Chế tạo thành công kit thử chẩn đoán vi rút SARS-CoV-2 sau 80 phút
Chiều 3.3, Viện Hàn lâm KH-CN VN công bố hoàn thành nghiên cứu và phát triển bộ sinh phẩm phát hiện người nhiễm vi rút SARS-CoV-2. Sau gần 1 tháng, nhóm nghiên cứu của PGS-TS Đồng Văn Quyền và PGS-TS Đinh Duy Kháng thuộc Viện CN sinh học (Viện Hàn lâm KH-CN VN) đã chế tạo thành công bộ kit dựa trên công nghệ Realtime RT-PCR. Vật liệu được sử dụng để phát triển bộ kit là mẫu RNA đã được tách chiết từ vi rút SARS-CoV-2 gây bệnh cho bệnh nhân VN do Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cung cấp; các gien cũng như các vùng gien được nhân dòng từ RNA của vi rút SARS- CoV- 2 để làm mẫu chuẩn cho việc nghiên cứu và cung cấp các trình tự cho việc thiết kế các bộ mồi và mẫu dò; các mẫu RNA của một vi rút gây bệnh đường hô hấp ở người do Bệnh viện T.Ư quân đội 108 và Viện Y học dự phòng quân đội (Bộ Quốc phòng) cung cấp. Sau khi thử nghiệm tại Viện Công nghệ sinh học, bộ kit đã được công nhận kết quả ngoại kiểm bởi Viện Y học dự phòng quân đội ngày 2.3. Kết quả kiểm định cho thấy, bộ kit này có độ nhạy và độ đặc hiệu tương đương với bộ kit Realtime RT-PCR của Tổ chức Y tế TG (WHO). Thời gian của quy trình phát hiện là 80 phút từ khi nhận mẫu RNA của bệnh nhân. Kết quả nghiên cứu khẳng định Viện Công nghệ sinh học đã làm chủ công nghệ và hoàn toàn chủ động trong việc tạo bộ kit để phát hiện vi rút SARS-CoV-2, không phụ thuộc vào việc nhập ngoại. Trong thời gian tới, Viện sẽ phối hợp với Viện Y học dự phòng quân đội sản xuất bộ kit này quy mô lớn, góp phần đẩy lùi dịch Covid-19 (Thanh niên, trang 2).
Sơn Lôi ngày cuối phong tỏa
Có mặt ở xã Sơn Lôi trong ngày cuối cùng của đợt cách ly, chúng tôi ghi nhận những mạch đời vẫn không ngừng chảy…
An toàn đến giờ cuối
Tại chốt số 1, kíp trực gồm 10 người vẫn kiểm tra giấy tờ, đo thân nhiệt và sát khuẩn tay cho từng vị khách trước khi cho chúng tôi vào xã. Chốt số 1 có 41 người, chia thành 4 ca trực luân phiên suốt 20 ngày qua, mỗi ca 3 tiếng. Tổng lực lượng giữ 12 chốt khoảng 400 người.
Đứng ở đây hơn nửa tiếng, chúng tôi thấy một xe cứu thương đi ra và dừng lại để sát khuẩn, tiếp theo là một cô gái đi xe máy từ trong làng ra. Cô dừng lại bên vệ đường, rồi chạy bộ về phía chiếc barie để nhận túi đồ từ một thanh niên và trả tiền. Thanh niên cầm tiền nhưng chờ một nhân viên y tế sát khuẩn bàn tay rồi mới rời đi. Chị Đỗ Quỳnh Mai, một nhân viên trực ca sáng 3.3 ở chốt số 1, cho biết toàn bộ 3 nhân viên y tế trong ca trực đều được điều động từ các trạm y tế xã thuộc Trung tâm y tế H.Vĩnh Tường. Trực xong, chị không được về nhà mà phải đến một điểm cách ly khác, là một khách sạn nhỏ cách xã Sơn Lôi 9 km. “Cả 96 nhân viên, cán bộ y tế được điều động đi phục vụ Sơn Lôi trong đợt cách ly dập dịch này đều được ngành y tế tỉnh bố trí cho ở đó. Suốt 20 ngày nay như thế rồi”, chị Mai nói. Còn đại úy Phùng Văn Du, cán bộ Ban Chỉ huy quân sự H.Bình Xuyên - một thành viên khác của ca trực, chia sẻ: “Anh em bên quân đội và công an thì về ở trong các doanh trại, hoặc trong các lán cách ly mà lực lượng mình bố trí. Chẳng một ai được về nhà trong suốt 20 ngày qua”. Mỗi người tự giác chịu thiệt một chút
Đường thôn Ngọc Bảo (một trong 6 thôn của xã Sơn Lôi) khá vắng vẻ, rất hiếm bóng người qua lại. Tại UBND xã, ông Lê Thanh Hải, cán bộ tư pháp, đang làm thủ tục đăng ký kết hôn cho một đôi bạn trẻ. Chú rể tên Phạm Văn Tú, nhà ở thôn Ái Văn, cô dâu là Nguyễn Thị Hà, nhà ở thôn Lương Câu, cả 2 đều là công nhân một khu công nghiệp gần đấy.
Sau khi trao giấy chứng nhận kết hôn cho đôi bạn trẻ xong, ông Hải quay sang hướng dẫn một thanh niên tên Nguyễn Văn Hưng cách điền thông tin vào bản khai để làm giấy khai sinh. Sau anh Hưng là bà Nguyễn Thị Mai, cũng chờ làm giấy khai sinh cho cháu nội. Sau bà Mai là chị Nguyễn Thị Nhoan, chờ xin giấy xác nhận đã thực hiện 20 ngày cách ly để nộp cho công ty mà chị đang làm việc. Chị Nhoan chỉ ra phía hành lang: “Mấy cô kia cũng xin giấy xác nhận nộp công ty. Người Sơn Lôi đi làm nhiều lắm, nhưng không phải công ty nào cũng yêu cầu nộp giấy xác nhận”.
Cuối chiều 3.3, chúng tôi đến nhà bà Đỗ Thị Ánh, thôn Ái Văn và được gia đình cho biết: trước tết gia đình định làm nhà, sau đó Sơn Lôi bị cách ly. “Giờ thì mừng khỏi nói. Thợ người ta nói sẽ cố gắng làm nhanh. Bà cháu nhà tôi chỉ 4 tháng nữa là có nhà mới rồi”, một người trong nhà nói.
Bà Nguyễn Thị Mai, người làm giấy khai sinh cho cháu nội kể trên, nói: “Tôi làm công nhân công ty, tổng thu nhập chừng 7 - 8 triệu. Giờ nghỉ vệc, thấy bảo công ty vẫn trả lương, nhà nước lại cho thêm 40.000 đồng/người/ngày nữa. Thôi thì mình cũng thiệt ít thôi. Cái chính là đảm bảo tính mạng cho cả gia đình”.
Người dân cũng rất có ý thức giữ gìn, phòng chống dịch. Nhiều gia đình dự định tổ chức đám cưới cho con cũng tự nguyện hoãn. Một số gia đình có đám hiếu thì đành phải tụ tập đông người, nhưng chủ yếu chỉ là người trong gia đình, họ tộc, quy mô giảm rất đáng kể so với trước đây.
Ông Bằng cũng cho biết từ ngày 3.3, UBND H.Bình Xuyên đã ứng tạm cho UBND xã Sơn Lôi hơn 8 tỉ đồng để hỗ trợ người dân. Việc cấp phát tiền sẽ bắt đầu từ thôn Ninh Nghĩa, dự kiến trong 3 ngày xã sẽ phát đủ cho hơn 10.300 người của cả 6 thôn (Thanh niên, trang 2).
Kết thúc thời hạn cách ly phòng, chống dịch Covid-19 tại xã Sơn Lôi (Vĩnh Phúc)
Đúng 23 giờ ngày 3-3, tại hội trường UBND xã Sơn Lôi, UBND tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện lễ công bố quyết định về việc kết thúc thời hạn cách ly phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn xã Sơn Lôi. Quyết định số 442/QĐ-UBND do Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Văn Trì ký ngày 3-3 nêu rõ: Chấm dứt hoạt động đối với 12 chốt kiểm soát, cách ly, bảo đảm an ninh, trật tự phục vụ phòng, chống dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi-rút corona tại xã Sơn Lôi, huyện Bình Xuyên; thời gian từ 0 giờ ngày 4-3.
Trước đó, từ ngày 13-2, tỉnh Vĩnh Phúc lập 12 chốt trực 24/24 giờ “phong tỏa” Sơn Lôi để dập dịch Covid-19. Theo Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 tỉnh Vĩnh Phúc, trên địa bàn tỉnh có 11 bệnh nhân dương tính với Covid-19 đều được điều trị khỏi và đã qua 22 ngày không xuất hiện bệnh nhân mới. Xã Sơn Lôi cũng như toàn tỉnh không còn nguồn lây bệnh Covid-19 ra cộng đồng. Các trường hợp nghi ngờ từ bên ngoài vào địa phương, nhất là từ các nước đang có dịch đang được giám sát, cách ly theo dõi để bảo đảm không có dịch trở lại.
Sau khi bỏ lệnh cách ly, tỉnh Vĩnh Phúc vẫn hỗ trợ xã Sơn Lôi, duy trì lực lượng giám sát và tuyên truyền cho người dân phòng, chống dịch Covid-19 (Nhân dân, trang 8).
Trung Quốc cơ bản đã kiểm soát được COVID-19
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá Trung Quốc cơ bản đã kiểm soát được dịch COVID-19 bằng các biện pháp cứng rắn chưa từng thấy, tuy nhiên đây chưa phải là đoạn kết.
Báo cáo công bố ngày 28-2 của đại diện WHO làm việc tại Trung Quốc ghi nhận một số diễn biến mới trong dịch COVID-19: Các bệnh viện bắt đầu giảm tình trạng quá tải, số ca nhiễm virus mới giảm liên tục, không dễ tìm đủ bệnh nhân đáp ứng điều kiện để thử các loại thuốc điều trị (do người nhiễm giảm)...
Theo tạp chí Science, những quan sát đó khiến một vài chuyên gia quốc tế tham gia đoàn khảo sát không khỏi ngạc nhiên. "Tôi cứ nghĩ những con số thống kê (của Trung Quốc) không thể nào chính xác" - ông Tim Eckmanns, nhà dịch tễ học của Viện Robert Koch (Đức), bày tỏ sau những gì chứng kiến.
Mô hình Trung Quốc
Có tất cả 13 nhà khoa học quốc tế và 12 chuyên gia Trung Quốc tham gia chuyến khảo sát do Chính phủ Trung Quốc và WHO tổ chức. Từ Bắc Kinh, họ chia làm 2 nhóm di chuyển đến Thâm Quyến, Quảng Châu, Thành Đô và Vũ Hán để quan sát các bệnh viện, phòng thí nghiệm, chợ bán động vật...
Phần lớn nội dung báo cáo của WHO tập trung vào một việc mà nhiều chuyên gia y tế cộng đồng không tin có thể thực hiện được: ngăn chặn sự lây lan của một loại virus đường hô hấp đang phát tán trên quy mô lớn. "Trung Quốc có lẽ đã tiến hành một nỗ lực chống dịch tham vọng, linh hoạt và quyết liệt nhất trong lịch sử" - báo cáo ghi nhận.
Biện pháp kịch tính là phong tỏa Vũ Hán và các thành phố lân cận ở tỉnh Hồ Bắc, đặt ít nhất 50 triệu người trong vòng cách ly kể từ ngày 23-1-2020. Nhưng cũng nhờ sự dứt khoát này, phần còn lại của Trung Quốc mới không chịu chung số phận, các chuyên gia của WHO nhận định.
Trung Quốc đã cho xây 2 bệnh viện dã chiến ở Vũ Hán chỉ trong 10 ngày, huy động hàng ngàn nhân viên y tế trên cả nước đến tâm dịch và đặc biệt là tiến hành một chiến dịch quy mô truy sự tiếp xúc ở tất cả những người nhiễm virus. Chỉ riêng ở Vũ Hán, hơn 1.800 tổ công tác, mỗi nhóm từ 5 thành viên trở lên, đã lần ra hàng chục ngàn người nghi nhiễm.
Bên cạnh đó, các biện pháp "cách ly xã hội" được áp dụng song song trên toàn Trung Quốc, bao gồm hủy mọi hoạt động thể thao, lễ hội, giải trí, cho học sinh nghỉ học, đóng cửa doanh nghiệp, buộc người dân mang khẩu trang khi ra đường...
"Hệ quả của các biện pháp này là đời sống xã hội bị giảm đi rất nhiều. Nhưng nó có hiệu quả. Cuối cùng, người bệnh ít lây cho ai khác ngoài thành viên trong gia đình. Một khi tất cả họ bị cách ly trong nhà, virus sẽ không còn đường nào để phát tán" - chuyên gia Gabriel Leung của ĐH Hong Kong, thành viên tổ công tác, mô tả.
Đó là mặt tích cực, còn ở hướng ngược lại, những gì Trung Quốc đã làm đặt ra nhiều câu hỏi khó cho các quốc gia đang cân nhắc cách phản ứng trước dịch COVID-19, nhà dịch tễ học Steven Riley của Trường Imperial College London băn khoăn. Lý do đơn giản là chỉ có Trung Quốc mới làm được những gì họ đã làm.
"Tôi nghĩ có nhiều lý do chính đáng khiến các nước do dự nếu muốn áp dụng các biện pháp gay gắt kiểu đó" - ông Lawrence Gostin, chuyên gia y tế thế giới của ĐH Georgetown (Mỹ), đồng quan điểm.
Hiệp 2 chỉ mới bắt đầu
Thành công của Trung Quốc chỉ mới dừng lại ở khống chế dịch, đây là lúc cuộc chiến với COVID-19 bước sang giai đoạn 2. Với những đặc tính của một loại virus đường hô hấp dễ lây, SARS-CoV-2 hoàn toàn có khả năng bùng lên trở lại sau khi Trung Quốc dỡ các biện pháp phong tỏa, nối lại hoạt động kinh tế.
Theo tạp chí Science, báo cáo Trung Quốc của WHO xuất hiện vào một thời điểm gay cấn, khi nhiều chuyên gia dịch tễ đã bắt đầu xem COVID-19 là đại dịch. Chỉ trong tuần vừa qua, số quốc gia và vùng lãnh thổ bị ảnh hưởng đã tăng lên 76 (tính đến sáng 3-3), nhiều nước thậm chí đã ở vào giai đoạn lây nhiễm cộng đồng, trong đó có Mỹ.
Trong khi đó, tình hình ở Trung Quốc diễn ra ngược lại. Khi nhóm công tác của WHO bắt đầu công việc hôm 10-2, Trung Quốc công bố 2.478 ca nhiễm mới trong một ngày. Hai tuần sau, khi các chuyên gia đóng hành lý chuẩn bị về thì con số giảm chỉ còn 409.
Mặc dù ghi nhận quyết tâm chống dịch của Trung Quốc, báo cáo của WHO cũng lưu ý một số lĩnh vực nước này cần cải thiện, bao gồm việc "công bố rõ ràng hơn các dữ liệu quan trọng cũng như diễn biến dịch cho cộng đồng quốc tế".
Đa số chuyên gia quốc tế cho rằng những bài học chống dịch của Trung Quốc không dễ áp dụng, dù có thể chúng hiệu quả trong nhất thời. "Hong Kong và Singapore có thể là những tấm gương tốt. Mức độ nghiêm khắc và kỷ luật cũng tương tự, nhưng vận dụng theo cách ít cực đoan hơn" - chuyên gia Jeremy Konyndyk của Trung tâm Phát triển toàn cầu (Mỹ) gợi ý.
Và ngay cả những nỗ lực đáng kinh ngạc của Trung Quốc có thể cũng chỉ làm chậm lại dịch bệnh. "Họ đã khống chế trận dịch, không nghi ngờ gì. Nhưng nó giống như khống chế một đám cháy rừng, không phải dập tắt hoàn toàn. Nó có thể bùng lên lại" - bác sĩ Mike Osterholm, Trung tâm nghiên cứu bệnh truyền nhiễm và chính sách (ĐH Minnesota, Mỹ), so sánh (Tuổi trẻ, trang 4).
Bác sĩ Rafi Kot: Các nước nên học hỏi cách Việt Nam chống dịch Covid-19
Sáng nay, 3-3, Bộ Y tế thông tin cho biết, bác sĩ bác sĩ Rafi Kot - người Israel, đang sống và làm việc tại Việt Nam đã có bức thư gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cùng lãnh đạo Bộ Y tế để trình bày về bài báo “What Israel Can Learn From Vietnam on How to Beat the Coronavirus” đăng trên báo Haaretz của Israel ngày 28-2 có 2 đoạn gây hiểu nhầm.
Theo đó, bài báo này đề cập đến việc bác sĩ Rafi Kot có tham gia tư vấn cho Chính phủ Việt Nam trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Tuy nhiên, bác sĩ Rafi Kot khẳng định: “Tôi chưa bao giờ phát biểu rằng tôi tham gia tư vấn phòng chống dịch Covid-19 cho các cơ quan chức năng chuyên môn”.
Theo vị bác sĩ này, có thể do phóng viên phỏng vấn ông qua điện thoại bằng tiếng Do Thái nên việc tiếp nhận một vài thông tin không chính xác.
Bác sĩ người Israel đang làm việc tại một Phòng khám gia đình ở TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, ông chỉ tư vấn cho bệnh nhân theo đúng hướng dẫn của cơ quan chuyên môn yêu cầu.
“Thông điệp tôi muốn thể hiện qua bài báo chính là tựa đề của bài báo “Israel có thể học hỏi được gì từ Việt Nam trong công tác phòng chống dịch Corona”. Bộ Y tế Việt Nam đã làm rất tốt công tác phòng chống dịch và tôi tin chắc rằng không chỉ Việt Nam mà các nước khác nên học hỏi cách Việt Nam phòng chống dịch Corona và kết quả mà Việt Nam đã đạt được” – bác sĩ Rafi Kot viết (An ninh thủ đô, trang 6).
