Ngày 20/3/2015, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và các bệnh không lây nhiễm khác, giai đoạn 2015-2025. Để thực hiện Chiến lược một cách toàn diện và hiệu quả cần sự vào cuộc của các cấp, các ngành và mọi người dân, trong đó có vai trò các tổ chức xã hội dân sự. Với lý do đó, 14 tổ chức xã hội dân sự hành động vì sự nghiệp sức khỏe toàn dân đã tập hợp lại và thống nhất đề xuất thành lập một liên hiệp các hội/tổ chức với tên gọi là Liên minh phòng chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam– Vietnam NCDs Prevention Alliance (NCDs-VN).
Nhằm mục đích vận động cho việc thành lập Liên minh và tăng cường sự quan tâm của các tổ chức xã hội dân sự vào hoạt động này, ngày 27/8/2015 hội nghị thành viên của “Liên minh Phòng chống bệnh không lây nhiễm Việt Nam” đã được tổ chức tại khách sạn Sofitel Plaza, Hà Nội.
Hội nghị đã diễn ra với sự tham dự của 59 đại biểu, trong đó có sự tham gia của lãnh đạo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế; Vụ Khoa giáo – Văn xã, Văn phòng Chính phủ; các bệnh viện (Bạch Mai, Uông Bí-Thụy Điển); các viện nghiên cứu (Viện Xã hội học, Viện Dinh dưỡng, Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường); Trường Đại học Y tế công cộng, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; các tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế và phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí trong nước.
Bà Sian Fitzgerald, Giám đốc điều hành HealthBridge Canada trong bài phát biểu khai mạc hội nghị cho biết “Sự gia tăng của bệnh không lây nhiễm là khủng hoảng toàn cầu, ở hầu hết các nước đã và đang phát triển, ở tất cả các nhóm thu nhập và độ tuổi, là rào cản lớn cho phát triển và làm tăng thêm bất bình đẳng về y tế và xã hội.”
TS. Trần Tuấn, giám đốc Trung tâm RTCCD cho rằng “Sự gia tăng gánh nặng bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam trong thời gian qua là do lĩnh vực dự phòng chưa được chú trọng đúng mức, trong đó vai trò của mỗi cá nhân, gia đình, cộng đồng, và các ban ngành chính phủ và các tổ chức xã hội dân sự đã chưa được phát huy đầy đủ. Để hoạt động phòng chống các bệnh không lây nhiễm hiệu quả đòi hỏi phải có sự phối hợp liên ngành, sự tham gia của toàn xã hội. Các tổ chức xã hội dân sự Việt Nam nên phối hợp, tham gia ý kiến và phản biện các chính sách liên quan tới phòng chống bệnh không lây nhiễm.”
Phát biểu tại hội nghị, PGS.TS. Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho rằng “Bệnh không lây nhiễm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Sự tham gia của các tổ chức trong nước và quốc tế trong phòng chống bệnh không lây nhiễm là cần thiết.” Ông cũng bày tỏ mong muốn các tổ chức có tiếng nói chung, có quan điểm chung, có cách làm thống nhất, phối hợp hài hòa với các bộ, ngành để góp phần chăm sóc sức khỏe của người dân. Theo ý kiến của đại biểu của Văn phòng Chính phủ, việc thành lập Liên minh cần tuân thủ theo quy trình, thủ tục đã được quy định rất rõ ràng, hoạt động theo pháp luật, hội nghị cũng cần thảo luận kỹ thêm về mục tiêu, hoạt động làm sao để các tổ chức tham gia tích cực nhất và để người dân được hưởng lợi nhiều nhất.
Các đại biểu hy vọng rằng sau khi thành lập, Liên minh sẽ trở thành diễn đàn của các tổ chức, cá nhân không phân biệt thành phần xã hội, cùng nhau chia sẻ mục tiêu và kế hoạch hành động chung đảm bảo cho đất nước theo kịp sự tiến bộ của khoa học y tế công cộng, khoa học y học, khoa học chính trị – kinh tế – xã hội và khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới (WHO) trong phòng chống bệnh không lây nhiễm toàn cầu.
Tại hội nghị, sáu tổ chức và 16 cá nhân đã cam kết tham gia liên minh với tư cách thành viên chính thức. GS.TS. Ngô Quý Châu (PGĐ Bệnh viện Bạch Mai) bày tỏ sự ủng hộ và mong muốn đưa Hội Hô hấp vào Thành viên chính thức và thường trực của Liên minh sau khi được thành lập, cho thấy một lần nữa tầm quan trọng của việc kết nạp các tổ chức xã hội dân sự với vai trò nòng cốt trong thực thi các hoạt động của Liên minh. Các thành viên cũng đã thống nhất cùng thông qua quy chế hoạt động, tôn chỉ mục đích và tổ chức nhân sự của liên minh, đồng thời đưa ra định hướng hành động cho liên minh trong giai đoạn 2015 – 2016.
Kết thúc hội nghị, các đại biểu đã cùng nhau ký tên thể hiện quyết tâm chung tay hành động phòng chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam, vì sức khỏe và hạnh phúc của đất nước. Sau hội nghị, ban vận động sẽ tổ chức các buổi thảo luận chia sẻ kế hoạch hoạt động chi tiết trong thời gian tới.
Hội nghị được tổ chức với sự hỗ trợ từ Liên minh Vận động Chính sách Y tế dựa trên Bằng chứng Khoa học (EBHPD)./
(Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế)
