.jpg)
Luật Phòng bệnh ra đời sẽ thể chế hóa đầy đủ, toàn diện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về phòng bệnh, được khẳng định trong Hiến pháp: “Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh”, đặc biệt là Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân và Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Ngành y tế đang chuyển mạnh từ tư duy tập trung “khám bệnh, chữa bệnh” sang “chủ động phòng bệnh”, “phòng bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở”, chú trọng bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện, liên tục theo vòng đời.
Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng: Dự thảo Luật Phòng bệnh quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ khác; dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh. Luật áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước, nước ngoài tại Việt Nam.
Các chính sách lớn của Luật: Dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 6 chương, 41 điều, được thiết kế dựa trên 05 nhóm chính sách lớn đã được Chính phủ thông qua, bao gồm: Phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần; Dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh. Luật Phòng bệnh được kỳ vọng trở thành nền tảng pháp lý toàn diện về phòng bệnh.
Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm sẽ hết hiệu lực khi Luật Phòng bệnh có hiệu lực thi hành: Luật Phòng bệnh được xây dựng trên cơ sở kế thừa 05 điều, sửa đổi 39 điều còn phù hợp của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 vừa qua để đáp ứng yêu cầu thực tiễn về phòng, chống bệnh truyền nhiễm trong tình hình mới.
Về nội dung cơ bản của dự thảo Luật Phòng bệnh tập trung vào 02 nhóm:
- Nhóm nội dung sửa đổi, hoàn thiện của Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm: (1) Quy định về giải thích từ ngữ; chính sách của Nhà nước, nội dung quản lý nhà nước về phòng bệnh; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong phòng bệnh; các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng bệnh; thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng bệnh, đáng chú ý dự thảo Luật đã quy định ngày Sức khỏe toàn dân Việt Nam: là ngày 07 tháng 4 hằng năm nhằm lan tỏa tinh thần “chủ động phòng bệnh” trong toàn dân; (2) Quy định về cách thức phân loại bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm và thanh toán, loại trừ một số bệnh truyền nhiễm lưu hành; (3) Quy định các biện pháp phòng, chống bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm (như giám sát bệnh truyền nhiễm; cách ly y tế; kiểm dịch y tế; bảo đảm an toàn, an ninh sinh học trong xét nghiệm; vắc xin, sinh phẩm và tiêm chủng...); bổ sung các biện pháp khác theo quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp và phòng thủ dân sự khi dịch bệnh vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả; quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Nhóm nội dung bổ sung mới so với quy định hiện hành:
(1) Phòng, chống bệnh không lây nhiễm: Luật quy định các biện pháp phòng, chống bệnh, các yếu tố nguy cơ gây bệnh; phát hiện sớm, dự phòng bệnh và quản lý bệnh tại cộng đồng. Luật Phòng bệnh dự kiến bổ sung quy định về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc để thể chế quan điểm của Nghị quyết số 72-NQ/TW: “người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần từ năm 2026”.
(2) Phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần: Đây là nội dung bổ sung hoàn toàn mới, thừa nhận sức khỏe tâm thần là một phần quan trọng của sức khỏe toàn diện. Luật quy định các yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm và các biện pháp phòng ngừa mắc rối loạn sức khỏe tâm thần; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần;
(3) Dinh dưỡng trong phòng bệnh: Luật quy định về thực hiện dinh dưỡng trong phòng bệnh trong đó nhấn mạnh phải được thực hiện trong suốt vòng đời, chú trọng dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời từ khi mang thai đến trẻ dưới 24 tháng tuổi (Đây là giai đoạn vàng quyết định thể lực và tầm vóc của trẻ em do yếu tố dinh dưỡng). Đồng thời Luật quy định cụ thể về dinh dưỡng cho một số nhóm đối tượng (phụ nữ có thai, bà mẹ cho con bú và trẻ dưới 24 tháng tuổi; trẻ em, lứa tuổi học đường, người lao động và người cao tuổi);
(4) Các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh: Luật quy định về nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phòng bệnh; đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, kinh phí cho công tác phòng bệnh; chế độ đối với người làm công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm và Quỹ Phòng bệnh nhằm tạo nguồn tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh.
Đầu tư cho phòng bệnh chính là đầu tư cho phát triển bền vững, là “khoản đầu tư thông minh nhất” để giảm gánh nặng kinh tế khổng lồ do bệnh tật gây ra. Với ý nghĩa đó, dự thảo Luật Phòng bệnh đang được trình Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10. Khi được ban hành, Luật Phòng bệnh được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý toàn diện, góp phần nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc và chất lượng cuộc sống của người Việt Nam.
(Nguồn: Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế)
