Đưa chuyên ngành điện quang can thiệp thần kinh lên tầm cao mới
Cụm công trình Ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán, điều trị một số bệnh lý mạch não bằng điện quang can thiệp nội mạch do GS,TS Phạm Minh Thông, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cùng các cộng sự thực hiện vừa giành Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ đã làm thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận can thiệp trước đây. Đồng thời đưa trình độ của chuyên ngành điện quang can thiệp của nước ta ngang bằng các nước trong khu vực, thậm chí sánh với các nước phát triển trên thế giới.
Cụm công trình giành Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ gồm ba công trình: ứng dụng kỹ thuật can thiệp nội mạch trong chẩn đoán và điều trị thông động mạch cảnh xoang hang; ứng dụng kỹ thuật can thiệp nội mạch trong chẩn đoán và điều trị phình động mạch não; ứng dụng kỹ thuật chụp cộng hưởng từ xung khuếch tán và tưới máu trong chẩn đoán sớm và tiên lượng nhồi máu não cấp.
Thông động mạch cảnh xoang hang (ĐMCXH) là một bệnh lý khá thường gặp ở các nước đang phát triển nơi có nhiều tai nạn giao thông. Động mạch cảnh trong bị vỡ ở đoạn trong xoang hang gây ra các triệu chứng: ù tai, lồi mắt, cương tụ kết mạc, giảm thị lực ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống của người bệnh, đòi hỏi biện pháp điều trị triệt để, an toàn. Trước đây, phương pháp điều trị duy nhất với các thông ĐMCXH lưu lượng lớn là phẫu thuật nhưng dễ gặp những biến chứng do hạn chế của bản thân các phương pháp điều trị. Từ cuối năm 1999, GS, TS Phạm Minh Thông lần đầu tiên ứng dụng các kỹ thuật nút mạch qua đường động mạch để điều trị thông ĐMCXH. Mặc dù, vật liệu nút mạch ban đầu còn nhiều hạn chế nhưng các kết quả ban đầu tỏ ra đầy khích lệ: tỷ lệ thành công cao, không có biến chứng nặng, loại trừ yếu tố may rủi trong thủ thuật… Dần dần vật liệu được thay thế và kỹ thuật này đã thay thế hoàn toàn phẫu thuật, đã cứu sống hàng nghìn người bệnh.
Phình động mạch não là một bệnh mà khá nhiều người mắc phải, chiếm khoảng từ 1,5 đến 8% dân số ở các nước đang phát triển. Phần lớn các trường hợp không có triệu chứng và không được phát hiện, bệnh được phát hiện khi có biến chứng vỡ túi phình động mạch và gây chảy máu dưới nhện, chiếm khoảng 50 đến 70% các trường hợp chảy máu dưới nhện. Đây là biến chứng rất nguy hiểm. Có khoảng 15% số trường hợp chảy máu dưới nhện tử vong trước khi đến bệnh viện, 20% trường hợp có chảy máu tái phát trong hai tuần đầu và khi đã chảy máu tái phát thì tỷ lệ tử vong và tàn tật lên tới khoảng 50%. Do vậy, điều trị loại bỏ túi phình khỏi vòng tuần hoàn sau khi đã vỡ càng sớm càng tốt. Trên thế giới hiện nay ở hầu hết các trung tâm đều ưu tiên lựa chọn phương pháp can thiệp nội mạch vì có thể can thiệp được sớm và tỷ lệ hồi phục tốt hơn. Tại Việt Nam, GS Phạm Minh Thông và các cộng sự tại Bệnh viện Bạch Mai tiến hành các ca can thiệp nội mạch nút túi phình mạch não bằng vòng xoắn kim loại từ năm 2001 cho thấy ít biến chứng và tai biến, tỷ lệ hồi phục không di chứng cao. Phương pháp này đã thay thế phẫu thuật trong nhiều trường hợp, thậm chí các ca túi phình không thể phẫu thuật đều có thể can thiệp xử lý được.
Tai biến mạch máu não (TBMMN) mà trong đó nhồi máu não (NMN) chiếm tới 85% trong tổng trường hợp tai biến, đang và sẽ là một vấn đề thời sự của y học hiện đại vì mức độ thường gặp và hậu quả nặng nề để lại cho người bệnh, gia đình và xã hội. Những năm gần đây, nhờ có tiến bộ trong điều trị NMN, nhất là điều trị theo cơ chế bệnh sinh để giải quyết nguyên nhân như tiêu sợi huyết bằng đường tĩnh mạch, đường động mạch hay lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học đã mang lại những cải thiện đáng kể trong lĩnh vực điều trị bệnh lý này. Việc điều trị TBMMN ngay trong những giờ đầu là một trong những nhân tố quyết định thành công. Muốn điều trị được sớm không chỉ là nhiệm vụ của các nhà thần kinh học mà là sự phối kết hợp của các chuyên khoa như hồi sức cấp cứu, chẩn đoán hình ảnh, bên cạnh đó còn phải kết hợp thông tin truyền thông để nâng cao nhận thức người dân để họ có thể tới ngay các cơ sở y tế chuyên khoa càng sớm càng tốt. Đối với chuyên ngành chẩn đoán hình ảnh, một trong những yêu cầu đặt ra là phải có một phương pháp chẩn đoán sớm, nhanh và chính xác vùng nhồi máu, vị trí mạch não bị tắc và đánh giá tính sống còn của nhu mô não để có phương pháp điều trị thích hợp. Chụp cộng hưởng từ, trong đó các xung khuếch tán, xung tưới máu và cộng hưởng từ mạch não đáp ứng được các yêu cầu bức thiết đó. Các bác sĩ đã thực hiện chụp cộng hưởng từ tưới máu và khuếch tán cho phép chẩn đoán xác định sớm nhồi máu não, kết hợp với xung TOF 3D cho phép đánh giá vị trí tắc mạch để có quyết định điều trị tiêu sợi huyết theo đường tĩnh mạch hay lấy huyết khối theo đường động mạch. Kỹ thuật chụp cộng hưởng từ trong chẩn đoán nhồi máu não sớm cũng đã được chuyển giao cho một số bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh, giúp chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời cứu sống nhiều người bệnh.
Sau thời gian ứng dụng vào điều trị cho người bệnh, các kỹ thuật nêu trên đã làm thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận can thiệp trước đây với hiệu quả rất cao và an toàn. Đó là việc thay thế hoàn toàn phẫu thuật trong điều trị thông ĐMCXH do chấn thương, một bệnh khá phổ biến ở Việt Nam bằng can thiệp nội mạch. Cải tiến quy trình kỹ thuật: dùng hình ảnh cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ để chẩn đoán sớm phình mạch não, nhồi máu não nên đã điều trị bằng can thiệp mạch sớm, kịp thời trước khi có biến chứng, đã cứu sống nhiều bệnh nhân nhờ các kỹ thuật can thiệp ít xâm lấn, ít tai biến, ít biến chứng, tỷ lệ hồi phục cao. Các kỹ thuật này cũng đã chuyển giao thành công cho nhiều trung tâm y khoa lớn trong cả nước, nhờ đó cứu sống nhiều người bệnh.
Đáng chú ý, từ kinh nghiệm thực tế các bác sĩ cũng đã cải tiến kỹ thuật, cải tiến quy trình để xây dựng được quy trình kỹ thuật phù hợp với thực tế của Việt Nam trong điều trị can thiệp thông ĐMCXH và điều trị phình động mạch não, cũng như quy trình chẩn đoán sớm nhồi máu não bằng cộng hưởng từ để điều trị tiêu sợi huyết hay lấy huyết khối kịp thời cứu sống bệnh nhân đột quỵ. Đồng thời mở ra một chuyên ngành sâu trong ngành chẩn đoán hình ảnh, đó là “Điện quang can thiệp thần kinh”; đưa trình độ của ngành điện quang can thiệp nước ta ngang bằng các nước trong khu vực thậm chí có thể sánh với các nước phát triển trên thế giới.
Đỗ Minh
Nhân dân (trang 5)
Chưa đổi thẻ BHYT sang mẫu mới cho 174.000 người về hưu
Ngày 21-9, ông Cao Văn Sang, Giám đốc BHXH TPHCM cho biết, BHXH TPHCM chưa đổi thẻ BHYT sang mẫu mới cho khoảng 174.000 người về hưu trên địa bàn TP.
Theo BHXH TPHCM, thẻ BHYT của diện hưu trí có thời hạn sử dụng dài (5 năm). Theo quy định, người đã tham gia BHYT 5 năm liên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh đúng tuyến trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở (lương cơ sở hiện nay 1.210.000 đồng/tháng), thì được quỹ BHYT chi trả toàn bộ 100% chi phí khám chữa bệnh những tháng còn lại trong năm, người dân được miễn phí khám chữa bệnh trong phạm vi BHYT. Trên thẻ BHYT của những người tham gia BHYT 5 năm liên tục có dòng chữ “thời điểm đủ 5 năm liên tục từ ngày…”. Tuy nhiên, quy định về BHYT 5 năm liên tục mới áp dụng từ ngày 1-1-2015 nên những người nghỉ hưu từ trước năm 2015 thì thẻ BHYT của họ không có dòng chữ này.
BHXH TPHCM cho biết, trong số 192.000 người hưu trí trên địa bàn TPHCM, có khoảng 174.000 người nghỉ hưu trước ngày 1-1-2015. Do số lượng người về hưu trước năm 2015 rất lớn, thẻ BHYT có thời hạn sử dụng dài nên BHXH TPHCM chưa thay đổi thẻ BHYT của diện hưu trí sang mẫu mới, nhằm tiết kiệm chi phí đổi lại thẻ và không để ảnh hưởng đến việc khám chữa bệnh của người về hưu.
Ông Cao Văn Sang khẳng định, người về hưu trước năm 2015 có thẻ BHYT đã cấp theo mẫu cũ còn thời hạn sử dụng vẫn sử dụng bình thường và được hưởng đầy đủ quyền lợi về BHYT như mẫu thẻ mới. Khi thẻ BHYT hết hạn sử dụng hoặc khi cấp lại thẻ (do mất, thay đổi nơi khám chữa bệnh…) thì người về hưu trước năm 2015 sẽ cấp theo mẫu thẻ BHYT mới.
Từ đầu năm 2016 đến nay, BHXH TPHCM, đã cấp 844 giấy chứng nhận miễn đồng chi trả cho người có thẻ BHYT 5 năm lên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh đúng tuyến trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở. Như vậy, 844 trường hợp này được miễn phí khám chữa bệnh trong phạm vi BHYT từ nay đến hết năm 2016.
ĐƯỜNG LOAN
Sài gòn giải phóng (trang 2)
