.jpg)
Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Việt Nam là một trong số các quốc gia thể hiện sự cam kết mạnh mẽ trong công tác phòng, chống tác hại (PCTH) của thuốc lá thông qua việc ký kết tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 11/11/2004 và thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào ngày 18/6/2012.
Sau khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực, các nhóm giải pháp đã được triển khai đồng bộ trên toàn quốc như truyền thông, giáo dục về PCTH của thuốc lá; thực hiện môi trường không khói thuốc lá; chính sách về thuế thuốc lá; cảnh bảo sức khoẻ; cấm quảng cáo, khuyến mại, tài trợ các sản phẩm thuốc lá, cai nghiện thuốc lá… Sau 10 năm thực hiện Luật PCTH của thuốc lá, được sự quan tâm của Quốc hội, Chính phủ và sự hỗ trợ chung tay của nhiều tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế, Bộ Y tế đã phối hợp với các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố, các tổ chức chính trị xã hội triển khai nhiều hoạt động PCTH của thuốc lá và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật PCTH của thuốc lá cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm, từ 47,4% năm 2010 xuống còn 38,9% năm 2023. Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên cũng đã giảm, trong đó, ở nhóm 13-17 tuổi đã giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022. Đồng thời, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi cộng cộng và nơi làm việc.
Tuy nhiên, công tác PCTH của thuốc lá tại Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở Việt Nam tuy đã giảm nhưng vẫn còn rất cao, đặc biệt là ở nam giới, trong khi đó các sản phẩm thuốc lá mới xuất hiện (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá hút shisha) đang gia tăng sử dụng ở đối tượng thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023. Hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt trên giá bán lẻ đối với sản phẩm thuốc lá của Việt Nam chỉ chiếm 38,8%, thấp hơn nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới là 70-75% giá bán lẻ. Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá rất dễ dàng, thuốc lá được bán ở khắp mọi nơi, làm cho công tác PCTH của thuốc lá tại Việt Nam càng gặp khó khăn.
Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế): Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gia tăng nhanh chóng trong lứa tuổi thanh thiếu niên, bằng các hình thức giả dạng các vật dụng như hộp bút, đồ chơi… các loại thuốc lá mới này dễ dàng xâm nhập vào môi trường học đường. Hút thuốc lá điện tử là một hình thức chứng tỏ bản thân của thanh thiếu niên hiện nay. Trung bình một người ngày hút từ 1 đến 2 bao thuốc lá điếu là nhiều, nhưng với thuốc lá điện tử không có giới hạn. Các tạp chất trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây độc hại như thuốc lá điếu và nicotin gây nghiện rất nhanh.
.jpg)
Tại Hội thảo, bà Tan Yen Lian, cán bộ Quản lý thông tin và dữ liệu của Liên minh kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) chia sẻ, 16 triệu người trưởng thành Việt Nam hút thuốc, hằng năm có hơn 100.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Việc sử dụng thuốc lá gây thiệt hại khoảng 108,2 triệu tỷ đồng (tương đương 4,6 tỷ USD) mỗi năm do chi phí y tế và giảm năng suất lao động do thuốc lá gây ra. Nhiều quốc gia trong khu vực ASEAN như Brunei, Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan đã thực thi luật cấm hút thuốc lá toàn diện tại nơi làm việc và các địa điểm công cộng. Việt Nam là một trong những quốc gia vẫn cho phép hút thuốc tại các khu vực dành riêng cho người hút thuốc tại sân bay, khách sạn, quán bar/pub và phương tiện giao thông công cộng. Lệnh cấm hút thuốc toàn diện sẽ đem lại hiệu quả hơn trong việc bảo vệ người dân khỏi tác hại của khói thuốc lá.
Hoàng Hiền
