Nhận diện và giải pháp trước biến thể Omicron
Tất cả các virus, bao gồm cả SARS-CoV-2, virus gây ra Covid-19, đều thay đổi theo thời gian. Tùy vào mức độ nguy hiểm đối với cộng đồng mà một biến thể sẽ được phân loại thành các mức độ khác nhau, trong đó mức độ “biến thể đáng quan ngại” là mức độ nguy hiểm cao nhất.
Đây chính là mức độ được WHO xếp loại cho biến thể mới B.1.1.529 vừa được phát hiện có tên là Omicron. Biến thể Omicron được xác nhận đầu tiên từ một mẫu bệnh phẩm được thu thập vào ngày 9/11/2021 tại Nam Phi. Kết quả này được báo cáo lên WHO ngày 24/11/2021 nhưng trước đó, một số các trường hợp được ghi nhận tại các địa điểm khác nhau trên toàn cầu như Botswana, Hồng Kông (Trung Quốc). Liên tiếp sau đó có khoảng 100 trường hợp được xác định với giải trình tự cho kết quả tương tự và phần lớn đến từ Nam Phi hoặc liên quan các trường hợp đi về từ Nam Phi. Ngày 26/11, Chính phủ Bỉ cho biết một cá nhân gần đây đã đi du lịch Ai Cập và chưa được tiêm chủng, có kết quả xét nghiệm dương tính với biến thể này, đánh dấu trường hợp đầu tiên ở châu Âu.
Bằng chứng sơ bộ cho thấy nguy cơ tái nhiễm với biến thể này tăng lên so với các biến thể khác trước đây. Số lượng các trường hợp mắc biến thể Omicron đang tăng lên ở hầu hết các tỉnh của Nam Phi. Tại Nam Phi, biến thể Omicron chủ yếu được chẩn đoán ở tỉnh Gauteng khi ước tính có tới 90% tổng số ca nhiễm coronavirus mới ở Gauteng có thể liên quan đến Omicron.
Thông qua đánh giá so sánh, Omicron đã được chứng minh là có khả năng liên quan một hoặc nhiều thay đổi sau đây: Tăng khả năng lây truyền hoặc thay đổi bất lợi trong dịch tễ học Covid-19; tăng độc lực hoặc thay đổi biểu hiện bệnh lâm sàng; tăng mức độ nghiêm trọng (nhập viện hoặc tử vong); giảm hiệu quả của các biện pháp xã hội, sức khỏe cộng đồng và các phương pháp chẩn đoán, điều trị và vaccine có sẵn.
Chi tiết hơn, biến thể Omicron có số lượng đột biến cao bất thường, với khoảng 32 đột biến về protein gai, loại protein quyết định khả năng bám dính và xâm nhập vào các tế bào mà chúng tấn công. Đáng chú ý, biến thể Delta chỉ có 9 đột biến tại protein gai, cho nên con số 32 đột biến là hết sức lớn. Chính vì vậy, các nhà khoa học lo ngại những đột biến đó có thể làm cho biến thể này dễ lây lan hơn và có thể dẫn đến việc né tránh miễn dịch. Thực tế đã chứng minh điều này là đúng bởi so sánh với biến thể Delta, Omicron dễ lây lan hơn nhiều. Thông thường, phải mất vài tháng để một chủng biến thể chiếm ưu thế, lây lan trong một khu vực, trong khi biến thể Omicron lây lan rất nhanh chóng ở Nam Phi, chỉ trong vài ngày đến vài tuần chứ không phải vài tháng.
Liên quan đến vaccine hiện đã có bằng chứng về việc nhiễm trên những người đã tiêm đủ hai mũi vaccine. Tuy nhiên liệu có tăng tỷ lệ nặng trên những người đã tiêm đủ mũi vaccine hay chưa thì còn cần phải theo dõi trong thời gian tới. Hiện tại, các hãng sản xuất vaccine cũng đang ráo riết thực hiện những giám sát tác động cùng với chính phủ các nước. Nhà sản xuất Moderna cho biết, họ đang khẩn trương làm việc để kiểm tra khả năng vô hiệu hóa biến thể của vaccine và dự kiến sẽ có dữ liệu trong những tuần tới. AstraZeneca đang tiến hành nghiên cứu ở các địa điểm, nơi mà biến thể đã được xác định. Pfizer cũng đang điều tra tác động của biến thể này đối với mũi tiêm của họ, với dữ liệu được dự kiến sẽ có trong vòng vài tuần tới. Johnson & Johnson tuyên bố công ty cũng đang thử nghiệm hiệu quả của vaccine chống lại Omicron.
Sau khi đưa ra khẳng định rằng Omicron là “biến thể đáng quan ngại”, trong phiên họp gần nhất, WHO đề nghị các quốc gia thực hiện ngay việc tăng cường các nỗ lực giám sát và giải trình tự để hiểu rõ hơn về các biến thể SARS-CoV-2 đang lưu hành; gửi trình tự bộ gien hoàn chỉnh và siêu dữ liệu liên quan cơ sở dữ liệu có sẵn công khai. Báo cáo các trường hợp/cụm ban đầu liên quan nhiễm biến thể mới này cho WHO thông qua cơ chế của điều lệ y tế quốc tế. Khi có năng lực và phối hợp cộng đồng quốc tế, thực hiện điều tra thực địa và đánh giá trong phòng thí nghiệm để nâng cao hiểu biết về các tác động tiềm ẩn của biến thể mới đối với dịch tễ học Covid-19, mức độ nghiêm trọng, hiệu quả của các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng, phương pháp chẩn đoán, đáp ứng miễn dịch, kháng thể trung hòa, hoặc các đặc điểm liên quan khác.
Mặt khác nhắc nhở, khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp để giảm nguy cơ mắc Covid-19, bao gồm các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng đã được chứng minh như đeo khẩu trang, vệ sinh tay, giữ khoảng cách cơ thể, cải thiện sự thông thoáng của không gian trong nhà, tránh không gian đông đúc và tiêm chủng.
Hiện nhiều quốc gia đã bắt đầu thực hiện các lệnh đóng cửa du lịch, đặc biệt với những quốc gia nguy cơ. Các quốc gia Liên minh châu Âu (EU) đồng ý đưa ra các hạn chế tạm thời đối với tất cả các chuyến đi vào EU từ miền nam châu Phi vì lo ngại về biến thể này, gồm những nước Botswana, Eswatini, Lesotho, Mozambique, Namibia, Nam Phi và Zimbabwe. Canada sẽ cấm nhập cảnh những công dân nước ngoài đã từng đi qua miền nam châu Phi trong 14 ngày qua...
Đối với Việt Nam, từ kinh nghiệm chiến đấu với chủng Delta trong thời gian qua cho thấy, chỉ cần lọt một trường hợp đã có thể để lại những hậu quả rất lớn. Việc dự phòng và kiểm soát đối với chủng mới là vấn đề mang tính sống còn. Do đó, trong khi còn trong giai đoạn biến chủng mới chưa xuất hiện, công tác chuẩn bị và phòng ngừa lại phải tăng cường thêm một bậc. Ngành y tế cần bám sát thông tin lưu hành của biến chủng và khuyến nghị tăng cường rà soát nhập cảnh với các quốc gia bị ảnh hưởng bởi biến chủng mới. Ngành an ninh cần kiện toàn sớm hệ thống kiểm soát định danh để trong thời gian ngắn nhất xác định được các tiếp xúc nguy cơ nếu xác định được trường hợp đầu tiên. Công tác truyền thông cũng cần tăng cường trong thời gian tới nhằm giúp người dân nâng cao nhận thức và tự dự phòng tốt hơn.
Trong mọi trường hợp, cần định kỳ giải trình tự gien theo tỷ lệ của các bệnh nhân mới ghi nhận, nhất là các ổ dịch mới phát sinh, ổ dịch có yếu tố lây về từ nước ngoài để không bỏ lọt những chủng virus nguy hiểm. Kèm theo đó, việc tiếp cận với các quốc gia, các hãng dược/vaccine để có được thông tin mã di truyền giúp điều chỉnh công nghệ vaccine trong nước là việc cũng phải nhắm tới ngay để có thể có sản phẩm vaccine trong nước cho tiêm mũi tăng cường đặc biệt cho chủng mới. Đây không phải chỉ là vấn đề về chỉ đạo mà cần có những hỗ trợ thiết thực nhằm giúp các doanh nghiệp sản xuất vaccine sinh phẩm chẩn đoán sớm có được sản phẩm cũng như đầu ra cho sản phẩm phục vụ chống dịch. (Nhân dân, trang 7)
Phòng chống biến chủng mới Omicron
Bộ Y tế cho biết, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp mắc COVID-19 với biến chủng mới Omicron. Chuyên gia nói rằng, nếu chủng này xâm nhập thì thực hiện tốt 5K có thể hạn chế được nguy cơ lây lan dịch.
Để chủ động kiểm soát tình hình dịch COVID-19 trong nước, đồng thời ngăn chặn nguy cơ xâm nhập, lây lan của biến chủng mới Omicron vào nước ta, Bộ Y tế đã chỉ đạo hệ thống giám sát tăng cường giám sát dịch COVID-19. Cùng với đó, yêu cầu các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur chủ động giải trình tự gien các trường hợp nghi ngờ nhiễm biến chủng mới, đặc biệt là những người có tiền sử dịch tễ về từ các quốc gia khu vực Nam Phi. Đồng thời đề xuất Chính phủ xem xét chỉ đạo tạm dừng tổ chức các chuyến bay quốc tế đến và đi từ Nam Phi, Botswana, Namibia, Zimbabwe, Eswatini, Lesotho, Mozambique và tạm dừng cấp phép nhập cảnh với hành khách đến/đi về từ các quốc gia trên.
Bộ Y tế cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện điều lệ y tế quốc tế để thông tin kịp thời về các biến chủng của SARS-CoV-2 để đưa ra các biện pháp phòng chống dịch phù hợp với diễn biến tình hình dịch.
Theo Bộ Y tế, ngày 25/11, WHO thông báo ghi nhận biến chủng mới đáng lo ngại của SARS-CoV-2, gọi là Omicron, được phát hiện tại một số quốc gia Nam châu Phi như Nam Phi, Botswana... Theo các nhà khoa học, biến chủng Omicron được phát hiện lần đầu ở Botswana ngày 24/11 và có tới 32 đột biến ở protein gai, là biến thể nhiều đột biến nhất của SARS-CoV-2 và được dự báo có thể lây lan nhanh hơn, nguy cơ tái nhiễm cao hơn các biến chủng khác (biến chủng Omicron có thể lây lan nhanh hơn 500% biến chủng Delta).
Thực hiện nghiêm quy định 5K
Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, cho biết, WHO đưa biến chủng Omicron vào biến thể đáng quan ngại cùng với những biến thể Alpha, Beta và Delta vì dự đoán nó nguy hiểm do đột biến trên protein gai quá nhiều, gấp đôi so với biến thể Delta. Với những đặc điểm này, dự báo Omicron lây lan nhanh hơn nhiều lần biến thể Delta. Nếu biến thể mới kháng lại các vắc xin phòng COVID-19 hiện nay và đi cùng mức độ lây lan nhanh thì sẽ rất nguy hiểm. Tuy nhiên, việc khẳng định mức độ lây lan, mức độ kháng lại vắc xin còn tiếp tục nghiên cứu. “Cách phòng bệnh nhất là dừng các chuyến bay đi tới các nước châu Phi đang có dịch, tăng cường kiểm dịch biên giới, cửa khẩu, cần lưu ý có những người ở châu Phi nhưng đi qua nước thứ 2 rồi mới về Việt Nam nên phải để ý. Tăng cường xét nghiệm các trường hợp đi từ nước ngoài về, đồng thời làm các xét nghiệm trong nước”, ông Phu nói. Theo ông, cần xét nghiệm bằng cách lấy mẫu, điều tra dịch tễ, giải trình tự gien. Luôn phải nâng cao cảnh giác, không phải giãn cách, nhưng càng hạn chế tụ tập đông người, hoạt động đông người không cần thiết thì càng tốt. “Đặc biệt thực hiện tốt 5K, nếu chủng này xâm nhập thì thực hiện tốt 5K có thể hạn chế được nguy cơ lây lan dịch”, ông Phu nói.
Ông Phu cho rằng, hiện chưa có kết luận về mức độ nặng do biến thể mới Omicron gây ra với con người, nhưng nguy cơ lây lan nhanh mà kháng vắc xin thì chắc chắn sẽ dẫn tới quá tải hệ thống y tế. Điều đó đồng nghĩa với việc dù Omicron không gây bệnh cảnh nặng hơn biến chủng Delta nhưng khi lây lan nhanh sẽ dẫn tới quá tải bệnh nhân, nhiều trường hợp nặng lên do không được can thiệp y tế kịp thời, thậm chí sẽ tử vong.
“Giai đoạn đầu, rất nhiều người ở các nước châu Âu không đeo khẩu trang, nhưng bây giờ trong các cuộc họp, kể cả các nguyên thủ vẫn đeo khẩu trang. Nghiên cứu khoa học chỉ rõ, việc đeo khẩu trang có thể giúp giảm 53% nguy cơ lây lan COVID-19” - PGS.TS Trần Ðắc Phu, Cố vấn cao cấp - Trung tâm Ðáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam. (Tiền phong, trang 4)
Cùng chủ đề Báo Nhân dân, trang 8: “Chủ động ngăn chặn nguy cơ xâm nhập, lây lan của biến thể mới Omicron”; Thanh niên, trang 1: “Ứng phó nguy cơ biến chủng Omicron xâm nhập”
Ứng phó đại dịch COVID-19: Nhiều phương án học trực tiếp
Năm học 2021-2022, nhiều học sinh, giáo viên mắc COVID-19. Các địa phương có nhiều cách ứng phó để học sinh được đến trường.
Một trường 3 phương án dạy học
Một giờ học ở lớp 3C Trường Tiểu học Cảnh Thuỵ, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang cùng lúc có tới 3 phương thức dạy và học. Trong đó, 32 em khỏe mạnh đến trường học tập trung, 1 học sinh là F2 học trực tuyến tại nhà bằng cách kết nối thiết bị học online với máy tính và camera ghi hình đặt ngay tại lớp. Ở một lớp học khác của trường này, cả lớp và giáo viên lại dạy học trực tuyến hoàn toàn do có 1 phụ huynh là F0. Các khối, lớp còn lại của trường, dạy và học trực tiếp hoàn toàn.
Giám đốc Sở GD&ĐT Bắc Giang, ông Trần Tuấn Nam, nói rằng, xác định dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, trường học không thể đóng cửa hoàn toàn, tỉnh yêu cầu mỗi trường học ở các cấp xây dựng ở mỗi khối lớp một phòng học trực tuyến kết hợp với dạy trực tiếp nhằm giúp học sinh phải nghỉ do cách ly vẫn được học đảm bảo đúng tiến độ chương trình. “Việc khoanh vùng, xử lý khi xuất hiện trường hợp liên quan đến ca nhiễm của các trường học rất bài bản, bình tĩnh”, ông Nam nói. Khi xuất hiện đối tượng F ở lớp học nào, nhà trường sẽ khoanh vùng hẹp theo từng lớp học, từng đối tượng học sinh, giáo viên có liên quan để tổ chức dạy trực tuyến hoặc kết hợp trực tuyến với trực tiếp. Các lớp và học sinh, giáo viên khác không liên quan đến ca nhiễm vẫn đến trường học trực tiếp bình thường.
Theo Sở GD&ĐT TPHCM, những địa phương kiểm soát được dịch có thể chủ động báo cáo, đề xuất tổ chức dạy và học trực tiếp ngay trong học kỳ I khi đủ điều kiện. Lộ trình tổ chức học trực tiếp bắt đầu từ ngày 10/12, ban đầu là khối 9 và 12, tiếp đó mở dần các khối khác. Việc tập huấn cán bộ, giáo viên về công tác phòng chống dịch sẽ diễn ra vào đầu tháng 12, họp phụ huynh học sinh khối 9 và 12 trước ngày 5/12.
Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học - Bộ GD&ĐT, đánh giá, cách làm của Bắc Giang là điển hình cho sự linh hoạt, nỗ lực hạn chế tối đa tác động tiêu cực của dịch bệnh đến hoạt động trường học. Cách tổ chức song song 3 phương án dạy học của địa phương vừa giúp đảm bảo an toàn cho người dạy và học vừa đảm bảo hoàn thành chương trình mà vẫn duy trì được chất lượng. Đây cũng là mục tiêu mà Bộ GD&ĐT đã đặt ra ngay từ đầu năm học và có hướng dẫn các địa phương linh hoạt đến từng nhà trường để hoàn thành kế hoạch năm học.
Trong cuộc họp giữa Bộ GD&ĐT với các Sở GD&ĐT mới đây, các địa phương báo cáo, tình hình dịch bệnh kéo dài, phải có cách làm linh hoạt đến từng lớp học, nỗ lực để học sinh được tới trường nhưng vẫn hạn chế tối đa hậu quả đại dịch. Khi có dịch, Quảng Nam, Bắc Ninh, Bắc Giang, Nghệ An, Phú Thọ… không cứng nhắc đóng cửa trường học toàn tỉnh, thay vào đó, chỉ cho trường đó, thậm chí lớp học đó xét nghiệm COVID-19 và chuyển sang dạy học trực tuyến trong thời gian ngắn để tình hình ổn định, sau đó nhanh chóng cho học sinh tới trường.
Không đóng cửa trường khi có F0
Theo Sở GD&ĐT TPHCM, những địa phương kiểm soát được dịch có thể chủ động báo cáo, đề xuất tổ chức dạy và học trực tiếp ngay trong học kỳ I khi đủ điều kiện. Lộ trình tổ chức học trực tiếp bắt đầu từ ngày 10/12, ban đầu là khối 9 và 12, tiếp đó mở dần các khối khác. Việc tập huấn cán bộ, giáo viên về công tác phòng chống dịch sẽ diễn ra vào đầu tháng 12, họp phụ huynh học sinh khối 9 và 12 trước ngày 5/12.
Trong phương án đón học sinh trở lại trường, Trường THPT Nguyễn Du, quận 10 sẽ không đóng cửa ngay khi phát hiện F0 mà chỉ những em tiếp xúc gần mới phải ở nhà cách ly, những em khác sang phòng học dự phòng theo dõi sức khoẻ. Ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du, nói: “Cách làm hiện nay là bình tĩnh khoanh vùng, truy vết, xác định người tiếp xúc gần để có biện pháp xử lý”.
Trường THPT Nguyễn Văn Linh, quận 8 đã có hơn 1.000 học sinh tiêm đủ 2 mũi vắc xin phòng COVID-19 và tính đến ngày 10/12, hầu hết các em đều đủ 14 ngày từ mũi thứ 2. “Do đó, trường cũng đã lên phương án đón gần 300 học sinh khối 12 trở lại theo đúng lộ trình dự kiến của Sở GD&ĐT”, bà Kim Nguyễn Quỳnh Giao, Hiệu trưởng nhà trường, nói. Trong phương án xây dựng khi đón học sinh trở lại, trường đề xuất cần có sự phối hợp giữa các trường THPT trên địa bàn, Trung tâm Y tế quận và các trạm xá phường khi phát hiện F0.
Trong chương trình “Dân hỏi - Thành phố trả lời” tối 26/11, ông Dương Trí Dũng, Phó giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM, cho rằng, khi mở cửa trường, điều quan trọng nhất là phương án và quy trình xử lý với F0. Tháng 10, UBND TPHCM cho phép xã Thạnh An (huyện Cần Giờ) thí điểm cho học sinh trở lại trường. “Có học sinh tiếp xúc F1, F0 nhưng trường đã xử lý tốt… Sau thời gian cách ly, chuyển trạng thái từ học trực tiếp sang trực tuyến, các em tiếp tục quay lại học trực tiếp. Hiện nay, 2 trường tại xã này chuyển trạng thái rất tốt, bảo đảm an toàn phòng chống COVID-19. Ngành giáo dục sẽ báo cáo UBND TPHCM đề xuất học tập trực tiếp cho các địa phương khác”, ông Dũng nói.
Việc quay trở lại học trực tiếp với các trường ngoài công lập ít nhiều sẽ gặp phải khó khăn do hàng nghìn học sinh đang kẹt ở quê, việc tiêm vắc xin chưa được đồng bộ. Ông Nguyễn Đình Độ, Hiệu trưởng Trường THPT Thành Nhân, quận Tân Phú, cho biết, trường có 1.500 học sinh thì có đến 80% ở các tỉnh, thành khác. Do đó, nếu được mở cửa, khả năng trường vẫn phải duy trì việc dạy trực tiếp và trực tuyến cho các em ở quê.
Thêm trường ĐH mở cửa trở lại
Theo kế hoạch, từ ngày 29/11, sinh viên, học viên Trường ĐH Y Dược TPHCM học và thi tập trung tại trường. Trước đó, từ cuối tháng 10, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, Trường ĐH Công nghệ thông tin… cũng đã cho sinh viên năm 3, năm 4 đến trường để thực hành, làm đồ án.
ĐH Đà Nẵng cho hay đã thống nhất phương án cho sinh viên quay lại học tập trung của các trường thành viên, các đơn vị trực thuộc. ĐH Đà Nẵng yêu cầu các trường tổ chức dạy học trước Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, gồm Trường ĐH Bách khoa, Trường ĐH Sư phạm, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật cho sinh viên đến trường để tham gia thực hành, thí nghiệm, đồ án... (Tiền phong, trang 6)
Cùng chủ đề Báo Lao động, trang 1: “Mở cửa trường học: Trẻ em đối mặt với Covid-19”
Chủ động thích ứng trước nguy cơ dịch Covid-19 bùng phát trở lại
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo nguy cơ dịch Covid-19 bùng phát trở lại với biến thể mới, lây nhiễm nhanh hơn biến thể Delta hiện nay.
Dù các địa phương đang nỗ lực tăng tỷ lệ bao phủ vaccine Covid-19 cho người dân nhưng gần đây số ca mắc Covid-19 tại nước ta liên tục tăng, khoảng 10.000 ca/ngày. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, số ca mắc cũng tăng trở lại dù nhiều người đã được tiêm vaccine Covid-19. Trước thực tế trên, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo nguy cơ dịch Covid-19 bùng phát trở lại với biến thể mới, lây nhiễm nhanh hơn biến thể Delta hiện nay.
Gia tăng ca mắc trong cộng đồng
Theo Bộ Y tế, trung bình 1 tuần qua, cả nước có khoảng 11.000 ca mắc mới/ngày. Ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế nhận định, số ca mắc ở cộng đồng đang gia tăng ở nhiều địa phương do mầm bệnh đã tồn tại trong cộng đồng, nhiều ca bệnh không triệu chứng, không rõ nguồn lây và liên quan người trở về từ vùng dịch. Các ổ dịch tập trung tại địa bàn dân cư, lây nhiễm thứ phát ngoài cộng đồng, nhất là các địa phương có mật độ dân cư cao, giao thương, đi lại lớn. Vì thế, thời gian tới có thể sẽ ghi nhận nhiều chuỗi lây nhiễm và tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh, nhất là trong điều kiện thời tiết chuyển biến thuận lợi cho sự phát triển, lây lan của virus.
“Việt Nam đã vượt giai đoạn gay cấn nhất của đợt dịch Covid-19 thứ 4, nhưng chúng ta phải chuẩn bị điều kiện để ứng phó các làn sóng dịch Covid-19 mới. Bộ Y tế đã đưa ra chiến lược đảm bảo an toàn cho người dân, mục tiêu cuối cùng là hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong”, ông Lương Ngọc Khuê nhấn mạnh.
PGS-TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho biết, Việt Nam trải qua 4 đợt dịch Covid-19. Ở 3 giai đoạn trước, Việt Nam hướng đến mục tiêu “Zero Covid” (quét sạch ca nhiễm trong cộng đồng), nhưng đợt thứ 4 (từ 27-4 đến nay) với sự hoành hành của biến thể Delta, chúng ta không thể “Zero Covid”.
Hiện, cả nước đang thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 với mục tiêu vừa chống dịch hiệu quả vừa phát triển kinh tế. Hiện các tỉnh, thành phố có nguy cơ dịch khác nhau, tỷ lệ mắc và tử vong, tỷ lệ tiêm chủng cũng khác nhau. Tỉnh nào có sự giao lưu đi lại nhiều, mật độ dân số cao, nhiều khu công nghiệp thì ca nhiễm tăng. Do đó, người dân cần hết sức cảnh giác trước dịch bệnh, luôn thực hiện 5K, kể cả đã tiêm đủ 2 mũi vaccine Covid-19.
Thay đổi cách đánh giá
Hiện tỷ lệ bao phủ vaccine Covid-19 tại nước ta tăng nhanh từng ngày. Bộ Y tế dự kiến, đến hết tháng 11 cả nước có thể vượt mốc tiêm chủng 120 triệu mũi vaccine Covid-19. Trong đó số người được tiêm 1 mũi khoảng 70 triệu liều, còn lại là tiêm đủ 2 liều. Dự kiến đầu tháng 12, Việt Nam cơ bản đạt tiêu chí bao phủ vaccine cho 70% người trên 18 tuổi. Các địa phương cũng đẩy nhanh tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ từ 12-17 tuổi.
Trước tỷ lệ tiêm chủng tăng cao, Bộ Y tế đang xem xét việc điều chỉnh công tác phòng chống dịch Covid-19 cũng như thay đổi một số tiêu chí về đánh giá cấp độ, nguy cơ dịch bệnh.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, hiện có 3 tiêu chí đánh giá cấp độ dịch, là: tỷ lệ ca mắc mới tại cộng đồng/số dân/thời gian; độ bao phủ vaccine; bảo đảm khả năng thu dung, điều trị của cơ sở khám chữa bệnh các tuyến. Tuy nhiên, với diễn biến tình hình dịch hiện nay và biện pháp phòng chống đang được triển khai, tới đây trong công tác đánh giá dịch, sẽ không quá coi trọng số ca mắc trên 100.000 dân/tuần. Khuyến khích người dân tự phát hiện, nếu mắc thì báo cơ quan y tế để được quản lý và khi có triệu chứng thì vào bệnh viện.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, việc đánh giá sẽ giảm dần xét nghiệm diện rộng, xét nghiệm cộng đồng mà tập trung những trường hợp nghi ngờ hoặc khi truy vết F1 liên quan F0. Tập trung đánh giá tỷ lệ bệnh nhân nặng, nhập viện, tử vong, tình hình đáp ứng thu dung, điều trị của các địa phương. Bộ Y tế lưu ý các địa phương khi đánh giá cấp độ dịch theo cấp tỉnh, huyện, xã thì càng chia nhỏ khu vực đánh giá theo 4 cấp độ (bình thường mới, nguy cơ trung bình, nguy cơ cao và nguy cơ rất cao) càng tốt, để có biện pháp ngăn chặn, kiểm soát nhỏ gọn, hiệu quả mà không ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, sinh hoạt của địa phương trên diện rộng.
Để thích ứng với dịch Covid-19 hiện nay, việc phong tỏa hay cách ly y tế sẽ theo nguy cơ. Nguy cơ đến đâu phong tỏa đến đó, hẹp nhất có thể và đảm bảo an sinh xã hội.
“Chúng ta phải luôn sẵn sàng ứng phó các nguy cơ dịch bùng phát, cơ sở khám chữa bệnh phải đáp ứng sẵn sàng thích ứng 4 tại chỗ. Mặt khác, cơ sở y tế phải triển khai điều trị bệnh thông thường vì ngoài Covid-19, còn nhiều dịch bệnh khác ảnh hưởng đến sức khỏe người dân”, PGS-TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh. (Sài Gòn giải phóng, trang 1)
Việt Nam chưa ghi nhận ca mắc Covid-19 với biến thể Omicron
Ngày 28-11, Bộ Y tế thông tin chính thức về việc triển khai các biện pháp phòng chống biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2.
Theo Bộ Y tế, ngày 25-11, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông báo ghi nhận biến thể mới đáng lo ngại của virus SARS-CoV-2, được gọi là Omicron (B.1.1.529) được phát hiện tại một số quốc gia Nam châu Phi: như Nam Phi, Botswana.
Theo các nhà khoa học, biến thể Omicron được phát hiện lần đầu ở Botswana ngày 24-11 và có tới 32 đột biến ở protein gai, là biến thể nhiều đột biến nhất của virus SARS-CoV-2 và được dự báo có thể lây lan nhanh hơn, nguy cơ tái nhiễm cao hơn các biến thể khác (biến thể Omicron có thể lây lan nhanh hơn 500% biến thể Delta).
Tại Việt Nam, đến nay, qua giám sát dịch tễ, nước ta chưa ghi nhận trường hợp mắc Covid-19 với biến thể Omicron.
Để chủ động kiểm soát tình hình dịch Covid-19 trong nước và ngăn chặn nguy cơ xâm nhập, lây lan của biến thể Omicron, Bộ Y tế đã chỉ đạo hệ thống giám sát tăng cường giám sát dịch Covid-19 nhằm phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của các ổ dịch Covid-19; các viện vệ sinh dịch tễ/Pasteur trong cả nước chủ động thực hiện giải trình tự gene các trường hợp nghi ngờ nhiễm biến thể mới, đặc biệt là những trường hợp có tiền sử dịch tễ về từ các quốc gia khu vực Nam Phi.
Bộ Y tế đã báo cáo và đề xuất Chính phủ xem xét chỉ đạo tạm dừng tổ chức các chuyến bay quốc tế đến và đi từ các quốc gia, gồm: Nam Phi, Botswana, Namibia, Zimbabwe, Eswatini, Lesotho, Mozambique và tạm dừng cấp phép nhập cảnh với hành khách đến/đi về từ các quốc gia trên. Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với WHO và các cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Điều lệ Y tế quốc tế để thông tin kịp thời về các biến thể của virus SARS-CoV-2 nhằm đưa ra các biện pháp phòng chống dịch phù hợp với diễn biến tình hình dịch.
* Cùng ngày, Bộ Y tế cho biết, trong ngày, cả nước có thêm 1.712 người mắc Covid-19 được công bố khỏi bệnh, nâng số ca được điều trị khỏi lên 958.636 người. Hiện có 6.096 bệnh nhân nặng đang phải thở oxy, thở máy và ECMO. Đồng thời, cả nước ghi nhận 190 ca tử vong tại 20 tỉnh, thành phố. Về tiêm chủng, đến nay, tổng số mũi vaccine đã được tiêm là hơn 118,7 triệu mũi.
Bộ Y tế cho biết, đến ngày 28-11, cả nước có 32 tỉnh, thành phố đang tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 12-17 tuổi. Hiện, có hơn 3,2 triệu trẻ em trong độ tuổi trên đã tiêm vaccine Covid-19, đạt tỷ lệ bao phủ gần 30% dân số trong độ tuổi này. Trong đó, gần 2,7 triệu trẻ đã được tiêm 1 mũi vaccine Covid-19, còn lại tiêm đủ 2 mũi vaccine.
* 2 học sinh tử vong sau tiêm vaccine Covid-19
Liên quan đến vụ 4 học sinh THPT tại huyện Sơn Động (tỉnh Bắc Giang) bị sốc phản vệ sau khi tiêm vaccine Covid-19 của Pfizer, chiều 28-11, lãnh đạo Sở Y tế Bắc Giang, cho biết, hội đồng chuyên môn đã họp đánh giá sự cố tiêm chủng này. Bước đầu xác định 4 học sinh bị sốc phản vệ sau khi tiêm vaccine Covid-19 là do cơ địa, không phải do lỗi quy trình tiêm chủng, không liên quan đến chất lượng vaccine.
Trong 4 học sinh bị sốc phản vệ, có 2 em được điều trị tại Trung tâm Y tế Sơn Động, đến chiều 28-11 sức khỏe đã ổn định, được xuất viện. 2 trường hợp còn lại bị sốc nặng, điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai, phải can thiệp ECMO (tim phổi nhân tạo), trong đó 1 em sức khỏe ổn, em còn lại đã tử vong.
Lãnh đạo Sở Y tế Bắc Giang cũng cho biết, theo kế hoạch, tỉnh có 173.977 học sinh trong độ tuổi 12-17 được tiêm vaccine và hiện tỉnh tiếp tục tiêm cho học sinh trong độ tuổi trên.
* Tối 28-11, đại diện Trung tâm Y tế huyện Thường Tín, Hà Nội cho biết trên địa bàn huyện vừa xảy ra vụ việc một nữ sinh lớp 9 tử vong sau một ngày tiêm vaccine Covid-19 của Pfizer.
Trước đó, sáng 27-11, nữ sinh này được tiêm vaccine Covid-19 theo kế hoạch của trường và y tế địa phương. Trước khi tiêm, nữ sinh được các bác sĩ khám sàng lọc. Đến sáng 28-11, nữ sinh có vấn đề về sức khỏe, được gia đình đưa đến bệnh viện cấp cứu, nhưng đã tử vong. (Sài Gòn giải phóng, trang 7)
Cùng chủ đề An ninh Thủ đô, trang 2: “Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp mắc Covid-19 với biến chủng mới Omicron”; Hà Nội mới, trang 7: “Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp mắc Covid-19 với biến chủng mới Omicron”
Năm 2022, thanh tra mua sắm thiết bị y tế, phân bổ vaccine Covid-19
Thanh tra Bộ Y tế vừa ban hành kế hoạch thanh tra năm 2022, trong đó sẽ tập trung thanh tra về lĩnh vực xã hội hóa, liên doanh, liên kết, mua sắm vật tư trang thiết bị y tế, hóa chất, vật tư tiêu hao, thuốc; thanh tra toàn diện tại một số bệnh viện thuộc quản lý của Bộ Y tế.
Theo kế hoạch, trong năm 2022, Bộ Y tế sẽ tiến hành 47 cuộc thanh tra các đơn vị, trong đó Thanh tra Bộ Y tế có 25 cuộc và các đơn vị được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành có 22 cuộc.
Trong số các cuộc thanh kiểm tra do Thanh tra Bộ Y tế thực hiện có nội dung: công tác tiếp nhận, phân bổ và tiêm chủng vaccine Covid-19 và an toàn sinh học phòng xét nghiệm; thanh tra công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; việc thực hiện quy định về an toàn thực phẩm đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe; thanh tra công tác quản lý nhà nước về y tế dự phòng, môi trường y tế và phòng, chống HIV/AIDS… (Sài Gòn giải phóng, trang 7)
TP.HCM giám sát chặt nhập cảnh
Theo một chuyên gia dịch tễ, sự đột biến, biến chủng của vi rút hiện nay là không kiểm soát được. Tác động đáng quan ngại nhất của chủng vi rút mới là lên hệ điều trị (độc tố) và hệ miễn dịch.
Trao đổi với PV Thanh Niên về biến chủng Omicron của vi rút SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19, một lãnh đạo Sở Y tế TP.HCM cho rằng đột biến của vi rút là ở khắp nơi nên quan điểm là theo dõi sát. UBND TP.HCM đã có chỉ đạo theo dõi chặt người nhập cảnh, nhất là nhập cảnh qua đường bộ, nhập cảnh “chui”; chuyên gia đặc biệt vào VN vẫn phải cách ly 14 ngày và giám sát chủng mới.
“Người dân không nên hoang mang quá. Nhưng thời điểm này thích ứng và ứng xử của người dân là quan trọng nhất. Hiện nay người dân tập trung đông, đi nhiều, mắc bệnh và mang về lây cho gia đình, nhất là lây cho người lớn tuổi, tử vong. Với số ca tăng như hiện nay là nguy cơ gây nguy hiểm. Biến chủng mới lây nhiều hơn biến chủng Delta thì càng nguy hiểm”, vị này nói.
Cần có nghiên cứu đầy đủ
Một số nước trên thế giới hiện đang có những biện pháp hạn chế đi lại đối với nước xuất hiện biến chủng Omicron của SARS-CoV-2. Còn VN hiện đang từng bước trở lại bình thường mới, và nguy cơ đợt dịch thứ 5 và biến thể mới xâm nhập đe dọa trở lại bất cứ lúc nào.
Theo PGS-TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng (Trường ĐH Y Dược TP.HCM), hiện còn quá sớm để nói, nhưng trong bất kỳ tình huống nào cũng phải cảnh giác. Những nghiên cứu cũng chưa biết biến chủng mới có gây bệnh nặng hơn hay không. Giả sử biến chủng Omicron lây lan nhanh hơn biến chủng Delta nhưng không gây bệnh nặng bằng Delta thì sẽ không đáng lo vì không gây tử vong, có miễn dịch như từng có các loại bệnh dịch xảy ra. Cũng có thể Omicron gây bệnh nặng hơn nhưng chưa biết; hay có “trốn thoát” được vắc xin thì cũng chưa biết, vì chỉ mới là giả thuyết.
“Ở Nam Phi có ổ dịch do biến chủng Delta thì họ làm xét nghiệm lại và phát hiện biến chủng mới Omicron, và họ nghĩ nó lây lan nhanh hơn Delta, nhưng chứng minh chính xác nó lây lan nhanh hơn Delta thì chưa có đủ số liệu. Do đó, chính quyền và lãnh đạo y tế ở các nước phương Tây quan ngại là phù hợp. Việc đầu tiên là nhằm tránh biến chủng này xâm nhập, đồng thời nghiên cứu đầy đủ để có đánh giá và xem cần giải quyết gì trong thời gian tới”, PGS-TS Đỗ Văn Dũng nói.
Không bất ngờ, nhưng đầy thách thức
Theo TS-BS Trần Tuấn, chuyên gia y tế công cộng, từ giữa năm 2021, các nhà khoa học đã khẳng định khả năng vi rút SARS-CoV-2 đột biến tạo nên biến chủng mới là chắc chắn. Hình thái gây dịch có thể khác đi, thậm chí không loại trừ khả năng lây nhiễm mạnh hơn và mức độ ác tính trên lâm sàng cao hơn, so với diễn biến đã thấy trong thời gian trước đó. Vì thế, biến chủng Omicron được phát hiện không thể nói là bất ngờ. Nhưng kiến thức về Omicron mới chỉ dừng ở kết quả giải trình tự gien. Còn trên thực tế, những thông tin cần thiết nhất có giá trị định hình mức độ lây lan và sự nguy hiểm đe dọa sức khỏe cộng đồng, thì ở thời điểm hiện tại vẫn còn “đang khai phá”.
TS-BS Trần Tuấn cho rằng đây là một thách thức lớn cho xây dựng chiến lược phòng chống biến chủng Omicron, khi 3 câu hỏi cơ bản chưa được trả lời lúc này, mà phải đợi tối thiểu 2 tuần nữa mới có kết quả. Thứ nhất, độ mạnh của khả năng gây nhiễm trong cộng đồng (đo lường bằng chỉ số Re) là bao nhiêu, liệu có vượt biến chủng Delta? Thứ hai, mức độ diễn tiến nặng về mặt lâm sàng ở đối tượng bị nhiễm (đo lường bằng tỷ lệ tử vong/nhiễm) đến đâu, thấp hơn hay cao hơn so với Delta? Thứ ba, các vắc xin hiện hành có giúp ngăn chặn diễn biến nặng hay giảm được nguy cơ lây nhiễm? (đo lường bằng so sánh sự khác biệt về tỷ lệ bệnh nặng hoặc tỷ lệ tử vong do nhiễm Omicron giữa các nhóm đã tiêm hoặc chưa tiêm vắc xin phòng Covid-19).
Theo TS-BS Trần Tuấn, chúng ta không nên lo lắng tới mức sợ hãi, dẫn đến xét nghiệm, cách ly, phong tỏa trên diện rộng. Nhưng chủ quan coi nhẹ, không có kế hoạch dẫn đường bởi khoa học thì sẽ phải trả giá đắt. Đây là bài học rút ra từ làn sóng đại dịch Covid-19 thứ 4 tại nước ta trong thời gian vừa qua.
Bình tĩnh và 5K
Trước những thông tin chưa đầy đủ để hiểu hết về biến chủng Omicron, PGS-TS Đỗ Văn Dũng khuyến nghị cần bình tĩnh và tuân thủ 5K: “Đối với người dân, các biện pháp cổ điển nhưng hiệu quả nhất vẫn là theo thông điệp truyền thông 5K, chưa thể khác hơn, trong đó tiêm vắc xin đầy đủ”.
Đồng quan điểm, theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại TP.HCM, biến chủng Omicron có thể lây lan hơn chủng Delta, nhưng với Delta mà “xả cửa” thì nó cũng tăng ca nhiễm gấp nhiều lần.
“Chúng ta cũng từng hoảng loạn với biến chủng Delta và Mu. Nhưng chủng lây cỡ nào cũng không chui qua khẩu trang. Song song đó là tiêm ngừa và 5K”, bác sĩ Khanh nói thêm. (Thanh niên, trang 3)
Thủ tướng yêu cầu điều tra vụ tiêm vắc xin khiến 4 người tử vong ở Thanh Hóa
Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản gửi Bộ Y tế và UBND tỉnh Thanh Hóa truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng về sự cố sau tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 tại Thanh Hóa khiến đến nay đã có 4 người tử vong.
Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, các bộ, cơ quan liên quan và UBND tỉnh Thanh Hóa khẩn trương điều tra làm rõ sự việc, xác định nguyên nhân sự cố sau tiêm vắc xin phòng Covid-19, nghiêm túc rút kinh nghiệm, báo cáo Thủ tướng trước ngày 30.11.2021. Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành, địa phương để đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, điều kiện bảo quản vắc xin phòng Covid-19 đúng quy định; không phân bổ vắc xin cho các địa phương không đảm bảo điều kiện bảo quản; chịu trách nhiệm tổ chức tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 an toàn, khoa học, hiệu quả trên cả nước. Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh Thanh Hóa, Bộ Y tế và các bộ, cơ quan liên quan hỗ trợ thỏa đáng, động viên, chia sẻ kịp thời những gia đình có người thân tử vong sau tiêm tại địa phương.
* Tối 28.11, trao đổi với Thanh Niên, lãnh đạo xã Nhị Khê, H.Thường Tín (Hà Nội) cho biết, một nữ sinh lớp 9 trên địa bàn đã tử vong sau 1 ngày tiêm vắc xin phòng Covid-19. Theo đó, sáng 27.11, nữ sinh này được tiêm vắc xin ngừa Covid-19 tại điểm tiêm ở một trường THCS của xã. Quy trình tiêm được thực hiện đầy đủ theo quy định. Sau khi về nhà, nữ sinh này sốt. Đến sáng 28.11, sau khi thấy có biểu hiện bất thường, gia đình đã đưa em vào Bệnh viện đa khoa H.Thường Tín cấp cứu, sau đó được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai. Tuy nhiên, khoảng 10 giờ cùng ngày, nữ sinh trên đã tử vong. Về nguyên nhân tử vong, đại diện xã Nhị Khê cho biết cơ quan chức năng đang điều tra làm rõ, chưa có kết luận. (Thanh niên, trang 4)
Vì sao số ca F0 tăng cao?
Từ đầu tháng 11 tới nay, số ca mắc mới trên cả nước đang có dấu hiệu leo thang và thậm chí cao hơn cả trước đây.
Cụ thể, ngày 1.11 cả nước ghi nhận 5.595 ca mắc mới, thì tới chiều 28.11, số ca mắc mới là 12.928 ca trong nước tại 57 tỉnh, thành; riêng TP.HCM có 1.454 ca.
Theo thông tin cập nhật trên Cổng tiêm chủng quốc gia, tính đến ngày 11.10, cả nước đã tiêm 54,9 triệu liều vắc xin phòng Covid-19; tỷ lệ tiêm ít nhất 1 liều là khoảng gần 54% và tiêm đủ 2 liều là hơn 21% dân số từ 18 tuổi trở lên. Số lượng này tính đến ngày 27.11 là hơn 112 triệu liều; tỷ lệ bao phủ ít nhất 1 liều là 91,8% và 2 liều là 63,6% dân số từ 18 tuổi trở lên. Như vậy sau 1 tháng rưỡi, tỷ lệ tiêm vắc xin đã tăng gấp gần 2 lần với mũi 1 và gấp 3 lần với mũi 2 trên cả nước.
Câu hỏi đặt ra là vì sao tỷ lệ tiêm vắc xin tăng tốc rất nhanh và đạt độ bao phủ cao, song số ca mắc mới cũng như ca cộng đồng cũng tăng vọt?
Đơn cử, tính đến hết ngày 28.11, TP.HCM ghi nhận có 86.910 ca F0 đang được chăm sóc, cách ly, điều trị. Trong đó, số ca F0 nhập viện tầng 2, tầng 3 là 14.711 ca; F0 cách ly tập trung là 6.216 ca và F0 cách ly tại nhà là 65.983 ca. Tại Hà Nội, số ca mắc mới trong 10 ngày gần đây duy trì bình quân 200 - 300 ca/ngày, cũng là số lượng cao nhất trong đợt dịch thứ 4 cũng như 4 đợt dịch vừa qua.Số lượng F0 tại Thái Nguyên tăng mạnh khiến địa phương phải kích hoạt thêm 2 bệnh viện điều trị bệnh nhân Covid-19. Trong khi đó, nhiều tỉnh miền Tây đang quá tải khu điều trị F0, trung bình mỗi ngày ghi nhận hơn 500 ca nhiễm mới, như Vĩnh Long, Sóc Trăng.
Bình Thuận ghi nhận 598 ca nhiễm Covid-19 mới trong ngày 28.11, cao kỷ lục trong vòng 2 tháng qua. Tây Ninh đang điều trị 13.015 bệnh nhân, trong đó 11.114 F0 được điều trị, chăm sóc tại nhà.
Theo PGS-TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), số ca mắc mới cũng như F0 cộng đồng tăng cao tại các địa phương do nhiều nguyên nhân: việc nới lỏng đi lại khiến tiếp xúc tăng cao. Nhiều người dân có tâm lý chủ quan khi đã tiêm vắc xin nên không tuân thủ 5K, tụ tập ăn uống đông người không cần thiết, người đi từ vùng dịch về không khai báo y tế đầy đủ hoặc ho sốt tự mua thuốc điều trị, không khai báo dẫn tới lây lan dịch...
Theo ông Phu, số lượng F0 tăng cao khi mở cửa trở lại đã được dự đoán từ trước đó. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 128 với tinh thần thích ứng linh hoạt theo 3 tiêu chí: thứ nhất là phải kiểm soát dịch bệnh không để bị bùng phát quá, dẫn đến quá tải điều trị. Thứ hai là phải đủ giường bệnh các tầng điều trị theo quy định để bệnh nhân cần can thiệp y tế có chỗ điều trị. Thứ ba là tiêm vắc xin đạt tỷ lệ cao, đặc biệt tiêm cho người trên 50 tuổi, người có bệnh nền.
“Dù số ca tăng đã được dự báo, song không thể chủ quan buông lỏng. Đặc biệt các địa phương phải đáp ứng tốt về tỷ lệ tiêm chủng, kiểm soát ca bệnh và điều trị F0. Nếu để F0 tăng quá cao dễ dẫn tới nguy cơ quá tải hệ thống y tế”, PGS-TS Trần Đắc Phu khuyến nghị.
Nhóm có bệnh nền nguy cơ tử vong vẫn cao
Theo phân tích của Sở Y tế Đồng Nai, có sự giảm rõ rệt tỷ lệ tử vong ở nhóm người đã tiêm vắc xin so với nhóm chưa tiêm. Tuy nhiên, nhóm có bệnh nền nguy cơ tử vong vẫn cao dù tiêm đủ 2 mũi vắc xin. Còn theo bác sĩ Lê Thành Phúc, Giám đốc Bệnh viện Phổi Đà Nẵng, khi đã tiêm vắc xin và thực hiện tốt 5K thì nguy cơ lây nhiễm chỉ ở mức 50%. (Thanh niên, trang 4)
Cộng hòa Pháp tiếp tục hỗ trợ 1,4 triệu liều vaccine cho Việt Nam
Trong các ngày 27-28/11, Việt Nam đã tiếp nhận thêm khoảng 1,4 triệu liều vaccine Pfizer do Cộng hòa Pháp hỗ trợ, trong đó có 400.000 liều qua kênh song phương và gần 1 triệu liều qua cơ chế COVAX, nâng tổng số liều vaccine Pháp hỗ trợ cho Việt Nam đến nay lên hơn 2 triệu liều.
Đây là kết quả của những nỗ lực "Ngoại giao vaccine" và đặc biệt là thành quả chuyến thăm chính thức Pháp đầu tháng 11 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.
Sự hỗ trợ và giúp đỡ mà Chính phủ và nhân dân Pháp dành cho Chính phủ và nhân dân Việt Nam trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp có ý nghĩa quan trọng. Đây cũng là minh chứng sống động cho mối quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước và khẳng định tinh thần hợp tác, hỗ trợ nhau trong phòng, chống dịch bệnh. Việt Nam mong muốn Pháp tiếp tục hỗ trợ vaccine cho Việt Nam, hợp tác sản xuất và chuyển giao công nghệ vaccine và thuốc điều trị, hỗ trợ trang thiết bị, vật tư y tế phòng, chống COVID-19; phối hợp cùng đưa ra các biện pháp, hướng hợp tác sáng tạo, giúp sớm thích nghi với bối cảnh hậu COVID-19, dần đưa các hoạt động kinh tế - xã hội trở lại hoạt động bình thường.
Pháp là nước tiên phong đưa ra sáng kiến triển khai cơ chế COVAX và có những cam kết đóng góp mạnh mẽ cho cơ chế này. Bộ Ngoại giao Pháp đã vượt chỉ tiêu đề ra và viện trợ 67 triệu liều vaccine cho hơn 45 nước thông qua kênh COVAX, trở thành nước đóng góp thứ hai sau Hoa Kỳ. (Công an Nhân dân, trang 1)
Hà Nội ở cấp độ dịch số 2 với 19 quận huyện màu xanh
UBND TP Hà Nội vừa có thông báo số 816/TB-UBND về đánh giá cấp độ dịch trong phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn thành phố. Kết quả đánh giá này được cập nhật tới ngày 26-11, điều chỉnh so với báo cáo đánh giá 7 ngày trước (19-11).
Theo đó, hiện Hà Nội vẫn ở cấp độ 2 (nguy cơ trung bình, tương ứng với màu vàng) trong phòng, chống dịch COVID-19 như cách đây 1 tuần.
Tuy nhiên, số quận/ huyện/ thị xã ở ở cấp độ 1 (nguy cơ thấp, tương ứng với màu xanh) đã tăng vọt tới 15 quận, huyện so với công bố vào ngày 19-11, lên 19 quận, huyện.
Tương ứng, số quận, huyện, thị xã ở cấp độ 2 (màu vàng) của thành phố giảm từ 26 quận/ huyện vào cuối tuần trước xuống còn 11 quận/ huyện ở cuối tuần này. Không có quận, huyện nào ở cấp độ dịch số 3 (nguy cơ cao, tương ứng màu cam) và cấp độ dịch số 4 ( nguy cơ rất cao, tương ứng màu đỏ).
Về cấp xã/ phường/ thị trấn, có 535 địa phương ở cấp độ 1 (tăng 58 xã, phường); 42 xã, phường ở cấp độ 2 (giảm 57 xã, phường) và 2 xã, phường ở cấp độ 3 (giảm 1 xã), không có địa bàn nào cấp độ 4.
Cụ thể, 11 quận, huyện ở cấp độ 2 bao gồm: Ba Đình, Bắc Từ Liêm, Đống Đa, Gia Lâm, Hà Đông, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Long Biên, Mê Linh, Nam Từ Liêm, Quốc Oai.
2 xã, phường ở cấp độ 3 về dịch bệnh là những địa phương ghi nhận nhiều ca bệnh trong cộng đồng, gồm phường Phú Đô (quận Nam Từ Liêm) và xã Xuy Xá (huyện Mỹ Đức). (An ninh Thủ đô, trang 2)
Bảo vệ trẻ em trước chất gây nghiện
Thời gian gần đây, Bệnh viện Nhi trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn… liên tục tiếp nhận trẻ vị thành niên nhập viện cấp cứu do ngộ độc cần sa, ma túy, khí N2O (bóng cười), thuốc lá điện tử có chất gây nghiện… Các loại chất gây nghiện ngày càng “biến hóa” tinh vi, ẩn nấp dưới nhiều hình thức. Do đó, gia đình và nhà trường cần có các biện pháp quyết liệt hơn nữa để bảo vệ, hướng trẻ đến lối sống lành mạnh.
Hôn mê, co giật... sau khi dùng cần sa, thuốc lá điện tử
Các bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực nội khoa (Bệnh viện Nhi trung ương) vừa tiếp nhận và điều trị cho một trẻ 15 tuổi, đến từ tỉnh Tuyên Quang, nhập viện trong tình trạng nhịp tim nhanh, co giật, hôn mê… Theo kết quả xét nghiệm, bệnh nhi dương tính với các chất ma túy có trong cần sa. Cách đây 3 năm, do bạn lôi kéo, bệnh nhi có sử dụng chất gây nghiện. Sau đó, bệnh nhi đã cai nghiện. Thế nhưng, một tháng trước khi nhập viện, bé trai này lại bị bạn bè lôi kéo, tái sử dụng chất gây nghiện.
Bác sĩ Chu Thanh Sơn, Khoa Hồi sức tích cực nội khoa cho biết, khi sử dụng cần sa, người dùng thường có các triệu chứng: Nhịp tim nhanh, xung huyết kết mạc, chảy nước mắt, nói nhiều, hoang tưởng, kích động mạnh…, thậm chí có những hành vi tự gây hại cho mình và người khác. Nếu sử dụng cần sa trong thời gian dài sẽ gây ra các bệnh lý tâm thần, viêm phế quản mạn, tăng nguy cơ ung thư, rối loạn nhịp tim và bệnh lý mạch vành. Khi ngộ độc nặng có thể dẫn đến tình trạng khó thở, suy hô hấp...
Còn tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, trong một tháng trở lại đây, Khoa Cấp cứu của bệnh viện đã tiếp nhận hàng chục ca ngộ độc thuốc lá điện tử, trong đó có cả thanh, thiếu niên. Đơn cử như bệnh nhân Đ.X.Đ (15 tuổi, ở huyện Thạch Thất) được chuyển đến bệnh viện trong tình trạng lơ mơ, đồng tử giãn… Sau khi tỉnh lại, Đ cho biết, đã hút thuốc lá điện tử có bơm tinh dầu. Hầu hết các dung dịch có trong thuốc lá điện tử đều chứa nicotine - một chất gây nghiện tương tự như hêrôin và cocaine. Hàm lượng nicotine trong một lọ dung dịch nhỏ tương đương với 3 bao thuốc lá truyền thống.
Tương tự, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), thời gian qua đã tiếp nhận nhiều trường hợp bị kích thích, ảo giác… sau khi sử dụng thuốc lá điện tử hoặc bóng cười. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, kết quả kiểm nghiệm những tinh chất trong các mẫu thuốc lá điện tử được người nhà bệnh nhân mang đến cho thấy, xuất hiện những loại ma túy mới mà năng lực xét nghiệm hiện chưa thể định danh.
“Sử dụng các chất gây nghiện có thể gây ra các ngộ độc cấp tính, tác động tới thần kinh làm cho người sử dụng bị kích thích, lẫn lộn, hôn mê, co giật, rối loạn tâm thần. Đặc biệt với người trẻ, các chất gây nghiện còn làm giảm khả năng nhận thức và học tập, giảm quá trình hồi phục trí nhớ, giảm khả năng tập trung…”, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo.
Cha mẹ, nhà trường đóng vai trò quan trọng
Trẻ vị thành niên rất dễ bị lôi kéo, dụ dỗ sử dụng chất gây nghiện. Theo Tiến sĩ Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên (Bệnh viện Nhi trung ương), cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng con cái đến một lối sống lành mạnh. Điều này càng đặc biệt quan trọng trong giai đoạn trẻ trải qua những thời điểm khó khăn, như: Quá trình thay đổi tâm sinh lý và hình thành nhân cách tuổi dậy thì, chuyển cấp học, chuyển trường hay gia đình có nhiều mâu thuẫn, cha mẹ ly hôn…
“Trẻ vị thành niên luôn tò mò, muốn thử nghiệm cảm giác lạ, muốn tự khẳng định bản thân và có xu hướng mạo hiểm trong khi chưa nhận thức được đầy đủ về tác hại mà các chất cấm gây ra. Thêm vào đó, khi muốn thoát khỏi những áp lực trong cuộc sống, trong học tập…, trẻ dễ tìm đến các chất gây nghiện. Đặc biệt, trẻ chịu ảnh hưởng rất nhiều từ bạn bè. Do đó, cha mẹ cần chú ý và quan tâm đến bạn bè của con để giúp con tránh chịu ảnh hưởng xấu, bị lôi kéo sử dụng các chất gây nghiện”, Tiến sĩ Đỗ Minh Loan phân tích.
Còn theo bác sĩ Ngô Anh Vinh, Phó Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên (Bệnh viện Nhi trung ương), nhà trường cần có hình thức tuyên truyền, giáo dục cho học sinh bằng các buổi chuyên đề hướng dẫn cách phòng, tránh các chất gây nghiện. Bên cạnh đó, với các vấn đề tâm lý, sức khỏe tâm thần đặt ra ở trẻ hiện nay, trong trường học cần tăng cường đào tạo cán bộ tâm lý chuyên trách để có thể tư vấn, sớm phát hiện những bất thường ở học sinh.
“Trẻ sử dụng chất gây nghiện thường có các biểu hiện khá rõ nét, như: Thường xuyên chán nản, rối loạn giấc ngủ, rối loạn hành vi, dễ cáu giận, học hành sa sút, thậm chí bỏ học… Trẻ thu hẹp giao tiếp với thầy cô, bạn bè do mất khả năng hòa nhập với cuộc sống. Do đó, nếu phát hiện sớm các biểu hiện này, nhà trường có thể phối hợp với gia đình để ngăn chặn. Còn khi cha mẹ thấy con có các dấu hiệu như trên cần đưa đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời”, bác sĩ Ngô Anh Vinh khuyến cáo. (Hà Nội mới, trang 5)
Các địa phương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long: Tăng cường điều trị F0 ngay tại cơ sở
Tính đến ngày 27-11, trong 13 tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, có 1 địa phương vùng đỏ, 5 địa phương vùng cam, 5 địa phương vùng vàng và 2 địa phương dù chưa công bố cấp độ dịch mới nhưng không phải là vùng xanh. Trước tình hình dịch Covid-19 chưa có dấu hiệu “hạ nhiệt”, các cấp, ngành, địa phương trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh, trong đó tăng cường điều trị bệnh nhân Covid-19 (F0) tại cơ sở để giảm tải cho các bệnh viện.
Hệ thống y tế quá tải
Ngày 26-11, thành phố Cần Thơ - thủ phủ của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ghi nhận 897 ca nhiễm Covid-19 mới, cao thứ hai cả nước, chỉ sau thành phố Hồ Chí Minh. Với hơn 22.000 ca Covid-19 được ghi nhận, thành phố có gần 1,3 triệu dân này đang có dấu hiệu quá tải cơ sở cách ly, điều trị Covid-19.
Trong khi đó, từ đầu năm đến nay, địa phương đang là vùng đỏ của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long là tỉnh Vĩnh Long có 8.869 ca F0. Đáng chú ý, số ca tử vong do Covid-19 tại Vĩnh Long đã là 77 người. “Riêng ngày 23-11, tỉnh ghi nhận 505 ca F0 mới, tăng gần 70% so với trung bình 10 ngày trước đó. Đến ngày 26-11, số ca nhiễm còn cao hơn, với 536 ca…”, Phó Giám đốc Sở Y tế Vĩnh Long Hồ Thị Thu Hằng cho biết.
Trong nhóm 10 địa phương có số ca nhiễm Covid-19 mới cao nhất cả nước ngày 26-11 thì có tới 5 tỉnh, thành phố thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, gồm: Thành phố Cần Thơ và các tỉnh: Bạc Liêu, Vĩnh Long, Bến Tre, Đồng Tháp. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Đoàn Tấn Bửu cho biết, khó khăn hiện nay là số ca mắc tăng nhanh trong cộng đồng sẽ gây quá tải cho các tầng điều trị.
Theo thống kê của Bộ Y tế, từ đầu năm 2021 đến nay, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có 2 địa phương có tỷ lệ bệnh nhân Covid-19 trên 65 tuổi tử vong cao so với cả nước là Long An (2,4%), Tiền Giang (2%).
Tăng cường năng lực cho y tế cơ sở
Thực hiện chủ trương “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, các địa phương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã triển khai nhiều biện pháp, trong đó chú trọng tăng cường điều trị F0 tại tuyến cơ sở để giảm tải cho hệ thống y tế, giúp các bệnh viện tập trung điều trị bệnh nhân nặng.
Ngày 26-11, Sở Y tế thành phố Cần Thơ đã chuyển mô hình 3 tầng điều trị bệnh nhân Covid-19 thành 2 tầng, gồm tăng cường điều trị F0 tại nhà dưới sự quản lý của các trạm y tế xã, phường và củng cố cơ sở điều trị tuyến trên. Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Cần Thơ Cao Hoàng Anh cho biết: “Thành phố sẽ đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin phòng Covid-19 cho người trên 65 tuổi và trẻ 12-17 tuổi. Cùng với đó, tăng cường nhân lực y tế địa phương để quản lý hơn 7.700 ca F0 điều trị tại nhà”.
Tại tỉnh Vĩnh Long, ngày 24-11, tỉnh đã kích hoạt Bệnh viện dã chiến số 7 tại thành phố Vĩnh Long, với quy mô 1.000 giường. Như vậy, toàn tỉnh đã có 7 bệnh viện dã chiến với gần 4.000 giường. Ngoài ra, Vĩnh Long cũng đang tích cực triển khai cách ly F1 và điều trị F0 tại nhà.
Việc cách ly F1, điều trị F0 tại nhà còn được nhiều tỉnh trong khu vực, như: Sóc Trăng, Kiên Giang, Đồng Tháp, Bạc Liêu, An Giang, Tiền Giang… thực hiện. Trong đó, An Giang là địa phương đầu tiên tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thí điểm điều trị F0 tại nhà, đạt kết quả bước đầu tích cực.
Theo Giám đốc Sở Y tế tỉnh An Giang Trần Quang Hiền, kết quả điều trị tại nhà có 90% trường hợp khỏi bệnh, 10% F0 tăng nặng, nhưng được điều trị kịp thời nên nhanh bình phục. Hiện mô hình này đã được áp dụng trong toàn tỉnh. Còn Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Kiên Giang Đỗ Thiện Tùng thông tin, Sở vừa thành lập Câu lạc bộ Thầy thuốc tư vấn và Câu lạc bộ Thầy thuốc vì cộng đồng tỉnh Kiên Giang để hỗ trợ, tư vấn trực tuyến cho các nhân viên y tế cộng đồng tuyến huyện về chăm sóc, điều trị F0, vừa giúp giảm tải cho hệ thống y tế, vừa giúp bệnh nhân yên tâm, chủ động điều trị…
Bộ Y tế nhận định, tình hình dịch Covid-19 tại Đồng bằng sông Cửu Long diễn biến phức tạp vì độ phủ vắc xin chưa cao, hệ thống y tế yếu. Bộ đã có kế hoạch phân bổ thêm 4 triệu liều vắc xin và tăng cường nhân lực, vật lực y tế cho vùng này. Trong buổi làm việc mới đây với các địa phương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã chỉ đạo kích hoạt mạng lưới "Thầy thuốc đồng hành" để thăm khám F0 qua mạng kết hợp với chăm sóc y tế tại chỗ, giảm tải cho hệ thống y tế, góp phần không để dịch lây lan nhanh vượt khả năng điều trị của ngành Y tế. (Hà Nội mới, trang 6).
