Triển khai thí điểm mô hình chăm sóc mắt tại các cơ sở khám bệnh chữa bệnh tuyến huyện

Phát biểu tại Hội nghị, PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý Khám chữa bệnh cho biết, hiện dân số cả nước gần 100 triệu dân, với hệ thống y tế là 1.400 bệnh viện công; 265 BV ngoài công lập; 645 bệnh viện tuyến huyện. Tuy nhiên, số bác sỹ chuyên ngành mắt nhân lực chăm sóc mắt thiếu hụt cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu nhân lực.

Hoạt động chăm sóc mắt phòng chống mù lòa (CSMPCML) ở nước ta hiện vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, bất cập như: mô hình tổ chức của mạng lưới chăm sóc mắt chưa phù hợp. Đặc biệt tại tuyến huyện nơi cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt ban đầu, hầu hết các cơ sở chăm sóc mắt chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển các kỹ thuật về nhãn khoa; đầu tư ngân sách cho hoạt động CSMPCML rất hạn hẹp,…Hầu hết các Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) hoặc Trung tâm Y tế (TTYT) huyện đều không có đơn vị chăm sóc mắt độc lập mà chỉ thuộc liên chuyên khoa (Khám bệnh hoặc Ngoại Sản hay Tai Mũi Họng, Răng Hàm Mặt …).Tỷ lệ huyện có bác sỹ chuyên khoa (BSCK) Mắt chỉ đạt 46%, huyện có y sỹ/điều dưỡng chuyên khoa Mắt đạt 70%. Khả năng cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt tại các cơ sở CSM tuyến huyện rất hạn chế, mới chỉ cung cấp được một số dịch vụ thiết yếu về chăm sóc mắt như lấy dị vật giác mạc, chích chắp lẹo, điều trị lông quặm. Số huyện cung cấp được dịch vụ đo khúc xạ, thử kính… chỉ chiếm khoảng 5% đến 7%. Năng lực để sàng lọc, phát hiện sớm và chuyển tuyến kịp thời các bệnh về mắt còn yếu.Hoạt động chăm sóc mắt tại cộng đồng cũng còn nhiều hạn chế, bất cập do thiếu nhân lực và kinh phí thực hiện…

Được hỗ trợ của Tổ chức FHF, năm 2016-2017, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đã phối hợp với Viện chiến lược chính sách y tế tổ chức nghiên cứu thực trạng mô hình dịch vụ chăm sóc mắt tuyến huyện tại một số tỉnh/tp ở Việt Nam năm 2016 tại 28 xã/phường trong 14 huyện/thị của 7 tỉnh/thành trong toàn quốc bao gồm Trà Vinh, Bà Rịa Vũng Tàu, Hải Dương, Kon Tum, Sơn La, Đà Nẵng, Quảng Nam. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu trên về khả năng cung cấp dịch vụ CSM của BVĐK huyện/TTYT huyện tại các vùng, miền, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đã phối hợp với Bệnh viện Mắt Trung ương và một số đơn vị liên quan để xây dựng mô hình chăm sóc mắt tuyến huyện phù hợp với bối cảnh kinh tế xã hội, thực trạng các bệnh về mắt và khả năng đáp ứng về nhân lực, điều kiện CSVC,TTB của các cơ sở y tế hiện nay. Theo đó, việc triển khai thí điểm mô hình chăm sóc mắt tại các cơ sở khám bệnh chữa bệnh tuyến huyện có Bộ phận chăm sóc mắt thuộc 1 trong 2 loại hình sau: 1. Khoa Mắt trong Trung tâm y tế tuyến huyện; 2.  Liên khoa Mắt - Tai mũi họng - Răng hàm mặt trong Trung tâm Y tế tuyến huyện.

Bộ Y tế cũng đưa ra những yêu cầu về chức năng, nhiệm vụ của khoa Mắt; cơ cấu tổ chức, nhân lực; điều kiện hoạt động chuyên môn, các hoạt động chính của khoa Mắt....như Chẩn đoán và điều trị các bệnh về mắt thường gặp ở người lớn và trẻ em; Khám phát hiện bệnh đục thể thủy tinh và chuyển tuyến phẫu thuật, theo dõi sau mổ (những nơi có đủ điều kiện có thể phẫu thuật đục TTT); Khám thử thị lực, đo khúc xạ và cấp kính điều chỉnh tật khúc xạ.; Khám mắt nghĩa vụ quân sự và khám sức khỏe cho người lao động; Xử trí cấp cứu và điều trị các chấn thương và nhiễm trùng mắt.; Thực hiện phẫu thuật, thủ thuật chuyên khoa....

Bộ Y tế hy vọng việc triển khai thí điểm mô hình chăm sóc mắt tại các cơ sở khám bệnh chữa bệnh tuyến huyện tại một số đơn vị góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc mắt cho người dân.

Lê Hảo, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh Bộ Y tế