Tới dự Hội thảo có PGS.TS. Doãn Ngọc Hải, Viện trưởng Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế; ông Marut Jatiket, Giám đốc TFA; ông Ngô Tiến Dũng, Giám đốc ICERD; TS. Vanvimol Patarasiriwong, Cục Nâng cao chất lượng môi trường, Bộ Tài nguyên và môi trường Thái Lan; TS. Surat Hongsibsong, Khoa Nghiên cứu Sức khỏe và Môi trường, Đại học Chiangmai, Thái Lan; TS. Trần Đăng Ninh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và đông đảo các đại biểu đại diện cho các ban, ngành, đơn vị có liên quan.
Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, PGS.TS. Doãn Ngọc Hải nhấn mạnh: Việt Nam đã ban hành Thông tư số 03/2018/TT-BNNPTNT ngày 09 tháng 02 năm 2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về danh mục thuốc BVTV được sử dụng tại Việt Nam trong đó 1741 hoạt chất được sử dụng trong sản xuất nông nghiệp. Việt Nam đã chi 110 triệu USD để nhập khẩu thuốc trừ sâu, một nửa trong số đó đến từ Trung Quốc vào tháng 5 năm 2018. Tình hình sử dụng thuốc BVTV trong nước cho thấy, thuốc BVTV đã được sử dụng quá nhiều, quá mức cần thiết. Nông dân thiếu kiến thức kỹ thuật, thường sử dụng quá liều lượng khuyến cáo và tùy ý trộn lẫn các hỗn hợp thuốc BVTV, không tuân theo thời gian cách ly tuân thủ. Đặc biệt, nông dân đánh giá cao lợi ích của thuốc trừ sâu hơn tác động tiêu cực của họ đối với môi trường và sức khỏe.
Tác động mãn tính đến sức khỏe có thể xảy ra nhiều năm sau khi tiếp xúc tối thiểu với thuốc BVTV trong môi trường, hoặc do dư lượng thuốc BVTV mà chúng ta ăn qua thức ăn và nước. Nông dân tiếp xúc với thuốc BVTV trong các hoạt động nông nghiệp và những người tiêu thụ thực phẩm và đồ uống với một lượng dư thừa thuốc BVTV có nguy cơ cao bị ngộ độc, rối loạn sinh sản và phát triển bệnh ung thư. Trẻ em đặc biệt dễ bị các mối nguy hiểm liên quan đến việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật vì hệ thống miễn dịch, hệ thần kinh hoặc cơ chế giải độc chưa được phát triển hoàn chỉnh, khiến chúng ít có khả năng chống lại thuốc trừ sâu độc hại xâm nhập vào hệ thống cơ thể. Nông dân, người tiêu dùng và trẻ em ở Việt Nam cũng phải đối mặt với tác động sức khỏe từ việc tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh.
Để tăng cường giám sát dư lượng thuốc trừ sâu trong thực phẩm, hội thảo này được tổ chức để chia sẻ kiến thức về tác động của dư lượng thuốc BVTV đối với sức khỏe và môi trường cũng như xây dựng năng lực trong việc sử dụng bộ dụng cụ thử nghiệm để phát hiện dư lượng thuốc BVTV trong rau quả các hóa chất độc hại khác được sử dụng để xử lý sản phẩm và thu hút sự quan tâm của các cơ quan để hỗ trợ và cộng tác trong một nghiên cứu về thuốc BVTV ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường ở Việt Nam.
Năm 2016, Tổ chức Field Alliance đã khởi xướng một nghiên cứu về thuốc BVTV ảnh hưởng đến trẻ em ở các khu vực có nguy cơ cao sử dụng dụng "Bộ dụng cụ kiểm tra nhanh (Test - kits)" và thấy rằng trẻ em và cộng đồng ở các khu vực có nguy cơ cao sử dụng thuốc BVTV trong máu cao gấp 9 lần so với khu vực thành phố. Ngoài ra, kết quả cũng cho thấy gần 70% rau quả bị ô nhiễm. Các kết quả từ các nghiên cứu này cũng tương tự như các nghiên cứu khác được thực hiện phân tích trong phòng thí nghiệm của các cơ quan của chính phủ ở Thái Lan. Kết quả được phổ biến ở cộng đồng và ở cấp quốc gia đã thúc đẩy sự tham gia tích cực của phụ huynh, nông dân và chính quyền địa phương để giúp cung cấp thực phẩm sạch cho bữa ăn trưa ở trường và các biện pháp giảm thiểu sự phơi nhiễm thuốc trừ sâu.
Bộ dụng cụ kiểm tra nhanh (Test - kits) này có sẵn ở Thái Lan và được sử dụng bởi nhiều tổ chức của nhà nước, tư nhân và thị trường khác nhau trên khắp Thái Lan. Tuy nhiên, việc sử dụng test nhanh này chưa được biết đến hoặc được sử dụng ở các nước khác.
Để tăng cường sự giám sát dư lượng thuốc trừ sâu trong thực phẩm trong khu vực, Tổ chức Field Alliance và ICERD phối hợp với Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế tổ chức Hội thảo trên với mục tiêu chia sẻ kiến thức và nỗ lực đã thực hiện ở Thái Lan và xây dựng năng lực của các cơ quan liên quan trong việc sử dụng "bộ dụng cụ kiểm tra nhanh (Test - kits)" để phát hiện dư lượng thuốc trừ sâu trong rau, các loại trái cây và hóa chất độc hại khác để xử lý sản phẩm và lập kế hoạch họp với các tổ chức liên quan để đề xuất kế hoạch nghiên cứu tại Việt Nam.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã được nghe những chia sẻ của các chuyên gia trong nước và nước ngoài về những tác động của dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đến sức khỏe và môi trường như: Hiện trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và tác động của nó ở Việt Nam; Những nghiên cứu về tác động của thuốc bảo vệ thực vật đến trẻ em ở các khu vực; Những nghiên cứu về tác động của thuốc bảo vệ thực vật đến sức khỏe và môi trường tại Thái Lan; Các phương pháp phát hiện nhanh dư lượng thuốc BVTV và quy trình xét nghiệm trong phòng thí nghệm; Khả năng ứng dụng Test - kit tại Việt Nam và chia nhóm để thực hành Test-kit dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong máu.
Hoàng Hiền
