Theo Báo cáo của Cục phòng, chống HIV/AIDS, năm 2015, số ca lây truyền HIV qua đường tình dục chiếm hơn 50% trong tổng số các ca lây nhiễm mới, trong đó nam giới chiếm 66%. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm MSM là 6,7%. Những nghiên cứu trong cộng động mới đây chỉ ra rằng, đối tượng quan hệ tình dục nam có nguy cơ nhiễm HIV cao gấp 19 lần và nữ chuyển giới nguy cơ nhiễm HIV cao 49 lần so với bình thường.
Cục phòng, chống HIV/AIDS cho biết, thống kê sơ bộ tại Việt Nam, có khoảng 250.000 đến 450.000 người thuộc nhóm MSM tập chung chủ yếu tại các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Những năm gần đây, mặc dù, tỷ lệ nhiễm mới HIV trong cộng đồng có xu hướng giảm nhưng tỷ lệ nhiễm mới HIV trong nhóm MSM lại gia tăng đáng kể. TS. Nguyễn Thụy Vân, chuyên gia của WHO tại Việt Nam nhận định, kỳ thị và phân biệt đối xử đã tác động nhiều đến khả năng tiếp cận và chọn lựa sử dụng dịch vụ y tế của nhóm người MSM. phần đông họ cảm thấy ái ngại, nhiều khi là cảm giác sợ khi phải đến các cơ sở y tế. Trong khi nhu cầu được chăm sóc y tế của nhóm người này lại khá cao. Tại Việt Nam, hiện chưa có cơ sở y tế nào thực hiện phẫu thuật chuyển giới hoàn chỉnh. Do vậy, người có nhu cầu chuyển giới thường sang các nước lân cận như Thái Lan để thực hiện phẫu thuật và khi có nhu cầu điều trị sau phẫu thuật họ lại tiếp tục bay sang Thái Lan. Chuyển giới nữ sang nam phải uống thuốc tăng cơ, vitammin A, còn chuyển từ nam sang nữ phải tiêm học môn mỗi tuần một lần, việc thường xuyên sử dụng, thực hiện các thủ thuật y tế những không phải lúc nào cũng được tư vấn, hướng dẫn đúng cách về phòng tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh tạo nên các rủi ro tiềm ẩn. Theo nghiên cứu của Golub and Garamel, năm 2013, kỳ thị liên quan đến HIV được xác định là rào cản ngăn nhóm MSM và phụ nữ chuyển giới đi xét nghiệm HIV.
Tại Hội thảo Dự phòng phơi nhiễm HIV tổ chức tháng 3/2016 vừa qua, đại diện nhóm MSM tham dự Hội thảo cho biết, trong chăm sóc y tế, người đồng tính gặp rất nhiều rào cản. Người đồng giới không thể khám chữa bệnh bộ phận chuyển giới vì ở nước ta hiện chưa có chuyên khoa này và ngay cả khám chữa bệnh thông thường cũng vấp phải những khó khăn riêng. Đại diện nhóm MSM bày tỏ mong muốn về một mô hình phòng khám thân thiện, để được chăm sóc y tế bình đẳng, tránh bệnh tật và nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. Đại diện nhóm MSM nhấn mạnh: nguy cơ lây nhiễm HIV của nhóm MSM cao hơn 19 lần so với bình thường, trong khi sợ kỳ thị lại là nguy cơ tiểm ẩn. TS. Phan Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế nhận định, với nỗ lực cao, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc giảm tỷ lệ nhiễm HIV. Tuy nhiên, để hướng đến mục tiêu 90-90-90 và loại trừ dịch HIV/AIDS vào năm 2030, thì việc gia tăng các biện pháp dự phòng làm giảm nguy cơ lây nhiễm mới HIV trong công đồng là điều vô cùng cấp thiết và quan trọng, đặc biệt, là trong nhóm nguy cơ cao như MSM và người chuyển giới.
Năm 1990, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã loại bỏ đồng tính khỏi danh mục bệnh tâm thần và xác định đồng tính và nhu cầu chuyển giới có chứa một số yếu tố bẩm sinh. Y học cũng chưa hoàn toàn giải thích được nguyên nhân này. Vì thế, WHO khuyến cáo, cần giữ thái độ khách quan, tránh làm tổn thương người đồng tính hay người chuyển giới, vì đó cũng chính là nguyên nhân gia tăng tỷ lệ nhiễm căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS ở cộng đồng, khi họ không dám đến các cơ sở y tế để xét nghiệm, chăm sóc, điều trị.
Bài, ảnh: Như Hiển
