Tuyên ngôn Astana tái khẳng định Tuyên ngôn lịch sử Alma-Ata năm 1978, lần đầu tiên các nhà lãnh đạo thế giới cam kết chăm sóc sức khỏe ban đầu, thể hiện quyết tâm của tất cả các nước trên thế giới xem chăm sóc sức khỏe ban đầu là nền tảng cốt lõi để hướng đến mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân của mỗi quốc gia.
Dưới đây là 7 nội dung chính của Tuyên ngôn Astana - 2018:
I
Khẳng định mạnh mẽ cam kết đối với quyền cơ bản của mỗi con người về việc được hưởng thụ những chuẩn mực cao nhất về sức khỏe có thể đạt được mà không có bất kỳ một sự phân biệt nào. Kỷ niệm 40 năm Tuyên ngôn Alma Ata, tất cả quốc gia tái khẳng định cam kết đối với tất cả các giá trị và nguyên tắc của chăm sóc sức khoẻ ban đầu, đặc biệt là sự công bằng và phụ thuộc lẫn nhau, nhấn mạnh tầm quan trọng của sức khỏe cho hòa bình, an ninh và phát triển kinh tế xã hội và sự phụ thuộc lẫn nhau của những yếu tố này.
II
Tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu là cách tiếp cận mang tính hiệu năng, hiệu quả và bao hàm nhất để nâng cao sức khỏe cả về thể chất, tinh thần và xã hội cho mọi người, cũng như cho xã hội, và chăm sóc sức khoẻ ban đầu là nền tảng của một hệ thống y tế bền vững cho mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân và các mục tiêu phát triển bền vững liên quan đến sức khỏe. Tuyên ngôn này sẽ được trình bày trong cuộc họp cấp cao năm 2019 của Đại hội đồng Liên hiệp quốc về mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân, mỗi nước sẽ theo đuổi để đạt được mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân để mọi người dân có thể tiếp cận công bằng với chất lượng với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, và đảm bảo việc sử dụng các dịch vụ y tế không làm cho người dân bị khó khăn về tài chính.
III
Mặc dù có những tiến bộ đáng kể trong 40 năm qua, nhưng người dân ở khắp mọi nơi trên thế giới vẫn còn đó những nhu cầu về sức khỏe nhưng chưa được đáp ứng. Sức khỏe vẫn còn là thách thức đối với nhiều người, đặc biệt là người nghèo và những người có hoàn cảnh dễ bị tổn thương. Xét về mặt đạo đức, chính trị, xã hội và kinh tế không thể chấp nhận sự bất bình đẳng về y tế và sự khác biệt về sức khỏe.
Cam kết tiếp tục giải quyết những gánh nặng bệnh tật của các bệnh không lây nhiễm, dẫn đến sức khỏe kém và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá, rượu, lối sống và hành vi không lành mạnh, thiếu hoạt động thể chất và chế độ ăn uống không lành mạnh. Nếu không có những hành động ngay lập tức, sẽ còn có nhiều người tử vong vì chiến tranh, bạo lực, dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu và và các yếu tố môi trường khác. Không được đánh mất các cơ hội để ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh và các mối đe dọa sức khỏe trên toàn cầu như tình trạng đề kháng kháng sinh đang lan rộng ra ngoài ranh giới của các nước.
Cam kết mọi người dân đều có thể tiếp cận chăm sóc giảm nhẹ, các dịch vụ phục hồi chức năng, điều trị, dự phòng và truyền thông sức khoẻ. Phải cứu hàng triệu người ra khỏi đói nghèo, đặc biệt là cực đói nghèo, do phải chi tiêu tiền túi cho y tế. Phải tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật, cũng như không để tình trạng chăm sóc sức khoẻ còn bị đứt đoạn, không an toàn hoặc kém chất lượng. Phải giải quyết tình trạng thiếu hụt và phân phối không đồng đều nhân viên y tế. Phải hành động đối với vấn đề chi phí ngày càng tăng cho chăm sóc sức khỏe, thuốc và vắc-xin. Không để lãng phí cho việc chi tiêu trong chăm sóc sức khỏe do không hiệu quả.
IV
Phải có những quyết sách chính trị cho vấn đề sức khỏe liên quan đến mọi lĩnh vực. Tái khẳng định vai trò và trách nhiệm quan trọng của chính quyền các cấp trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền của mọi người trong việc hưởng thụ các chuẩn mực sức khỏe cao nhất có thể đạt được. Phải thúc đẩy hành động đa ngành và bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân, gắn kết các bên có liên quan cùng hành động và trao quyền cho các cộng đồng địa phương để đẩy mạnh công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Gắn sức khoẻ vào các chính sách về kinh tế, xã hội và môi trường nhằm mục đích giảm thiểu các nguy cơ khi triển khai chính sách “Health in All Policies” (Sức khoẻ trong tất cả chính sách). Gắn kết các bên có liên quan trong phấn đấu mục tiêu sức khoẻ cho mọi người, không để lại ai ở phía sau, trong khi giải quyết và quản lý các xung đột lợi ích, thúc đẩy tính minh bạch và quản trị với sự tham gia của nhiều bên. Cố gắng tránh hoặc giảm nhẹ các xung đột làm suy yếu hệ thống y tế và phục hồi lợi ích sức khỏe. Sử dụng các biện pháp tiếp cận mạch lạc và toàn diện để mở rộng chăm sóc sức khoẻ ban đầu như một trụ cột của mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân trong các trường hợp khẩn cấp, đảm bảo sự chăm sóc liên tục và cung cấp các dịch vụ y tế thiết yếu phù hợp với các nguyên tắc nhân đạo. Cung cấp và phân bổ một cách phù hợp nguồn nhân lực và các nguồn lực khác để đẩy mạnh chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Hoan nghênh sự lãnh đạo của các Chính phủ các nước đã thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu.
V
Cam kết xây dựng chăm sóc sức khỏe ban đầu bền vững. Chăm sóc sức khoẻ ban đầu sẽ được thực hiện phù hợp với luật pháp, bối cảnh và ưu tiên của quốc gia. Tăng cường năng lực của hệ thống y tế bằng cách đầu tư vào hoạt động chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Nâng cao năng lực và đầu tư cơ sở hạ tầng cho chăm sóc sức khoẻ ban đầu - nơi người dân tiếp xúc đầu tiên với các dịch vụ y tế - để ưu tiên triển khai các chức năng cần thiết của y tế công cộng. Ưu tiên phòng chống dịch bệnh và truyền thông sức khỏe nhằm đáp ứng nhu cầu sức khỏe cho mọi người trong suốt cuộc đời thông qua các dịch vụ phòng ngừa, truyền thông, chữa bệnh, phục hồi toàn diện và chăm sóc giảm nhẹ. Chăm sóc sức khoẻ ban đầu sẽ cung cấp một loạt các dịch vụ y tế và chăm sóc toàn diện, bao gồm chủng ngừa, tầm soát, phòng ngừa, kiểm soát và quản lý các bệnh không lây nhiễm và bệnh truyền nhiễm; hoạt động chăm sóc và các dịch vụ y tế nhằm truyền thông sức khoẻ trong việc duy trì và cải thiện sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh, trẻ em và vị thành niên, sức khỏe tâm thần và sức khỏe tình dục và sinh sản. Đảm bảo người dân có thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu một cách công bằng, an toàn, chất lượng cao, toàn diện, hiệu quả, có thể chấp nhận, luôn sẵn có và chi phí hợp lý, và cung cấp các gói dịch vụ tích hợp, liên tục trên nguyên tắc lấy con người làm trung tâm và phương pháp tiếp cận nhạy cảm theo giới tính. Tránh sự đứt đoạn trong quá trình chăm sóc và đảm bảo một hệ thống chuyển tuyến giữa các cơ sở chăm sóc ban đầu và các cơ sở y tế khác. Tăng cường khả năng của hệ thống y tế trong ngăn chặn, phát hiện và ứng phó với các bệnh truyền nhiễm và dịch bệnh bùng phát.
VI
Trao quyền cho cá nhân và cộng đồng. Cam kết hỗ trợ sự tham gia của các cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội thông qua sự tham gia của họ trong việc phát triển và thực hiện các chính sách và kế hoạch có tác động liên quan đến sức khỏe. Khuyến khích nâng cao kiến thức về sức khỏe để đáp ứng sự mong đợi của các cá nhân và cộng đồng với những thông tin đáng tin cậy về sức khỏe. Hỗ trợ những người có được kiến thức, kỹ năng và nguồn lực cần thiết để duy trì sức khỏe của họ hoặc sức khỏe của những người mà họ quan tâm, được hướng dẫn bởi các chuyên gia y tế. Tăng quyền sở hữu của cộng đồng và đóng góp vào trách nhiệm giải trình của các khu vực công lập và khu vực tư nhân cho nhiều người hơn để có một cuộc sống lành mạnh hơn trong việc tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho sức khỏe.
VII
Liên kết hỗ trợ các bên liên quan với các chính sách, chiến lược và kế hoạch quốc gia. Kêu gọi tất cả các bên liên quan, bao gồm các chuyên gia y tế, học viện, bệnh nhân, xã hội, các đối tác địa phương và quốc tế, các cơ quan và các quỹ, khu vực tư nhân, và các tổ chức khác – đồng hành với chính sách, chiến lược và kế hoạch quốc gia trên tất cả các lĩnh vực, thông qua các nguyên tắc lấy con người làm trung tâm và phương pháp tiếp cận nhạy cảm giới tính để hoạt động chăm sóc sức khoẻ ban đầu mạnh mẽ và bền vững hơn nhằm đạt được mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân. Kêu gọi sự hỗ trợ của các bên liên quan giúp các nước đủ nguồn lực về con người, công nghệ, tài chính và thông tin cho hoạt động chăm sóc sức khoẻ ban đầu. Để thực hiện Tuyên ngôn này, các quốc gia và các bên liên quan sẽ làm việc cùng nhau trong tinh thần hợp tác và phát triển, chia sẻ kiến thức và thực hành tốt với sự tôn trọng chủ quyền và quyền con người của mỗi nước.
Trung tâm Truyền thông GDSK Trung ương
