Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2020, Việt Nam tập trung vào chủ đề: "30 năm ứng phó và cơ hội chấm dứt đại dịch AIDS tại Việt Nam".
Kể từ khi người nhiễm HIV được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1990, đến năm 2020 Việt Nam đã có 30 năm chính thức ứng phó với dịch HIV/AIDS. Ngày 14/8/2020, Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chiến lược Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS cho giai đoạn tới trong đó có mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 .
Do vậy Tháng Hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2030 là một dấu mốc quan trọng để Việt Nam cùng các đối tác nhìn lại các thành quả mà chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được trong suốt 30 năm qua, những bài học kinh nghiệm mà Việt Nam đã đạt được. Những kết quả đã đạt được trong suốt 30 năm qua trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS, những bài học kinh nghiệm và Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS mới được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chính là những cơ hội chấm dứt dịch bệnh AIDS ở Việt Nam vào năm 2030.
Sau 30 năm, công tác phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam đạt nhiều thành quả: Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật sớm được ban hành, cập nhật, hoàn thiện; tổ chức mạng lưới phòng, chống AIDS phát triển, thay đổi phù hợp và đáp ứng tốt các nhiệm vụ theo từng thời kỳ; hòa động dự phòng lây nhiễm HIV ngày càng đa dạng và hiệu quả (triển khai cung cấp bơm kim tiêm miễn phí tại 52 tỉnh, phát bao cao su miễn phí tại 55 tỉnh, điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone ở 63 tỉnh/thành phố cho hơn 52.000 bệnh nhân); tư vấn xét nghiệm HIV được triển khai đa dạng, đảm bảo tính sẵn có và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ cho các nhóm có hành vi nguy cơ cao (hiện có hơn 1.200 phòng xét nghiệm sàng lọc, bao phủ 100% tuyến huyện, có 170 phòng xét nghiệm khẳng định HIV, bao phủ 100% tỉnh/thành phố); điều trị ARV ngày càng được mở rộng, đạt chất lượng hàng đầu thế giới (đến 30/9/2020, đang điều trị cho 150.984 bệnh nhân HIV tại 446 cơ sở điều trị và 652 cơ sở cấp phát thuốc, đạt tỷ lệ tuân thủ ARV sau 12 tháng là 88%, Việt Nam là 1 trong 4 nước gồm ĐỨc, Thụy Sĩ, Anh đạt chỉ tiêu này trên toàn cầu); dự phòng lây truyền từ mẹ sang con đạt hiệu quả cao (số trẻ em nhiễm HIV do lây truyền từ HIV từ mẹ có xu hướng giảm liên tục từ năm 2012 đến nay, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở những trẻ được điều trị dự phòng bằng ARV trong 4 năm gần đây đều dưới 2,5%); Cơ chế tài chính đổi mới, bền vững (giai đoạn 2011-2020 đánh dấu việc chuyển giao dần và bền vững chương trình phòng, chống HIV/AIDS từ 1 chương trình phụ thuộc phần lớn vào dự án quốc tế sang các nguồn lực trong nước); giảm số nhiễm HIV mới, tử vong (duy trì HIV/AIDS trong cộng đồng dân cư dưới 0,3%). Theo báo cáo của UNAIDS, trong khu vực, Việt Nam là nước có số ước tính ca nhiễm mới HIV năm 2018 giảm lớn nhất (64%) so với năm 2010 (số cá nhiễm mới HIV của Việt Nam năm 2018 chỉ chiếm khoảng 2% trong tổng số ca nhiễm mới HIV ước tính cho khu vực Châu Á Thái Bình Dương).
Kết quả trên cho thấy việc triển khai tích cực và hiệu quả chương trình phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian qua đã giúp giảm rõ rệt số nhiễm mới HIV cũng như số ca tử vong. Giai đoạn 2002-2018, chương trình đã dự phòng nhiễm mới HIV được cho hơn 460.000 người, giảm tử vong được cho hơn 200.000 người.
Tại Lễ mít tinh, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đánh giá cao kết quả trong 30 năm công cuộc phòng, chống HIV/AIDS, đồng thời biểu dương Bộ Y tế, các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương, cơ quan thông tin đại chúng, các cá nhân, tổ chức, cộng đồng quốc tế thời gian quan đã đóng góp công sức vào thành quả của công tác phòng, chống HIV/AIDS. Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, thách thức vẫn còn khi mỗi năm, nước ta có khoảng 10.000 trường hợp nhiễm HIV mới, khoảng 2.000 trường hợp tử vong, vẫn còn khoảng 40.000 người nhiễm HIV sống trong cộng đồng mà chưa biết tình trạng nhiễm HIV của mình. Phó Thủ tướng đề nghị, các cấp, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội, cộng đồng tiếp tục đầu tư, tham gia tích cực vào hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, không chủ quan, lơ là, bởi có như thế mới mang lại hiệu quả lớn về sức khỏe, góp phần ổn định an ninh trật tự và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cả nước.
Đối với ngành Y tế, tiếp tục phát huy mọi nguồn lực, kết hợp với ứng dụng tiến bộ của cách mạng công nghiệp 4.0, tăng cường, mở rộng độ bao phủ và nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, can thiệp giảm tác hại, tư vấn xét nghiệm HIV, chăm sóc, điều trị HIV/AIDS. Thực hiện tốt công tác liên thông trong khám chữa bệnh, bảo đảm người dân được chăm sóc sức khỏe, tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV, điều trị bằng thuốc ARV; làm tốt công tác truyền thông để người dân hiểu và không kỳ thị người mắc, nhiễm HIV/AIDS.
Phó Thủ tướng mong muốn Chính phủ các nước, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục quan tâm, ủng hộ giúp Việt Nam trong công tác phòng, chống HIV/AIDS để Việt Nam hoàn thành mục tiêu chấm dứt cơ bản AIDS vào năm 2030 góp phần cùng cộng đồng quốc tế kiểm soát thành công đại dịch AIDS.
Nhân dịp này, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình trao tặng Huân chương lao động hạng Nhì cho tập thể Cục Phòng, chống HIV/AIDS và huân chương lao động hạng Nhì, hạng Ba cho các cá nhân có thành tích xuất sắc của Cục Phòng, chống HIV/AIDS.
Nam Nguyên
