(ảnh: Bệnh viện cung cấp)
Ngày 31/12/2022, bệnh nhân M.V.Đ, 41 tuổi bị tai nạn giao thông. Bệnh nhân được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Bình Dương trong tình trạng tỉnh, đứt rời 1/3 giữa cẳng chân phải, phần cơ bị dập nát nhiều, không được sơ cứu và bảo quản, dính nhiều dị vật là đất, cát; kèm theo chấn thương ở đầu và ngực khá nghiêm trọng.
Sau khi cấp cứu hồi sức và kiểm tra các xét nghiệm cân lâm sàng cần thiết, bệnh nhân được kíp trực hội chẩn khẩn và chỉ định nuôi giữ cẳng chân phần đứt lìa chờ nối lại giúp người bệnh có cơ hội giữ chân, tránh tàn phế. Ca phẫu thuật được thực hiện trong vòng 15 giờ. BSCKII. Võ Thái Trung, Phó trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương, là phẫu thuật viên chính của cuộc phẫu thuật.
Bệnh nhân đã được thực hiện kỹ thuật cấy ghép tạm thời cẳng chân đứt lìa vào chân bên lành để nuôi trong thời gian hơn một tuần trước khi nối lại hoàn thiện, thời gian này đủ để các bác sĩ chăm sóc sức khoẻ người bệnh được tốt và chăm sóc các vết thương đủ sạch cho nối lại cẳng chân đã dập đứt lìa và nhiễm bẩn. Đồng thời các phẫu thuật viên cũng có thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng đưa ra các phương án nối ghép, tái tạo cho phần chân đứt lìa được phục hồi hoàn thiện nhất, có chức năng và cảm giác tốt nhất cho người bệnh về lâu dài.
BSCKII. Võ Thái Trung cho biết, để có thể bảo quản phần đứt lìa bị dập nát của cẳng chân các thầy thuốc đã đi đến quyết định táo bạo đó là cấy ghép tạm thời phần cẳng chân đứt lìa trên một bộ phận khác của cơ thể để nuôi sống trong tình huống chưa thể nối lại ngay chân cho người bệnh. Cụ thể, ở trường hợp bệnh nhân Đ., các bác sĩ đã cấy ghép phần cẳng chân phải đứt lìa vào chân trái. Điều này còn giúp người bệnh tránh trải qua ca mổ nặng nề kéo dài trong tình trạng nguy kịch có thể dẫn đến mất quá nhiều máu, rối loạn đông máu, suy đa cơ quan và tử vong. “Đặc biệt, việc nuôi cấy ghép tạm thời này cho phép người bệnh có thêm một cơ hội giữ được tay, chân đứt lìa còn khá nguyên vẹn vì cho đến hiện tại y học chưa có có cách nào bảo quản phần đứt lìa trong thời gian đủ dài trong nhiều giờ, nhiều ngày để có thể chờ ghép nối lại cho người bệnh”, BS Trung chia sẻ.
Kỹ thuật cấy ghép cẳng chân đứt lìa vào cẳng chân bên lành để nuôi dưỡng, cho phép các bác sĩ có đủ thời gian để chuẩn bị, bổ sung hoặc bù đắp các khuyết tổn ở đầu mỏm cụt đảm bảo an toàn và đủ các điều kiện để nhận lại phần đã đứt lìa. Đồng thời cũng tránh tình trạng nhiễm trùng, huyết khối gây tắc mạch khi nối chi dập nát sau chấn thương, nguyên nhân hàng đầu gây thất bại dẫn đến hoại tử chi nối phải tháo bỏ. Việc cấy ghép cẳng chân đứt lìa vào cẳng chân bên lành để nuôi dưỡng được biết chưa có trong tiền lệ nên không có bất kỳ khuyến cáo hay hướng dẫn nào. Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng của người bệnh và tình trạng vết thương. Khi thấy sức khỏe của bệnh nhân cho phép và các vết thương sạch không nhiễm trùng sẽ tiến hành nối trả lại.
Để tiến hành ca phẫu thuật này, tất cả ê kip cũng như các y, bác sĩ tham gia cấp cứu, phẫu thuật và điều trị cho bệnh nhân đều trên tinh thần cố gắng hết khả năng để giúp người bệnh tránh bị cắt cụt, mất chân và tàn phế. Trước khi thực hiện bất kỳ thủ thuật, phẫu thuật cho người bệnh, phẫu thuật viên đều giải thích rõ ràng, đầy đủ quá trình điều trị cũng như các tai biến, biến chứng có thể không may xảy ra để người bệnh hiểu và chấp thuận, người bệnh không đồng ý, các phẫu thuật viên không thể thực hiện cuộc mổ.
Ca mổ đã thành công, sức khoẻ người bệnh đã tốt, cẳng chân sau khi được ghép nối trả lại đã dần ổn định.
BSCKII. Võ Thái Trung cho biết, sau khi xuất viện, bệnh nhân sẽ tiếp tục được theo dõi, khám định kỳ để được tập phục hồi chức năng, từng bước phục hồi các cử động ở cổ chân, bàn chân và các ngón chân. Bác sĩ sẽ đánh giá quá trình lành xương, khả năng đi, đứng, chạy, nhảy… và tiến tới tháo rút các dụng cụ kim loại cố định xương cho bệnh nhân.
Đây là lần đầu tiên kỹ thuật này được thực hiện ở Việt Nam và là ca ghép chi thứ 2 trên thế giới. Trước đó, trên thế giới, đã từng có một bệnh nhân được cấy ghép bàn tay vào cẳng chân để nuôi trong 3 tháng trước khi được nối lại với cẳng tay. Ca cấy ghép đó cũng đã thành công và đem lại chức năng tốt của bàn tay đó trong sinh hoạt, lao động của người bệnh.
Trà Giang (tổng hợp)
