PV: Đến thời điểm này Vi rút Zika vẫn chưa xâm nhập vào nước ta, tuy nhiên nguy cơ dịch xâm nhập là rất lớn, đặc biệt qua đường cửa khẩu, là địa phương có đường biên giới với Trung Quốc, Lào xin bác sỹ cho biết những đặc điểm, những điều kiện đặc thù tỉnh Điện Biên mà khiến cho virut zika có thể xâm nhập vào?
BS. Vũ Văn Kiên: Điện Biên là địa danh du lịch, có cửa khẩu thông thương với Trung Quốc và Lào, hoạt động giao lưu, buôn bán giữa các nước trên thế giới là yếu tố nguy cơ bệnh do vi rút Zika xâm nhập và có thể bùng phát thành dịch.
PV: Những hoạt động mà Sở Y tế đã chỉ đạo triển khai phòng chống Zika? những Công việc mà Trung tâm đã và đang triển khai trong phòng chống dịch Zika?
BS. Vũ Văn Kiên: Sở Y tế tỉnh Điện Biên có công văn số 129/SYT-NVY ngày 04/02/2016 Tăng cường phòng chống bệnh do vi rút Zika; Tham mưu UBND tỉnh công văn chỉ đạo Tăng cường phòng chống bệnh do vi rút Zika
Với nhiệm vụ dự phòng, chúng tôi đã tham mưu Sở Y tế Điện Biên xây dựng Kế hoạch phòng, chống dịch bệnh do vi rút Zika với các tình huống cụ thể:
- Chưa ghi nhận ca bệnh: Phát hiện sớm ca bệnh xâm nhập để xử lý triệt để, tránh lây lan ra cộng đồng.
- Ghi nhận ca bệnh rải rác tại tỉnh Điện Biên: Khoanh vùng, xử lý kịp thời triệt để ổ dịch nhằm hạn chế thấp nhất việc lây lan ra cộng đồng.
- Dịch lây lan trong cộng đồng: Đáp ứng nhanh, khoanh vùng, xử lý kịp thời nhằm giảm thiểu tối đa các trường hợp mắc, biến chứng và tử vong.
Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Điện Biên có công văn Tăng cường phòng chống bệnh do vi rút Zika cho các huyện, thị, thành phố và Khu liên hợp cửa khẩu Quốc tế Tây trang với các nội dung:
- Tăng cường giám sát, phát hiện các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh do vi rút Zika xâm nhập;
- Triển khai công tác kiểm dịch y tế tại cửa khẩu, kiểm tra giám sát chặt chẽ và thực hiện xử lý Y tế đối với người, hàng hóa nhập cảnh qua cửa khẩu;
- Các huyện xây dựng kế hoạch phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika trình UBND huyện, thị, thành phố phê duyệt;
- Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe
PV: Những thuận lợi và khó khăn trong việc triển khai phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm nói chung và Zika nói riêng tại các cửa khẩu biên giới ở Điện Biên?
BS. Vũ Văn Kiên: Trong công tác phòng chống dịch bệnh tại cửa khẩu biên giới trên địa bàn tỉnh, các đơn vị chức năng đã thực hiện tốt việc giám sát hành khách tại cửa khẩu nhằm phát hiện các trường hợp nghi ngờ thông qua sử dụng máy đo thân nhiệt, lập tờ khai y tế; tăng cường giám sát các trường hợp có các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh có yếu tố dịch tễ liên quan và giám sát các trường hợp nghi ngờ tại các cơ sở khám chữa bệnh, tại cộng đồng; chuẩn bị sẵn sàng trang thiết bị, sinh phẩm y tế, hóa chất, vật tư xét nghiệm; tập huấn cho cán bộ tham gia công tác phòng chống dịch; kiện toàn các đội chống dịch cơ động, sẵn sàng hỗ trợ các địa phương có bệnh nhân nghi ngờ điều tra, xử lý ổ dịch; Chỉ đạo tăng cường công tác phòng chống dịch, xây dựng tế Kế hoạch phòng, chống dịch bệnh do vi rút Zika với các tình huống cụ thể; Đã trang bị máy đo thân nhiệt từ xa tại cửa khẩu Quốc tế Tây Trang.
Bên cạnh những thuận lợi, trên thực tế còn có một số khó khăn trong công tác phòng chống dịch như: Nhu cầu chăm sóc sức khoẻ nhân dân ngày càng tăng trong khi đó mô hình bệnh tật thay đổi, một số bệnh truyền nhiễm có xu hướng quay trở lại, các bệnh không lây nhiễm, tai nạn thương tích ngày càng tăng, xuất hiện các bệnh mới nổi tác động xấu đến sức khoẻ ngày càng gia tăng. Các bệnh dịch nguy hiểm như Hội chứng viêm đường hô hấp cấp vùng Trung Đông do vi rút Corona (Mers CoV), cúm A(H5N1), cúm A(H1N1),… còn tiềm ẩn và diễn biếp phức tạp, có thể bùng phát thành dịch vào bất cứ thời điểm nào, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa biên giới. Các nguồn lực đầu tư cho y tế đã được cải thiện, tuy nhiên chưa đáp ứng nhu cầu hoạt động.Nguồn ngân sách mấy năm gần đây bị cắt giảm khá nhiều.
Với đặc thù của tỉnh miền núi: địa bàn rộng, địa hình chia cắt hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn, dân cư sống không tập trung, các bản ở xa nhau và cách xa trung tâm xã . Trình độ văn hóa không đồng đều, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới trình độ dân trí thấp, phong tục tập quán lạc hậu, điều kiện kinh tế, xã hội còn gặp nhiều khó khăn, tình hình di dịch cư tự do diễn biến phức tạp...
Chưa kiểm soát chặt chẽ du khách quốc tế đi từ vùng dịch bằng đường hàng không, đường bộ
PV: Trong trường hợp có dịch zika và đặc biệt là dịch lan rộng trên địa bàn tỉnh, Trung tâm dự kiến sẽ triển khai những hoạt động đối phó gì?
BS. Vũ Văn Kiên: Trường hợp có dịch chúng tôi sẽ thực hiện quyết liệt các hoạt động. Trong công tác chỉ đạo, kiểm tra, chúng tôi thực hiện:
- Báo cáo hàng ngày tình hình diễn biễn của dịch bệnh cho Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh ở người các biện pháp phòng chống dịch để nhận được chỉ đạo kịp thời.
- Đánh giá tình hình dịch và tham mưu cho Sở Y tế trong việc công bố dịch theo quy định của Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm để huy động các nguồn lực kịp thời ứng phó hiệu quả với dịch bệnh do vi rút Zika nhằm giảm thiểu các trường hợp mắc, biến chứng, tử vong.
- BCĐ phòng chống dịch bệnh ở người các cấp tổ chức họp hàng ngày để đánh giá diễn biến tình hình dịch, thống nhất chỉ đạo triển khai các hoạt động phòng chống dịch tại các địa phương.
- Tổ chức các đoàn liên ngành kiểm tra giám sát, hướng dẫn các địa phương và đánh giá việc triển khai công tác phòng chống dịch.
Trong công tác giám sát, dự phòng, chúng tôi triển khai:
- Tăng cường giám sát các ca bệnh bệnh có yếu tố dịch tễ liên quan tại cộng đồng.
- Tổ chức khoanh vùng ổ dịch, triển khai các biện pháp hạn chế đi lại khi cần thiết, áp dụng các biện pháp phòng bệnh rộng rãi, bắt buộc đối với toàn bộ người dân trong khu vực ổ dịch.
- Phối hợp với Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương lấy mẫu xét nghiệm chẩn đoán xác định vi rút Zika tại các ổ dịch.
Trong công tác điều trị: Các bệnh viện triển khai việc thu dung, điều trị bệnh nhân; sẵn sàng thiết lập các bệnh viện dã chiến khi cần thiết. Tập trung tối đa nguồn lực và chuyên môn kỹ thuật để điều trị bệnh nhân hạn chế tối đa trường hợp biến chứng, tử vong.
- Thực hiện nghiêm ngặt việc phân luồng khám, cách ly và điều trị bệnh nhân, các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn, trang bị phòng hộ cá nhân cho cán bộ y tế, người chăm sóc bệnh nhân tại các cơ sở điều trị bệnh nhân theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
- Tổ chức thường trực cấp cứu, thu dung, phân loại bệnh nhân, điều trị tại các đơn vị khám, chữa bệnh; các đội cấp cứu lưu động, sẵn sàng hỗ trợ địa phương cấp cứu, điều trị bệnh nhân khi có yêu cầu.
- Thường xuyên cập nhật, đánh giá rút kinh nghiệm trong công tác chẩn đoán, điều trị, chăm sóc để kịp thời điều chỉnh các hướng dẫn, chỉ đạo phù hợp với đặc điểm tình hình dịch bệnh do vi rút Zika tại địa phương.
Trong công tác truyền thông:
- Thường xuyên cập nhật các thông tin, thông điệp truyền thông, khuyến cáo phòng chống dịch phù hợp với các đối tượng nguy cơ và phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng.
- Hàng tuần tổ chức hợp báo để cung cấp thông tin về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống. Đẩy mạnh việc chia sẻ thông tin và giải pháp các thắc mắc của người dân về biện pháp phòng chống dịch do vi rút Zika.
Trong công tác hậu cần: chúng tôi căn cứ vào tình hình dịch bệnh tiếp tục bổ sung kinh phí, vật tư, hóa chất phương tiện, kịp thời triển khai các biện pháp phòng chống dịch.
- Thực hiện chính sách cho các cán bộ thực hiện công tác điều tra, xác minh ổ dịch, thường trực phòng chống dịch và cán bộ thực hiện thu dung, điều trị chăm sóc bệnh nhân.
PV: Những kinh nghiệm mà cán bộ kiểm dịch y tế Điện Biên có thể chia sẻ với các đơn vị trong ngành Y tế để phòng chống hiệu quả với dịch bệnh truyền nhiễm và dịch zika tại cửa khẩu và trong địa bàn quản lý?
BS. Vũ Văn Kiên: Kinh nghiệm mà chúng tôi nhận thấy cần phải tăng cường vai trò của UBND, Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh các cấp trong việc chỉ đạo xây dựng kế hoạch chủ động giám sát và phòng chống bệnh do vi rút Zika tại địa bàn một cách phù hợp trên cơ sở kế hoạch của ngành Y tế và công văn chỉ đạo của UBND tỉnh.
- Triển khai các hoạt động phòng chống dịch; tổ chức kiểm tra chỉ đạo giám sát việc thực hiện công tác phòng chống dịch bệnh tại địa phương.
- Sẵn sàng đáp ứng về nhân lực, vật tư, thuốc, hóa chất cho công tác phòng chống dịch một cách chủ động và kịp thời không để tình trạng thiếu vật tư, hóa chất, thuốc, trang thiết bị khi dịch bệnh xảy ra.
- Các đơn vị y tế trên địa bàn tăng cường giám sát, phát hiện sớm; sẵng sàng thu dung, điều trị bệnh nhân; tăng cường tuyên truyền về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống cho người dân.
- Thực hiện giám sát các bệnh nghi ngờ, lấy mẫu xét nghiệm và báo cáo, gửi mẫu bệnh phẩm về Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.
- Tổ chức các lớp tập huấn về giám sát ca bệnh do vi rút Zika cho các huyện, thị, thành phố trên địa bàn toàn tỉnh.
- Tăng cường kiểm dịch chặt chẽ khách nhập cảnh từ các vùng đang có dịch, không để dịch bệnh xâm nhập, đặc biệt tổ chức giám sát khách nhập cảnh tại các cửa khẩu quốc gia, các lối mở tại các vùng giáp danh với Lào và Trung Quốc (Quốc gia có ghi nhận trường hợp mắc bệnh) không để dịch bệnh xâm nhập và lây lan ra cộng đồng.
PV: Xin chân thành cám ơn bác sỹ!
Bài: Trọng Tiến
