Phát biểu tại Hội thảo góp ý xây dựng Dự thảo Kế hoạch Quốc gia phòng chống các bệnh nhiệt đới ít được quan tâm giai đoạn 2016 - 2020 được tổ chức tại Hà Nội, ngày 28/6/2015, ThS.BS. Đặng Quang Tấn, Phó Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng cho biết, các bệnh nhiệt đới ít được quan tâm (NTDs) nhưng lại đang được cộng đồng quốc tế theo dõi sát sao hơn bởi những gánh nặng bệnh tật, ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống, kinh tế - xã hội. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi các quốc gia vùng nhiệt đới cần đầu tư thỏa đáng cho công tác phòng, chống bệnh thuộc nhóm NTDs. WHO đề xuất danh mục 17 bệnh NTDs trên thế giới và 14 bệnh NTDs khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Đại diện Cục Y tế Dự phòng cho biết, với thực trạng bệnh tật và điều kiện tại Việt Nam, việc lựa chọn danh mục NTDs cần được ưu tiên dựa trên các yếu tố: bệnh từng đã có sự lưu hành phổ biến, nay có diễn biến âm thầm và đang thu hẹp phạm vi lưu hành; ít được quan tâm của cộng đồng xã hội; xu hướng cắt giảm đầu tư trong hoạt động phòng, chống. Do vậy, các bệnh NTDs tại Việt Nam được lựa chọn bao gồm các bệnh, nhóm bệnh: bệnh giun chỉ bạch huyết; các bệnh giun truyền qua đất; các bệnh sán lá truyền qua thức ăn; bệnh sán dây/ấu trùng sán lợn; bệnh ký sinh trùng ít gặp; bệnh mắt hột và bệnh phong.
Tại Việt Nam, các bệnh giun, sán phân bố rộng khắp với tỷ lệ nhiễm khác nhau theo từng vùng miền của cả nước. Bệnh phát triển tại những nơi vệ sinh môi trường, tập quán ăn uống, vệ sinh cá nhân kém, như thói quen ăn thực phẩm sống, không được nấu chín. Bệnh thường tác động âm ỉ, kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe, tình trạng dinh dưỡng của người bệnh, giảm sự phát triển thể chất, tinh thần, trường hợp đặc biệt có thể dẫn đến tử vong.
Một trong những nguyên nhân gây mù có thể phòng tránh được là do quặm mắt hột. Ảnh hưởng nguy hiểm nhất của bệnh mắt hột là sẹo do viêm nhiễm nhiều lần gây ra lông quặm làm tổn thương giác mạc. Tại Việt Nam, hoạt động phòng, chống mù lòa, trong đó có phòng, chống bệnh mắt hột đã làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh. Tuy nhiên, hiện nay, bệnh mắt hột vẫn là một trong năm nguyên nhân gây mù tại nước ta. Cho dù, bệnh chỉ xuất hiện rải rác tại một số nơi. Theo đánh giá của các chuyên gia, với mậc độ dân cư đông đúc hiện nay, điều kiện vệ sinh môi trường tại một số khu vực còn rất kém thì bệnh mặt hột vẫn còn tồn tại và lây lan.
Hiện nay, Bệnh phong - bệnh lây truyền đã dần ít gặp. Bệnh khó lây, khi phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ phòng tránh được di chứng tàn tật. Từng là bệnh bị xã hội kỳ thị nhưng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, được sự quan tâm, hỗ trợ của Nhà nước đưa công tác phòng, chống bệnh phong vào Chương trình mục tiêu y tế Quốc gia, năm 1995. Đến nay, 58/63 tỉnh/thành phố đã thanh toán, loại trừ được bệnh phong. Tuy nhiên, khu vực miền Trung Tây Nguyên, khu vực Tây Nam Bộ tình hình bệnh phong vẫn đang ẩn chứa các yếu tố nguy cơ. Các địa phương chưa loại trừ được bệnh phong vẫn tiếp tục phát hiện các ca nhiễm mới, trong khi chính quyền địa phương lại ít quan tâm đến thực trạng này.
Các đại biểu tham dự Hội thảo đã đề ra 06 nhóm giải pháp phòng, chống nhóm bệnh NDTs bao gồm: xây dựng chính sách phòng, chống bệnh NDTs; nâng cao chuyên môn kỹ thuật, điều trị; tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, tổ chức tẩy giun, sán trong cộng đồng...; xây dựng, nâng cao năng lực hệ thống giám sát và đào tạo nguồn nhân lực; phát triển nguồn kinh phí đầu tư phòng, chống bệnh NDTs, huy động nguồn lực hợp tác quốc tế; tăng cường nghiên cứu khoa học phòng, điều trị Bệnh. ThS.BS. Đặng Quang Tấn, Phó Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng đề nghị, các đơn vị thực hiện, các địa phương cần nghiên cứu các phương án nhằm tạo sự linh hoạt trong việc lồng ghép phòng chống bệnh NDTs với các hoạt động y tế tương quan để nâng cao hiệu quả của công tác phòng, chống bệnh.
Bài, ảnh: Như Hiển
