Báo động gia tăng tỷ lệ người bị tăng huyết áp trong cộng đồng

Bệnh tăng huyết áp đang gia tăng nhanh chóng

GS.TS.Huỳnh Văn Minh, chủ tịch Phân hội Tăng huyết áp Việt Nam cho biết, tại Việt Nam, năm 2000, mới có khoảng 16% người lớn bị tăng huyết áp, thì năm 2012,tỷ lệ này đã tăng lên 25,1%. Đặc biệt, kết quả sơ bộ nghiên cứu về Tỷ lệ măc tăng huyết áp trên toàn quốc năm 2015 của GS.TS. Nguyễn Lân Việt, Chủ tịch Hội Tim mạch Quốc gia và các cộng sự cho thấy, tỷ lệ tăng huyết áp của người trưởng thành là gần 48%; trong đó, nam giới chiếm 47%, nữ giới ở mức 42%. Đặc biệt, ở những người tuổi càng cao thì tỷ lệ tăng huyết áp càng cao. Tuy nhiên, hiện tượng trẻ hóa người mắc tăng huyết áp cũng đang có dầu hiệu gia tăng.

GS.TS. Nguyễn Lân Việt cho biết, hiện nay, tăng huyết áp là bệnh tim mạch phổ biến nhất với nhiều biến chứng có thể xảy ra, trong khi tỷ lệ người kiểm soát tốt bệnh này rất ít. GS.TS. Đỗ Doãn Lợi, Phó Chủ tịch Phân hội Tăng huyết áp Việt Nam nhấn mạnh: “tai nạn giao thông mỗi năm cướp đi sinh mạng của khoảng 10.000 người, nhưng tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 100.000-150.000 người chết do nhồi máu cơ tim, gấp hơn 10 lần người chết vì tai nạn giao thông. Huyết áp cao gây ra thiếu máu cơ tim, tim phải làm việc nhiều hơn, lâu ngày tim phải co bóp mạnh dẫn đến suy tim. Huyết áp cao còn dẫn đến rối loạn cholesteron, gây xơ vữa động mạch, động mạch hẹp gây ra biến chứng nhồi máu cơ tim”.

Trên thế giới, số người mắc bệnh tăng huyết áp cũng đang tăng lên. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), năm 2000, trên toàn thế giới có tới 972 triệu người bị tăng huyết áp và con số này được ước tính là khoảng 1,5 tỷ người vào năm 2025. Hiện nay, trung bình cứ 10 người lớn có 4 người bị tăng huyết áp. Một vấn đề nguy hiểm là tỷ lệ người mắc bệnh tăng huyết áp tăng nhanh ở các nước đang phát triển, như châu Á, châu Phi. Đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Việt Nam cũng như các nước trên thế giới. Theo ước tính của WHO, có tới 33% các trường hợp tử vong là do các bệnh tim mạch (CVD), nghĩa là cứ 03 trường hợp tử vong thì có 01 trường hợp là do CVD. Tăng huyết áp là nguyên nhân rất quan trọng gây bệnh CVD. Chính vì vậy, phòng chống tăng huyết áp góp phần rất quan trọng giảm tỷ lệ tử vong do CVD.

Chung tay phòng chống tăng huyết áp

GS.TS Đỗ Doãn Lợi cho biết, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, kiểm soát, ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ đóng vai trò quan trọng ngăn chặn sự gia tăng của tỷ lệ người mắc tăng huyết áp trong cộng đồng. Đối với giảm tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch (một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh huyết áp cao), kinh nghiệm của nhiều nước đã thành cộng trong vấn đề này như Phần Lan, Mỹ, Nhật Bản cho thấy, khoảng 50% kết quả có được là từ quản lý điều trị và 50% là nhờ các giải pháp phòng bệnh, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.

GS.TS. Nguyễn Lân Việt khuyến cáo, để phòng ngừa bệnh tăng huyết áp hiệu quả, người dân phải có chế độ ăn hợp lý như giảm ăn mặn (dưới 5g muối/ngày); tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi; hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và axít béo no; đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng. Đồng thời, mọi người cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90cm ở nam và dưới 80cm ở nữ; giảm cân (nếu quá cân); hạn chế uống rượu, bia; ngừng hoàn toàn việc hút thuốc lá hoặc thuốc lào. Bên cạnh đó, mỗi người cần tăng cường hoạt động thể lực ở mức thích hợp (tập thể dục, đi bộ, đi xe đạp hoặc vận động ở mức độ vừa phải, đều đặn khoảng 30-60 phút mỗi ngày); tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; chú ý đến việc thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý; tránh bị lạnh đột ngột.

Khuyến cáo với người bệnh bị tăng huyết áp,GS.TS Nguyễn Lân Việt đề nghị người bệnh và gia đình phải nghiêm túc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, đo huyết áp và uống thuốc hàng ngày, tái khám định kỳ. Thực tế trong điều trị cho thấy, nhiều người bệnh đã tự ý bỏ uống thuốc, sau khi thấy uống thuốc một thời gian, huyết áp ổn định trở lại và nghĩ mình khỏi bệnh. Trong khi đó, tăng huyết áp là căn bệnh phải điều trị suốt đời, không được bỏ thuốc để kiểm soát huyết áp hiệu quả.

GS.TS. Nguyễn Lân Việt cho rằng, rất nhiều người bị tăng huyết áp mà không hề hay biết và cũng có số  ít người bị tăng huyết áp có biểu hiện các triệu trứng lâm sàng.Tuy nhiên, huyết áp tăng đột ngột lại rất nguy hiểm. Ông nhấn mạnh:“mỗi người hãy nhớ con số huyết áp như nhớ tuổi của mình”. Bởi không phải cứ có triệu chứng đau đầu mới là tăng huyết áp. Hơi chóng mặt, ù tai, mờ mắt… tưởng không làm sao nhưng cũng cần để ý vì có thể liên quan đến huyết áp.

GS.TS Đỗ Doãn Lợi cho rằng, để phòng chống bệnh tăng huyết áp, truyền thông, giáo dục sức khỏe nâng cao nhận thực của công đồng về các yếu tố nguy cơ và cách phòng tránh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Ông nhấn mạnh: “việc nâng cao nhận thức phòng chống tăng huyết áp không chỉ thực hiện cho người dân, mà các cấp chính quyền cũng cấn có nhận thức đúng về sự nguy hiểm của tăng huyết áp. qua đó, kịp thời có những chính sách hiệu quả để giải quyết vấn đề này”.

Bài, ảnh: Như Hiển