Điểm báo ngày 21/8/2016

Ngày càng nhiều nguyên nhân gây vô sinh

Tại hội thảo khoa học về điều trị hiếm muộn do Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội tổ chức ngày 20.8 ở Hà Nội, bác sĩ Lê Thị Thu Hiền, Trưởng khoa Hỗ trợ sinh sản, Phó giám đốc bệnh viện cho biết nguyên nhân gây hiếm muộn ngày càng đa dạng, có thể do vợ hoặc chồng hoặc do cả hai.

Với người vợ, nguyên nhân hay gặp nhất là tắc 2 vòi tử cung, buồng trứng đa nang, bất thường tử cung... Ở người chồng, thường do bất thường số lượng, chất lượng tinh trùng, không tinh trùng trong tinh dịch (do tắc ống dẫn tinh, bệnh lý...). GS-TS Đỗ Trọng Hiếu, chuyên gia về sức khỏe sinh sản cho biết vô sinh, hiếm muộn do các bệnh lý nhiễm trùng đường sinh sản (bệnh lậu), bệnh do nấm có xu hướng tăng gần đây, là bệnh lây qua đường tình dục, liên quan đến xu hướng quan hệ tình dục “thoáng” hơn trong giới trẻ.

Với vô sinh hiếm muộn, nên khám, điều trị sớm để tăng cơ hội thành công. Tại Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội, tỷ lệ có thai với các cặp vợ chồng được sử dụng phương pháp bơm tinh trùng vào tử cung (IUI) là 31%; tỷ lệ có thai trong chuyển phôi tươi là 42% và chuyển phôi đông lạnh là 63%. Đặc biệt, các kỹ thuật hiện nay cho phép điều trị thành công cho những trường hợp khó: bệnh nhân nam bị liệt nửa người (liệt 2 chân); bệnh nhân nam không có tinh hoàn (tinh hoàn ẩn); không có tinh trùng trong tinh dịch; ung thư tinh hoàn; bệnh nhân nữ có tử cung đôi... Con của các cặp vợ chồng được điều trị hiếm muộn sinh ra đều khỏe mạnh, phát triển bình thường (Thanh niên trang 4).

Bệnh viện đua nhau xin xuống hạng vì… tiền

Hàng loạt bệnh viện hạng 2 xin được xuống hạng 3. Câu chuyện ngược đời này tố cáo thực tế rất nhiều dịch vụ đã bị lạm dụng, chỉ định quá mức để tăng nguồn thu cho bệnh viện. Theo ông Phạm Lương Sơn, Phó tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) VN, nhiều bệnh viện (BV) năm 2015 đang xếp tương đương hạng 2 (BV tuyến tỉnh) đến năm 2016 đề nghị được xuống tương đương BV hạng 3 (BV tuyến huyện) để được khám, chữa bệnh thông tuyến, mặc dù BV không có thay đổi về cơ sở vật chất, nhân lực, danh mục dịch vụ kỹ thuật cũng như khả năng cung cấp dịch vụ y tế! Điển hình là 10 BV tại tỉnh Nghệ An năm 2015 được Sở Y tế xếp tương đương hạng 2 nhưng đến năm 2016 sở này lại điều chỉnh cho xuống tương đương hạng 3 mà không có sự kiểm tra, đánh giá cụ thể xác định nguyên nhân xuống hạng của từng BV.

Nguyên nhân, theo ông Sơn là giá dịch vụ trước đây được Quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả theo hạng BV. Công khám, ngày giường bệnh tại các BV hạng 2 được thanh toán cao hơn hạng 3. Do đó, trước đây chỉ thấy các BV xin đầu tư để được lên hạng. Nhưng giờ giá này đã thay đổi, các dịch vụ được BHYT chi trả như nhau trên cả nước giữa các hạng BV, trong khi đó lại khám thông tuyến với tuyến huyện (BV tuyến tỉnh không được khám thông tuyến - PV). Vì thế, nhiều BV xin xuống hạng để tiếp cận bệnh nhân - khách hàng dễ dàng hơn, qua đó tăng nguồn thu.

Nhiều sai phạm bị phát hiện

Cũng theo ông Sơn, qua kiểm tra tại một BV được xuống hạng ở Nghệ An cho thấy, thẻ khám BHYT ban đầu (những người tại địa phương) có chi phí bình quân là 434.722 đồng/lượt khám, chữa bệnh, nhưng thẻ khám BHYT là người nơi khác đến (do được khám thông tuyến) có chi phí gần gấp đôi: 832.268 đồng/lượt. Chỉ định chụp MRI ngoại trú đối với thẻ đăng ký nơi khác đến số lượng cao gấp 7 lần so với thẻ đăng ký tại đó.

Còn theo đánh giá của BHXH VN, tại một số địa phương có tình trạng lạm dụng, trục lợi Quỹ BHYT tại các BV “được” xuống hạng, khám thông tuyến gia tăng dưới nhiều hình thức như: tặng quà khuyến mãi, huy động cả lực lượng cựu chiến binh, hội phụ nữ vận động người đi khám BHYT; chỉ định tăng số lượng xét nghiệm cận lâm sàng, chụp X-quang nhất là các dịch vụ kỹ thuật cao, có chi phí lớn... Sau 6 tháng triển khai khám BHYT thông tuyến ở phòng khám đa khoa, BV tuyến huyện, số lượt khám, chữa bệnh tại các cơ sở này tăng hơn cùng kỳ khoảng 10-15%. Đáng lưu ý, một số tăng vọt (100 - 200%), trong đó có các BV vừa được xuống hạng.

Năm 2015 và 6 tháng đầu năm 2016, BHXH VN kiểm tra việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT tại một số địa phương. Kết quả đã thu hồi về Quỹ BHYT gần 62 tỉ đồng (chỉ định không đúng), trong đó năm 2015 thu hồi 34,624 tỉ đồng và 6 tháng đầu năm nay thu hồi 26,9 tỉ đồng, bao gồm nhiều dịch vụ bất hợp lý được phát hiện tại các BV được xuống hạng.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), cho rằng tình trạng một số BV xin được xuống hạng 3 là bất thường. “Việc xếp hạng BV liên quan đến chuyên môn được thẩm định, cấp và xếp hạng bởi cơ quan quản lý, chứ không phải thích hay không thích. Vấn đề là BV đó đủ điều kiện hạng nào thì xếp đúng hạng đó, căn cứ trên các tiêu chí cụ thể chứ không thể vì ý muốn, mục đích riêng của BV”, ông Khoa nhấn mạnh. Còn theo ông Phạm Lương Sơn, BV ở hạng nào thì phải hoạt động đúng phạm vi chuyên môn đã xếp hạng, lo phát triển vững về chuyên môn để tạo niềm tin, thu hút người bệnh đến với mình. “BV chứ không phải là doanh nghiệp thuần túy chỉ tính toán làm thế nào để thu lợi”, ông nói (Thanh niên trang 17).

Lần đầu tiên một phụ nữ 58 tuổi sinh con ở VN

Bệnh viện chuyên khoa nam học và hiếm muộn Hà Nội ngày 20-8 thông báo lần đầu tiên có một sản phụ 58 tuổi, đã mãn kinh 3 năm, sinh con khỏe mạnh tại Bệnh viện này. 

Em bé là trai nặng 3,2 kg và rất khỏe mạnh.

Theo bác sĩ Lê Thị Thu Hiền, PGĐ kiêm trưởng Khoa hỗ trợ sinh sản của Bệnh viện, bà mẹ kể trên có hoàn cảnh đặc biệt và có mong muốn sinh con, trong tình huống đã lớn tuổi và mãn kinh. Các bác sĩ khuyến cáo các tình huống có thể xảy ra và nguy cơ thụ tinh trong ống nghiệm thất bại, mẹ lớn tuổi sẽ không đủ điều kiện sức khỏe để chăm nom con nhỏ và nuôi dưỡng con trưởng thành, tuy nhiên người mẹ vẫn quyết định xin noãn và tinh trùng để mang thai.

Rất may kỹ thuật thành công và người mẹ sinh con trong năm 2016 này. Đây là lần thứ 2 có sản phụ mãn kinh được thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai thành công được công bố ở VN.

Trước đó cũng trong năm 2016, Bệnh viện Bưu điện hỗ trợ sinh sản thành công cho một sản phụ 53 tuổi đã mãn kinh. Theo bác sĩ Hiền, với các sản phụ cao tuổi muốn mang thai thành công thì quan trọng nhất là chất lượng niêm mạc của tử cung, do tuổi sinh đẻ ở phụ nữ tốt nhất là trước 25, sau đó là giai đoạn trước 35 tuổi.

Bà Hiền cũng cho hay có một xu hướng mới đang được nhiều người quan tâm là lưu trữ trứng và tinh trùng khi tuổi còn trẻ để dự phòng cho sau này, đặc biệt là người có dự định lập gia đình muộn, người bị ung thư và cần lưu trữ trứng, tinh trùng trước khi điều trị để tránh chất lượng trứng và tinh trùng bị tổn thương…

Bà Hiền cho hay với kỹ thuật hiện nay, có những trường hợp trữ lạnh trứng và tinh trùng trong vòng 15 năm khi rã đông để làm hỗ trợ sinh sản thì chất lượng trứng, tinh trùng sau rã đông vẫn còn rất tốt (Tuổi trẻ trang 2).

Những đứa trẻ bị bỏ rơi ở Bệnh viện Đắk Lắk

Ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Lắk có nhiều đứa trẻ mới sinh bị cha mẹ bỏ rơi. Những đứa trẻ ấy được các y tá, bác sĩ nuôi nấng và được coi là con chung...

9g sáng, dãy nhà phía sau của khoa hồi sức cấp cứu nhi sơ sinh Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Lắk chật kín người. Trong căn phòng nhỏ nơi đặt bàn ghi danh, điều dưỡng Phương Anh vừa đón tiếp bệnh nhân vừa bế trên tay một đứa trẻ chỉ mới vài tháng tuổi lắc đi lắc lại. “Ngoan nào, con yên cho các mẹ làm việc, bú sữa đi rồi ngủ ngon nhé con”. Đứa trẻ bỗng im lặng, mắt lim dim rồi ngáp ngủ trong cánh tay nữ điều dưỡng trẻ.

Chuyện của Bi và Bo

Lật hồ sơ ra, bác sĩ Lê Đình Nhân - phó khoa hồi sức cấp cứu nhi - đọc vanh vách thông tin hai đứa trẻ bị mẹ bỏ rơi đang được các bác sĩ nuôi nấng từ nhiều tháng nay. “13g ngày 2-6, Bi được đưa vào khoa hồi sức cấp cứu trong tình trạng suy hô hấp độ 3, nhiễm trùng sơ sinh, sinh non 30 tuần và cân nặng 1,6kg. Hồ sơ tiếp nhận thể hiện mẹ của Bi chỉ khai tên Lan, trú tại xã Hòa Thắng, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk. Nghề nghiệp không rõ.

Tiếp đó, lúc 21g ngày 26-6 khoa tiếp tục tiếp nhận Bo. Là một bé trai, con mẹ Thảo, trú tại TP Buôn Ma Thuột. Bo cũng bị suy hô hấp độ 3, sinh non, cân nặng 1,8kg. Đáng lo hơn, Bo có biểu hiện của viêm võng mạc trẻ sơ sinh, cần phải chuyển viện phẫu thuật gấp nếu không sẽ bị mù vĩnh viễn”. Bác sĩ Nhân cho biết Bo và Bi là hai cái tên “cúng cơm” mà các y tá, bác sĩ trong khoa tự đặt. Sau khi được đưa từ khoa sản xuống khoa hồi sức cấp cứu, mẹ của Bi đã biệt tăm tích.

“Trưa hôm ấy tôi tới chỗ phòng khám, thấy Bi nằm chèo queo, các bác sĩ thì đang túi bụi vì bệnh nhân quá đông. Linh tính rằng có thể mẹ đã bỏ cháu nên tôi bốc máy điện thoại thì mẹ cháu trả lời: “Tôi để con lại đó vì tôi không nuôi được, cháu ra sao là tùy bác sĩ”. Tôi báo cáo cho bác sĩ Hoàng Ngọc Anh Tuấn - trưởng khoa. Bác sĩ Tuấn bảo: Thôi, biết làm sao giờ, cha mẹ cháu không nuôi thì anh em mình phải nuôi chứ không thể để cháu bơ vơ được” - bác sĩ Nhân kể.

Nhiều điều dưỡng tại khoa hồi sức cấp cứu nhi cho biết những ngày đầu ở bệnh viện, phần vì đau yếu, sinh non, lại thiếu mẹ nên Bi khóc quấy cả ngày lẫn đêm. Tất cả các y bác sĩ tự nguyện góp tiền đi mua bỉm, lấy tiền túi đi mua sữa, thay nhau tắm rửa chăm sóc Bi như đó chính là con mình. Nhưng vất vả chưa dừng lại ở đây, đúng 24 ngày sau, các bác sĩ lại tiếp tục nhận nuôi một đứa trẻ khác, đứa trẻ ấy được đặt tên là Bo.

Hai đứa trẻ vốn không máu mủ, sinh cách nhau gần cả tháng trời nhưng lại chung một câu chuyện buồn. Mẹ của Bo cũng lẳng lặng bỏ đi sau khi biết con mình mắc bệnh tật từ lúc mới sinh ra. “Đến giờ chúng tôi cũng không biết mẹ của Bo làm gì, nhiều hôm chúng tôi thấy cháu khóc quá, cần hơi ấm mẹ nhưng gọi vào số điện thoại mẹ Thảo (mẹ của Bo khai trong hồ sơ) thì số không liên lạc được” - một điều dưỡng nói.

Khoa hồi sức cấp cứu nhi là một trong những khoa lớn và quá tải từ nhiều năm nay. Các điều dưỡng, y tá cho biết để có thể vừa lo công việc vừa nuôi sống hai đứa trẻ bị bỏ rơi, các y bác sĩ gần như phải túc trực 24/24 giờ.

“Cực nhất là lúc các cháu mới được chuyển xuống, vừa nhỏ yếu lại bệnh tật nên tụi em phải thức trắng đêm canh cho hai cháu ngủ. Phòng lúc nào cũng phải có bốn người túc trực, tụi em hầu hết chưa có gia đình, chưa một lần sinh con nhưng cũng phải tập làm cha mẹ để chăm hai cháu. Thay tã, rồi pha sữa, ru cho hai cháu ngủ” - điều dưỡng viên Phương Anh kể.

Chuyện của Bắp

Bi, Bo không phải là hai trẻ duy nhất được nhận nuôi tại khoa hồi sức cấp cứu nhi, mà trước đó còn có một vài trẻ khác. Bác sĩ Nhân cho biết có những đứa trẻ khi được đưa tới khoa, khoảnh khắc sống chết chỉ trong gang tấc, nhưng sau vài tuần được cứu chữa, ôm ấp, những đứa trẻ ấy đỏ da trở lại, lớn rất nhanh và nhận ra các bác sĩ khi tới thay tã, cho bú sữa. Trong số ấy có những đứa trẻ sau khi có người tới nhận nuôi, cha mẹ nuôi đã lấy tên của y bác sĩ để đặt cho các cháu.

Tháng 11-2015, khoa hồi sức cấp cứu nhi tiếp nhận một trẻ sinh non, nhiễm trùng huyết từ một người mẹ chuyển tới. Người mẹ ấy nói rằng mình ở huyện vùng xa, trót mang bầu. Khi sinh nở, cô gái mới tròn 16 tuổi. Ngày nhập viện, sau cơn ngất lịm, người mẹ ấy tỉnh dậy mà không có người thân thích. Các bác sĩ bảo rằng đứa trẻ sinh ra nhiễm trùng huyết, tổn thương đa cơ quan. Chỉ sau vài giờ nhập vào khoa hồi sức cấp cứu nhi, người mẹ lầm lỡ ấy đã im lặng rời phòng mổ mà không để lại một dòng tin tức nào.

Không thể để đứa trẻ chết non vì bệnh tật, đau yếu, không người thân thích, trưởng khoa Hoàng Ngọc Anh Tuấn đã tổ chức một cuộc phát động nhỏ trong toàn thể khoa, huy động các y bác sĩ chung tay. Đó là những ngày giáp tết, bệnh nhân đông nghịt nhưng phòng của các cán bộ khoa lúc nào cũng chộn rộn. Người mang tới bộ quần áo, người mang tã giấy, có người đem tới đồ chơi cho trẻ con...

Tất cả im lặng quyên góp và tự bảo nhau thay người thân thích nuôi đứa trẻ bất hạnh ấy lớn. Đứa bé được thống nhất đặt tên là “Bắp”. Từ nay Bắp là con chung của cả khoa. “Đêm đón giao thừa, tôi và bác sĩ trưởng khoa đến chỗ Bắp nằm, sau một tháng từ ngày đưa vô viện Bắp đã thoát khỏi nguy kịch. Bắp nằm ngủ say sưa, da hồng hào trở lại, hai má bụ bẫm và đáng yêu vô cùng. Thương lắm. Tôi lì xì cho cháu 50.000 đồng. Bác sĩ Tuấn cũng lì xì 50.000 đồng. Mấy y bác sĩ cũng xúm lại lì xì rồi giành nhau bế Bắp. Cả khoa bỗng vui lạ thường trong không khí căng thẳng ngột ngạt” - bác sĩ Nhân kể.

Tháng 3-2016, Bắp tròn 4,5 tháng thì có tới hàng chục người đến xin nhận nuôi Bắp. Các bác sĩ làm thủ tục theo quy định rồi lựa chọn. Một cặp vợ chồng hiếm muộn được chọn làm cha mẹ Bắp.

“Với bệnh lý như Bắp mà sống được và bụ bẫm là sự tiến bộ rất nhanh. Chăm sóc cháu mấy tháng trời ai cũng thương, cả đêm hôm trực bệnh, rồi mổ căng thẳng nhưng thấy nó quấy khóc “e e” là mọi người xúm vào bế. Lúc trao cháu cho cha mẹ nuôi, cả khoa ai cũng khóc. Mọi người xúm vô chụp hình rồi post lên Facebook. Không ai cầm được nước mắt vì thương cháu” - điều dưỡng viên Thảo Lành kể. Quý mến tình cảm của y bác sĩ, Bắp được cha mẹ nuôi đặt tên theo tên phó khoa Lê Đình Nhân. “Giờ cuối tuần tụi em vẫn kéo nhau tới thăm cháu. Nó đẹp trai và béo ú 
lắm” - chị Lành nói (Tuổi trẻ trang 15).

Gắn chất lượng dân số với sự phát triển bền vững