậy sẽ gây mất bình đẳng trong sản xuất kinh doanh và nhất là ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng. Bởi trong khi nhưng cơ sở muốn đạt GMP phải đầu tư rất lớn thì nhiều cơ sở chỉ cần thuê một căn hộ, một nhà xưởng lụp xụp, trang bị một vài thiết bị đóng gói… là đã sản xuất thực phẩm chức năng và đưa sản phẩm ra thị trường, người tiêu dùng không biết đâu mà lần.
Theo thống kê chưa đầy đủ, ở nước ta có khoảng 4.000 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên nếu chúng ta áp dụng đúng theo các tiêu chuẩn GMP thì chúng tôi ước tính, số lượng cơ sở đủ điều kiện chỉ vào khoảng trên dưới 300 cơ sở.
Với những cơ sở này, theo lộ trình thực hiện GMP đã được đề ra, nếu sau 1-7-2019 mà vẫn không đạt tiêu chuẩn GMP, không được cấp chứng nhận GMP thì sẽ không được phép tiếp tục sản xuất.
Đúng là cũng có nhiều ý kiến đặt ra rằng nếu áp dụng tiêu chuẩn GMP với các cơ sở sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe thì số cơ sở sản xuất sẽ giảm sút đáng kể, ảnh hưởng đến thị trường trong nước.
Tuy nhiên chúng tôi nhấn mạnh rằng, chúng ta không lo thiếu thực phẩm chức năng mà chỉ lo làm sao có đủ thực phẩm chức năng tốt, đảm bảo chất lượng và loại bớt các sản phẩm được sản xuất bởi các cơ sở không đảm bảo chất lượng, điều kiện quy định.
Vấn đề nữa cần phải nói đến là, sau khi được cấp chứng nhận GMP, công suất sản xuất của các cơ sở sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe chắc chắn sẽ tăng lên rất nhiều. Bởi hiện nay, chính các cơ sở này tuy được đầu tư lớn, dây chuyền hiện đại nhưng cũng chưa sản xuất hết công suất bởi chịu sự cạnh tranh không bình đẳng từ các cơ sở nhỏ lẻ, không đạt tiêu chí GMP.
Với những cơ sở không đạt tiêu chuẩn GMP sẽ không được sản xuất nữa. Khi đó các sản phẩm của các cơ sở này nếu còn có nhu cầu của thị trường, còn nhu cầu sản xuất thì có thể đưa vào các nhà máy được chứng nhận GMP để sản xuất. Khi đó lượng sản phẩm sẽ tăng lên và quan trọng nhất là được kiểm soát chất lượng chặt chẽ.
Yêu cầu GMP đối với sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe không khác gì GMP đối với cơ sở sản xuất thuốc. Điều đầu tiên là cơ sở vật chất, từ nhà xưởng, hệ thống thông khí đến hệ thống bảo vệ phải cách biệt với môi trường ô nhiễm…
Thứ hai là yếu tố về con người, trong đó người chủ doanh nghiệp hoặc cán bộ phụ trách sản xuất của cơ sở sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe đạt GMP tối thiểu phải có bằng đại học trong lĩnh vực chuyên ngành mà cơ sở sản xuất (khắc phục tình trạng hiện nay, nhiều chủ cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng không có kiến thức về y, dược, dinh dưỡng).
Điểm nữa là quy định về hệ thống hồ sơ sổ sách rất chặt chẽ, nhất là kiểm soát chặt nguyên liệu đầu vào. Cùng đó, hệ thống kiểm nghiệm cũng phải đạt yêu cầu.
Xin cảm ơn ông! (An ninh Thủ đô, trang 15)
Mù mắt, hoại tử da vì biến chứng tiêm chất làm đầy để nâng mũi
Ngày 20/7/2018, các bác sĩ BV Trưng Vương (TP.HCM) khuyến cáo biến chứng vì tiêm chất làm đầy (filler) để nâng mũi sau khi tiếp nhận hai ca bị mù mắt và hoại tử da mũi.
1g chiều ngày 16/7/2018, bệnh nhân N. T. C. D (30 tuổi) được tiêm filler vào vùng mũi. Qua khai thác bệnh sử, được biết, bệnh nhân được tiêm chất làm đầy da MISSFILL (Hyaluronic Acide + Lidocaine 2%) vùng sống mũi, ngay sau tiêm chất làm đầy khoảng 5 phút, bệnh nhân cảm giác đau nhức dữ dội vùng quanh hốc mắt trái và mắt trái mờ đi nhanh chóng, không mở được mắt, đau tại ổ mắt lan lên vùng trán. 15g ngày 17/7/201, bệnh nhân được chuyển đến BV Trưng Vương trong tình trạng da vùng mũi, gian mày, mắt trái sưng bầm, có dấu hiệu tắc mạch, hoại tử.
Chẩn đoán của bệnh nhân khi vào viện là tổn thương xoang hang, lấp mạch mắt trai do chất làm đầy. Các bác sĩ chuyên khoa Mắt kết hợp với Tạo hình - Thẩm mỹ đã hội chẩn và xử trí gấp trong vòng 30 phút sau khi bệnh nhân nhập viện.
Qua tham khám, các bác sĩ Bệnh viện Trưng Vương xác định bệnh nhân bị tăng nhãn áp cấp do tai biến tiêm chất làm đầy và không loại trừ khả năng tắc động mạch trung tâm võng mạc, liệt dây thân kinh số III trái.
“Thị lực mắt trái của bệnh nhân giảm rõ rệt, chỉ còn bóng bàn tay. Mắt trái sụp mi hoàn toàn, kết mạc cương tụ rìa. Giác mạc (tròng đen) phù không quan sát được phía sau, không quan sát được đáy mắt. Mắt trái bị tăng nhãn áp do biến chứng chất làm đầy,” BS.CKII Nguyễn Thế Hồ, Trưởng khoa Mắt (BV Trương Vương), cho biết thêm.
Tuy nhiên, qua 3 ngày điều trị tích cực nhưng bệnh nhân đáp ứng rất kém và nguy cơ mù lòa vĩnh viễn mắt trái rất cao vì chất làm đầy đã gây tắc động mạch mắt.
Ba ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân đi đến một cơ sở thẩm mỹ khác để tiêm chất làm đầy (không rõ loại), sau tiêm bệnh nhân thấy đau và sưng tấy đỏ tại chỗ tiêm. Bệnh nhân không xử trí gì. Cho đến ngày nhập viện, tình trạng của bệnh nhân tiến triển nặng thêm, nhập BV Trưng Vương khám và điều trị do bị đau nhức mũi.
“Chúng tôi đã rửa vết thương, tiêm giải Hyaluronidase, theo dõi và hẹn tái khám ngày hôm sau. Ngày tiếp theo, bệnh nhân được cắt lọc mô hoại tử, dùng các sản phẩm chăm sóc vết thương tại chỗ. Bệnh nhân được điều trị kháng sinh, giảm đau và hỗ trợ lành vết thương,” PGS.TS.BS Phạm Trịnh Quốc Khanh, Trưởng Khoa Bỏng - Tạo hình Thẩm mỹ (BV Trưng Vương TP.HCM).
May mắn, 15 ngày sau khi tiêm chất làm đầy, vết thương của bệnh nhân diễn tiến tốt, diện tích vết thương giảm khoảng 50%. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật để tránh vết thương diễn tiến hóa sẹo xấu.
Không biết gì về các chất được tiêm vào cơ thể mình
BS. Phạm Trịnh Quốc Khanh khuyến cáo, mũi là một trong những vùng có nguy cơ dễ bị các biến chứng do tiêm chất làm đầy, đặc biệt là trên những bệnh nhân đã có những can thiệp thủ thuật hay phẫu thuật vùng mũi.
“Những thao tác này khiến cho mạch máu ở vùng mũi trở nên bất thường. Việc tiêm chất làm đầy vào những thời điểm này rất khó kiểm soát. Hơn thế nữa, việc tiêm chất làm đầy trông đơn giản nhưng đây là những thao tác tinh tế, đòi hỏi các bác sĩ phải có tay nghề và kinh nghiệm,” BS. Quốc Khanh cho biết.
Theo đó, nếu tiêm không khéo dễ làm tổn thương các mạch máu, các chất filler đi vào máu gây tắc mạch, đặc biệt là dễ làm tổn thương các mạch máu nuôi dưỡng mắt, gây nguy cơ mù mắt; nghiêm trọng hơn, chất filler có thể theo động mạch cảnh lên tới não, gây tắc các mạch máu nuôi não. Thậm chí đã có nhiều khuyến cáo từ các y văn nước ngoài, tiêm chất filler có thể gây tử vong.
“Điều đáng nói, chất làm đầy đã tiêm cho bệnh nhân MISSFILL không được cấp visa lưu hành trên thị trường Việt Nam. Người bệnh đã đến một cơ sở spa ở quận 4 để được tiêm nâng mũi. Đây là những nơi không được cấp phép để thực hiện các thủ thuật xâm lấn, nhân viên không được đào tạo, không có chứng chỉ hành nghề,” BS. Quốc Khanh cảnh báo.
Các spa hay thẩm mỹ viện đã trở thành những nơi khiến cho những khát vọng làm đẹp của khách hàng trở thành những tai biến gây thương tật vĩnh viễn, thậm chí là tử vong.
Từ phản ánh từ người dân về cơ sở thực hiện dịch vụ thẩm mỹ có liên quan đến y tế hoạt động không phép, được sự chỉ đạo của Ban Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, vào lúc 10 giờ 05 ngày 20/7/2018, Thanh tra Sở Y tế phối hợp Phòng Y tế Quận 4, UBND phường 6 Quận 4 tiến hành kiểm tra đột xuất tại tầng 6 căn hộ 621 Lô H3 thuộc chung cư 384 Hoàng Diệu, phường 6, quận 4.
Đoàn ghi nhận, tại thời điểm kiểm tra cơ sở có biển hiệu TN Spa 01282345114, beauty clinic Spa. Cơ sở không xuất trình được Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Chứng chỉ hành nghề, Giấy phép hoạt động.
Đoàn phát hiện có một số thuốc, dụng cụ y tế chưa xuất trình hóa đơn và chưa cung cấp được nguồn gốc các loại thuốc. Đoàn kiểm tra niêm phong tạm giữ để làm căn cứ xử lý sau kiểm tra và yêu cầu cơ sở ngưng ngay việc thực hiện các dịch vụ thẩm mỹ, các dịch vụ liên quan đến lĩnh vực y tế khi chưa có hồ sơ pháp lý theo quy định.
Thanh tra Sở Y tế đề nghị Phòng Y tế Quận 4, Ủy ban nhân dân phường 6, Quận 4 giám sát việc ngưng hoạt động tại địa chỉ trên. Thanh tra Sở Y tế tổng hợp các hồ sơ, làm rõ thêm các căn cứ về các cá nhân có liên quan thực hiện tiêm các dịch vụ thẩm mỹ có liên quan đến y tế và xử lý nghiêm các cá nhân sai phạm theo đúng quy định của pháp luật. (Sức khỏe & Đời sống, trang 1)
